محورهای سخنرانی نوروزی امام خامنه ای خطاب به ملت ایران

پایگاه تحلیلی خبری هم اندیشی: محورهای سخنرانی نوروزی مقام معظم رهبری (مدظله العالی) خطاب به ملت ایران در اوّلین روز سال ۱۴۰۱؛ سال «تولید؛ دانش‌بنیان، اشتغال‌آفرین»:

1. هر چه میتوانید در مردم، امید ایجاد کنید؛ امید عامل مهمّ حرکت و پیشرفت است.
1/1. این [قضیّه] شاید در بین اعیاد اوّل سال در بین ملّتها چیز کم‌نظیری باشد که مردم عید ملّی{نوروز} را همراه میکنند با ذکر «یا مُحَوِّلَ الحَولِ وَ الاَحوال»؛ با دعا و ذکر و نیایش و معنویّت و اظهار ارادت به ساحت پروردگار.
2/1. یک نکته‌ی دیگر در باب نوروز، ذوق و سلیقه‌ی ویژه‌ی ایرانی است که در آن، انسان احساس ژرف‌اندیشی میکند: بهار را آغاز سال خود قرار دادن. بهار مظهر و پیام‌آور امید، طراوت و رویش است.
3/1. البتّه این امید، امسال مضاعف هم بود، به خاطر همراهی با نیمه‌ی شعبان که روز نیمه‌ی شعبان هم روز تولّد امید بزرگ تاریخ و امید بزرگ بشریّت است؛ و امید، منشأ همه‌ی حرکتها و پیشرفتها است.
4/1. کسانی که برای مردم سخن میگویند، پیام میفرستند، مینویسند، تلاش میکنند، هر چه میتوانند در مردم، امید ایجاد کنند؛ امید عامل مهمّ حرکت و پیشرفت است.
5/1. زمینه‌های امید در بین ملّت ما و کشور ما بحمدالله کم نیست. بگذارید دشمنان از امیدواری ملّت ایران به خشم بیایند، و ان‌شاءالله امید روزبه‌روز در دل ملّت ایران افزایش پیدا کند.

2. اگر در کشور [رشد] اقتصادی همراه با عدالت به وجود بیاید، همه­ی‌ زمینه‌های پیشرفت فعّال خواهد شد.
1/2. اگر در کشور [رشد] اقتصادی همراه با عدالت به وجود بیاید، همه­ی‌ زمینه‌های پیشرفت فعّال خواهد شد و کشور به پیشرفت واقعی خواهد رسید؛ یعنی اقتصاد یک چنین نقش محوری دارد.
2/2. ما در ده سال گذشته با انباشت چالشهای اقتصادی مواجه بودیم که بایستی از اینها به یک نحوی خلاص شد. باید درباره‌ی مسائل اقتصادی درست فکر کرد، درست عمل کرد و حرکت کرد تا برای ملّت وسایل آسایشی به وجود بیاید.
3/2. در اقتصاد هم مسئله‌ی‌ عمده عبارت است از تولید ملّی که من در این چند سال اخیر در شعار سال مسئله‌ی تولید را تکرار کردم. رویکردهای مردمی و حضور مردمی جدیدی هم مشاهده میشود که انسان را دلگرم میکند.

3. مطالبات اقتصادی، عمدتاً خطاب به مسئولان است؛ البته وظایفی هم بر عهده‌ی خود مردم است.
1/3. در زمینه‌ی اقتصاد، مطالباتی که مطرح میشود، عمدتاً خطاب به مسئولان کشور است؛ عمده در قوّه‌ی مجریه، مقداری هم قوّه‌ی مقنّنه و حتّی قوّه‌ی قضائیّه و بعضی دستگاه‌های وابسته؛ عمدتاً خطاب به اینها است.
2/3. این مسائلی را که مربوط به مسئولان است در سخنرانیِ مردمی مطرح میکنیم تا مردم در فضای عمومی مسائل و سیاستهای اقتصادی قرار بگیرند، مطالبات این حقیر را بدانند و از مسئولینی که به این مسائل اقدام میکنند حمایت کنند.
3/3. وظایفی هم بر عهده‌ی خود مردم است {مثلاً} در مورد اقتصاد دانش‌بنیان، یک کارهای مهمّی هست که خود مردم، بخصوص خود جوانها بایستی انجام بدهند؛ و البتّه دستگاه‌ها هم {باید} پشتیبانی بیشتری و بهتری از این مسائل بکنند.

