پایگاه تحلیلی خبری هم اندیشی: محورهای بیانات مقام معظم رهبری
مدظله العالی در سخنرانی تلویزیونی به مناسبت عید مبعث (10/12/1400)
1. «گسترش عقلانیّت» و «پرورش اخلاق» عالیترین هدیه اسلام به بشریت است.
1/1. روز مبعث و شب مبعث، روز و شبی است که بزرگترین هدیهی عالم وجود -که از آن تعبیر شده است در دعای شب مبعث به «بِالتَّجَلِّی الاَعظَم»(بلدالامین، ص۱۸۳)- به نبیّ مکرّم اسلام، برترین بندهی خداوند، اعطا شد.
2/1. اگر ما در میان ارزشهای فراوان اسلام، فقط «گسترش عقلانیّت» و «پرورش اخلاق» را در نظر بگیریم، تصدیق خواهیم کرد که اسلام عالیترین هدیه را و وسیلهی سعادت را به بشریّت عطا کرده.
3/1. اینکه اسلام به گسترش عقلانیّت دعوت میکند، چیز خیلی مهمّی است. در قرآن دهها مورد با تعابیر مختلفی چون: «تَعقِلون»، «تَتَفَکَّرون»، «اُولِیالاَلباب»، «یَتَدَبَّرون»، مخاطبان و آحاد مردم را به تفکّر و اندیشه و عقل دعوت کرده.
4/1. در مورد گسترش مفاهیم اخلاقی و پرورش اخلاقی هم همین بس که در چند جای قرآن در صدر اهداف بعثت، اخلاق و تزکیه را ذکر کرده: هُوَ الَّذی بَعَثَ فِی الاُمِّیّینَ رَسولاً مِنهُم یَتلوا عَلَیهِم آیاتِهِ وَ یُزَکّیهِم(جمعه/۲).
5/1. بنابراین اسلام این دو ارزش متعالی و بینظیر را به بشریّت هدیه کرده و مؤمنینِ به خود را و به تبعِ آنها همهی آحاد بشر را دعوت به تعقّل و تفکّر و تزکیه کرده که این بزرگترین هدیهای است که اسلام میتواند به بشریّت اعطا کند.
2. بعثت توانست در زمان کوتاهی، از مردمی بی اخلاق و گمراه، ملتی بافضیلت و متّحد بسازد.
1/2. بعثت رسول اکرم اسلام، چیزی را تحقّق بخشید که به نظر ناممکن بود؛ و آن، این بود که از مردم جزیرةالعربِ دوران جاهلیّت، یک امّت بافضیلت مثل امّت اسلامیِ دورهی خود پیغمبر تشکیل داد.
2/2. مردم عربستان در دورهی جاهلیّت، مردم گمراه، سرگردان، بیهدف، بشدّت بی اخلاق، خشن، حقناپذیر، لجوج، نادان، متکبّر و دچار فتنههای بزرگ - فتنههای ناشی از عصبیّتها و جهالتهای بزرگ- بودند.
3/2. پیغمبر اکرم آمد از همین مردم با یک فاصلهی کوتاهی، یک ملّتی ساخت متّحد، بافضیلت، باگذشت، فداکار و دارای عالیترین خُلقیّات؛ [پیامبر] همان آدمها را تبدیل کرد به یک چنین انسانهایی.
4