4. برای رشد اقتصاد و اصلاح امور اقتصادی، به طور قاطع باید به سمت اقتصاد دانش‌بنیان حرکت کنیم.
1/4. برای رشد اقتصاد و اصلاح امور اقتصادی، به طور قاطع باید به سمت اقتصاد دانش‌بنیان حرکت بکنیم. باید دانش و فنّاوری پیشرفته، در همه‌ عرصه‌های تولید - حتّی در انتخاب کار تولیدی- نقش‌آفرینیِ فراوان و کاملی داشته باشد. 
2/4. اگر ما این سیاست را دنبال کردیم و دانش را پایه و زمینه اقتصاد کشور قرار دهیم و بنگاه‌های اقتصاد دانش‌بنیان را افزایش دهیم، منافع زیادی برای کشور و برای اقتصاد کشور خواهد داشت؛ هزینه‌ها کاهش و بهره‌وری افزایش می یابد.
3/4. امروز یکی از مشکلات ما کاهش بهره‌وری است؛ اقتصاد دانش‌بنیان موجب کاهش هزینه‌های تولید میشود، کیفیّت محصول را بهبود میبخشد، بهره‌وری را افزایش میدهد و محصولات را {در بازارهای جهانی} رقابت‌پذیر میکند.

5. دانش‌بنیان کردن تولید، بهره‌وری فعّالیّتهای اقتصادی را ارتقاء میدهد.
1/5. من از باب نمونه، مسئله‌ی کشاورزی را مثال میزنم که متأسّفانه بخش کشاورزی از عرصه‌ی دانش‌بنیان یک مقداری دورتر از بخشهای صنعت و خدمات و مانند اینها است.
2/5. اگر ما در کشاورزی، شرکتهای دانش‌بنیان را افزایش بدهیم و دانش را به‌کارگیری کنیم، میتوانیم در امر اصلاح بذر، آبیاری نوین، شیوه‌های جدید تولید و بهره‌وری بهتر از آب و خاک حدّاکثر استفاده را بکنیم.
3/5. وقتی که در کشاورزی توانستیم این پیشرفتها را به وجود بیاوریم و تحوّل جدّی ایجاد بکنیم، موجب میشود که اوّلاً امنیّت غذائی کشور حاصل بشود، ثانیاً درآمد کشاورزان افزایش پیدا کند.
4/5. خیلی خوب است که درآمد کشاورزان ما افزایش پیدا بکند و به کشاورزی دلگرم بشوند. همچنین معضل کمبود آب را میشود حل کرد. اگر کشاورزی ما دانش‌بنیان شد، مشکل کمبود آب هم حل خواهد شد.
5/5. در همه‌ی بخشهای دیگر هم همین برکات وجود دارد؛ یعنی حجم محصول افزایش پیدا میکند، کیفیّت بالا میرود، قیمت تمام‌شده کاهش پیدا میکند؛ در واقع دانش‌بنیان کردن تولید، بهره‌وری فعّالیّتهای اقتصادی را ارتقاء میدهد.

6. حلّ مشکل فقر فقط از مسیر تقویت «تولید» میگذرد؛ که تقویت تولید هم به همین دانش‌بنیان بودن است.
1/6. بهره‌وری در کشور کم است. {مثلاً} متناسب با آن مقداری که ما برق مصرف میکنیم، استفاده نمیکنیم. در زمینه‌ی بهره‌وری از متوسّط دنیا عقبیم. در موضوعات دیگر هم همین جور است. باید به سمت اقتصاد دانش‌بنیان حرکت کنیم.
2/6. در باب دانش‌بنیان کردن تولید، بحثهای فنّی‌ای وجود دارد که متخصّصانِ این کار بایستی در جمعهای مرتبط با این مسئله مطرح کنند، دنبال‌گیری کنند تا ان‌شاءالله این قضیّه به شکل خوبی حل بشود.
3/6. دست یافتن به پیشرفت عادلانه در اقتصاد و حلّ مشکل فقر در کشور فقط از مسیر تقویت «تولید» میگذرد؛ اگر ما تولید را  تقویت کردیم که تقویت آن هم به همین دانش‌بنیان بودن است، این مقصود بزرگ ان‌شاءالله حاصل خواهد شد.

7. شرکتهای دانش‌بنیان کشور باید دو برابر شود.
1/7. حدود ۶۷۰۰ شرکت دانش‌بنیان در کشور وجود دارد که نزدیک به ۴۵۰۰ [مورد]شان شرکتهای تولیدی‌اند؛ بقیّه خدماتی و از این قبیل هستند. این تعداد حدود ۳۰۰ هزار اشتغال مستقیم ایجاد میکند، که نسبتاً رقم قابل توجّهی است.
2/7. توقّع من از مسئولین این است که تعداد این شرکتها دو برابر بشود. بنابراین ۳۰۰ هزار اشتغال مستقیم تبدیل خواهد شد به ۶۰۰ هزار اشتغال مستقیم در سال 1401.
3/7. البتّه این [کار] موجب این نشود که ما یک شرکتی درست کنیم و اسمش را بگذاریم دانش‌بنیان، در حالی که دانش‌بنیان نباشد؛ نه، حقیقتاً شرکتهای دانش‌بنیان [درست شود].

8. دشتهای حاصلخیز زیادی داریم که باید برای [تأمین] کالاهای اساسی صرف کنیم.
1/8. مسئولین ما باید همّت کنند و این کار{دانش‌بنیان کردن} را انجام بدهند؛ بخصوص در بخشهایی که عقب‌ترند، مثل همین بخش کشاورزی. شرکتهای دانش‌بنیان در بخش کشاورزی، چهار درصدِ همه‌ی شرکتهای دانش‌بنیان ما است.
2/8. کشاورزی و دامداری بسیار مهم است و کشور در محصولات پایه‌ی غذائی مثل گندم، خوراک دام و تولید روغن بایستی به امنیّت کامل و به خودکفائی لازم، حتماً دست پیدا کند؛ و میتوان این کار را کرد.
3/8. ما دشتهای حاصلخیز زیادی داریم که باید صرف کنیم برای [تأمین] کالاهای اساسی. بنده چند سال قبل در مورد خوزستان یک اقدامی را تشویق کردم، که در مورد خوزستان و مقداری در ایلام و سیستان انجام گرفت.

9. متأسّفانه کشاورزی جزو وابسته‌ترین بخشهای کشور به واردات است؛ که حتماً بایستی تعدیل بشود.
1/9. کشاورزی متأسّفانه جزو وابسته‌ترین بخشهای کشور به واردات است؛ که حتماً بایستی تعدیل بشود و البتّه مبارزه با این وابستگی خیلی کار سختی است؛ چون عدّه‌ای از این واردات موادّ کشاورزی، منافع بسیار بزرگی دارند؛ می‌ایستند.
2/9. چند سال قبل از این، من به یکی از این وزرای کشاورزی در مورد "کلزا" که یکی از موادّ اوّلیّه‌ی تولید روغن نباتی است، گفتم این را دنبال کنید؛ ایشان ــ حالا تفصیلاتی دارد خلاصه‌اش این بود که ــ  [گفت] نمیگذارند.
3/9. شاید از عناصری هم در داخل وزارت، در داخل دستگاه‌های دولتی استفاده هم میکنند تا کارشکنی بشود؛ [امّا] باید ایستاد، یعنی کار سختی است امّا این کار سخت را حتماً بایستی انجام بدهند.

10. میتوان تعداد شرکتهای دانش‌بنیان هر بخشی را شاخصی برای پیشرفت آن بخش در دولت دانست.
1/10. تعداد شرکتهای دانش‌بنیان در مقایسه‌ی با نیازهای کشور کم است و باید افزایش پیدا کند، بخصوص در زمینه‌ی کشاورزی و البتّه در همه‌ی‌ زمینه‌های دیگر. مسئولان باید همّت کنند و همّت مسئولان هم به این است که حمایت کنند.
2/10. شرکتهای دانش‌بنیان مال مردم است؛ مردم، جوانها این شرکتها را تشکیل میدهند لکن دستگاه‌ها بایستی از اینها حمایت بکنند. حمایت هم عمدتاً به این است که محصولات اینها را بخرند، استفاده کنند یا به آنها امکانات بدهند.
3/10. میتوان تعداد شرکتهای دانش‌بنیان هر بخشی را شاخصی برای پیشرفت آن بخش در دولت دانست. مثلاً اگر شرکتهای دانش‌بنیان در زمینه‌ی نفت و گاز و صنایع پایین‌دستیِ آن افزایش پیدا کرده، نمره‌ی بالایی به وزیر نفت بدهیم.

11. مهم‌ترین امکانات برای دانش‌بنیان کردن تولید، نیروی انسانی است که در این زمینه، دستمان باز است.
1/11. این کار {دانش‌بنیان کردن تولید} ممکن است؛ نگویند که شما بایستی مثلاً فرض کنید که محاسبه کنید امکانات را؛ بله، امکانات لازم دارد لکن مهم‌ترین امکانات، نیروی انسانی است؛ ما از لحاظ نیروی انسانی خیلی دستمان باز است.
2/11. تعداد زیادی‌ از تحصیل‌کرده‌های سطح بالای ما، در رشته‌های غیر تحصیلی خودشان مشغول کارند؛ چرا؟ میتوان اینها را در رشته‌های خودشان مشغول کار کرد، از اینها پشتیبانی کرد تا بتوانند شرکتهای دانش‌بنیان را تشکیل بدهند.
3/11. البتّه باید شناسایی و دنبال کرد. ما افرادی داریم که امروز در کارهای بزرگ پیشرفت دارند؛ در حوزه‌ی فنّاوری‌های هسته‌ای، داروهای نوترکیب، نانو، زیست‌فنّاوری و سلّول‌های بنیادی؛ اینها کارهای بزرگی است.
4/11. نیروهای متخصّص جوانِ ما شاید بزرگترین ثروت موجود این کشور است که بحمدالله وجود دارد و میشود از دانش، همّت و نیروی جوانی اینها به نفع ثروتمند کردن کشور استفاده کرد.

12. ایجاد یا گسترش مراکز دانش‌بنیان، باید با دقّت، مطالعه و درست انجام بگیرد.
1/12. اشتغال‌آفرینی هم که بسیار مهم است، با همین شرکتهای دانش‌بنیان محقق می شود؛ البته اگر به معنای واقعی کلمه بتوانیم این شرکتها را ایجاد کنیم و در این زمینه دچار خطاهایی که گاهی در گذشته شده‌اند، نشویم.
2/12. گفتم خطاهای گذشته؛ ما در دولتهای مختلف طرحهایی با نامهای گوناگون داشتیم که تسهیلات بانکی را در اختیار افراد بگذاریم برای اینکه تولید بالا برود؛ تقریباً همه‌ی این طرحها ناموفّق بود.
3/12. پول‌پاشی کردن و بی‌ملاحظه اقدام کردن به جایی نخواهد رسید؛ باید کار {ایجاد یا گسترش مراکز دانش‌بنیان} خیلی با دقّت، مطالعه و درست انجام بگیرد و فعّالیّت شرکتهای دانش‌بنیان به صورت زنجیره‌ای شکل پیدا بکند.
4/12. این را هم من در ذهن داشته‌ام که بعضی از تصمیمهای اخیری که در مراکز تصمیم‌گیری گرفته شده، ممکن است به برخی از شرکتهای کوچک و متوسّط کشور ضربه بزند؛ دولت و بانک‌ها نباید اجازه بدهند که این ضربه وارد شود.

13. این دولت نشان داد که با وجود تحریم آمریکایی‌ها هم میشود در زمینه‌ی اقتصاد پیشرفت کرد.
1/13. من سال گذشته در سخنرانی اوّل سال این مطلب را مطرح کردم که اقتصاد کشور را با مسئله‌ی تحریمهای آمریکا یا امثال اینها گره نزنند. با وجود تحریم آمریکایی‌ها هم میشود در زمینه‌ی اقتصاد پیشرفت کرد.
2/13. خوشبختانه سیاستهای جدیدی که در کشور وجود دارد، نشان داد که با وجود تحریمهای آمریکایی، هم میشود تجارت خارجی را رونق داد؛ میشود وارد قراردادهای منطقه‌ای شد که بحمدالله دولت توانست و وارد شد.
3/13. بنده به هیچ وجه نمیگویم که دنبال رفع تحریم نباشیم؛ لکن اساس قضیّه این است که کشور را جوری اداره کنیم که تحریمها نتواند ضربه‌ی اساسی و مهمّی به آن بزند. من امسال هم همان توصیه را میکنم.

14. باید از {افزایش} درآمدهای نفتی برای زیرساخت‌ها و کارهای اساسی کشور استفاده کنیم.
1/14. امسال یک توصیه‌ی اضافه هم دارم؛ چون گفته میشود که حالا مثلاً قیمت نفت گران شده، درآمدهای نفتی افزایش پیدا کرده، خب حالا با این افزایش درآمدهای نفتی چه کار میخواهیم بکنیم؟
2/14. دو جور میشود حرکت کرد: یکی اینکه بگوییم درآمد ارزی زیاد شده، واردات را افزایش بدهیم، مردم رفاه پیدا کنند؛ این [نگاه] البتّه ظاهر خوبی دارد، [امّا] باطن بسیار بدی دارد؛ این ضایع کردن سرمایه‌های اساسی کشور است.
3/14. یک راه دیگر هم این است که از درآمدهای نفتی برای زیرساخت‌ها و کارهای اساسی کشور استفاده کنیم؛ بنیانها را محکم کنیم که اقتصاد ریشه‌دار بشود و بتوانیم از آنها استفاده کنیم.

15. انتخاب ملّت ما در مقابله‌ی با استکبار ایستادگی، حفظ استقلال و تقویت درونی نظام و کشور بود.
1/15. دنیا خیلی مسئله‌های زیادی دارد و ما هم با مسائل عالَم مواجه هستیم؛ در زمینه‌های مختلف، بایستی فکر، تدبیر، تصمیم‌گیری، حرکت و عمل کنیم.
2/15. وقتی به آنچه در دنیا دارد اتّفاق می‌افتد نگاه میکنید، حقّانیّت و صدق ملّت ایران را در مقابله‌ی با جبهه‌ی استکبار از همیشه روشن‌تر می‌بینید. انتخاب ملّت ما در مقابله‌ی با استکبار ایستادگی، حفظ استقلال و تقویت درونی نظام و کشور بود؛ اینها تصمیمات ملّی است؛ این درست بود.

16. انسان وقتی به وقایع دنیا نگاه می کند، احساس می کند چه ظلم و ظلمتی در دنیا حاکم است!
1/16. به افغانستان نگاه کنید، کیفیّت خروج آمریکایی‌ها [را ببینید]؛ اوّلاً بیست سال در افغانستان ماندند و چه کردند در این کشور مظلوم مسلمان؛ بعد هم چه جور بیرون رفتند و چه مشکلاتی را برای مردم به وجود آوردند؛ و اموال ملّت افغانستان را هم به آنها نمیدهند!
2/16. اوکراین {را ببینید} که رئیس‌جمهورش خطاب به غرب ــ که خود دولتهای غربی او را سر کار آوردند ــ چه لحن تندی را به کار میبرد؛ این قضایای یمن است و بمباران هرروزه‌ی مردم مظلوم و واقعاً مقاوم یمن.
3/16. این کارهای عربستان است که در یک روز هشتاد جوان را گردن بزنند! این قضایا را وقتی انسان نگاه میکند، احساس میکند که در دنیا چه ظلم و چه ظلمتی حاکم است؛ دنیا دست چه گرگهای خونخواری است.

17. در ماجرای اوکراین، نژادپرستی غرب را همه دیدند.
1/17. در ماجرای اوکراین، نژادپرستی غرب را همه دیدند. قطار پناهندگانی را که دارند از کشور و زیر مثلاً مشکلات جنگ فرار میکنند نگه میدارند، برای اینکه سیاه‌پوست را از سفیدپوست جدا کنند و سیاه‌پوست را پیاده کنند.
2/17. صریحاً در رسانه‌هایشان اظهار تأسّف میکنند که این دفعه جنگ در خاورمیانه نیست، در اروپا است. یعنی اگر جنگ و خونریزی و برادرکشی در خاورمیانه باشد اشکال ندارد [امّا] در اروپا که باشد اشکال دارد!
3/17. در دنیا ظلمهایی در کشورهای مطیع آنها اتّفاق می‌افتد، مطلقاً صدایی از آنها بیرون نمی‌آید و در عین حال با این همه ظلم و ظلمت‌آفرینی، ادّعای حقوق بشر هم دارند و با ادّعای حقوق بشر از کشورهای مستقل باج‌خواهی میکنند!
4/17. ملّت ایران این قضایا را دارد با چشم باز میبیند؛ و امروز به نظر ما یکی از رسواترین و فاش‌ترین مقاطع دوران معاصر در زمینه‌ی ظلم، تجاوز و استکباری است که متأسّفانه طواغیت عالم در حال انجام دادن آن هستند و مردم دنیا میتوانند مستقیماً این ظلم را مشاهده کنند و ببینند که چه کسانی سرنوشت دنیا را در دست دارند!

18. امروز بیش از همیشه به تلاش، جدّیّت، اتّحاد، همدلی و هم‌افزاییِ میان ملّت و مسئولان احتیاج داریم.
1/18. البتّه ملّت ایران شیوه‌ی کار خود را در این سالهای متمادی روز‌به‌روز ارتقا بخشیده و جدّی، منطقی و با مبنا پیش رفته. امروز ما بیش از همیشه به کار،‌ تلاش، جدّیّت، اتّحاد، همدلی و هم‌افزاییِ میان ملّت عزیزمان احتیاج داریم.
2/18. همچنین به هم‌افزایی و همدلی روزافزون مسئولان کشور احتیاج داریم. کسانی هستند که در خطوط مقدّم حرکت میکنند؛ دیگران باید از آنها پشتیبانی کنند و قوای سه‌گانه، نیروهای مسلّح و دیگران در بخشهای مختلف بایستی به همدیگر کمک کنند، همدلی داشته باشند و ملّت هم با مسئولان کشور همدلی داشته باشد و به آنها کمک کند.
3/18. گاهی انسان تنازعهایی مشاهده میکند بین آحاد ملّت یا بین بعضی مسئولین با یکدیگر یا بین مسئولین و آحاد ملّت، غالباً پوچ؛ انسان نگاه میکند، غالباً برخاسته‌ی از تخیّلات و توهّمات و در مواردی از بی‌تقوایی.
4/18. امام (ره) غالباً در آن دوره‌ دهه‌۶۰ که خب اختلافات زیادی هم بین مسئولین وجود داشت، ایشان در سخنرانی‌ها، تقریباً همیشه تکرار میکردند که این اختلافات ناشی از حبّ نفْس و هوای نفْس است؛ واقعاً همین جور است.
5/18. خیلی از این مناقشه‌ها و تنازعها ناشی از حبّ به نفْس، بی‌ملاحظگی و بی‌تقوایی و مانند اینها است؛ اینها را باید کنار بگذاریم. نبایستی بسیج عمومی ملّت ایران را در راه‌های صلاحِ علمی، عملی، مقاومتی و خدمات اجتماعی با این تنازعها تخریب کرد که فرمود: وَ لا تَنازَعُوا فَتَفشَلُوا وَ تَذهَبَ ریحُکُم(انفال/46)؛ که اگر تنازع کردیم، اینها پیش می‌آید.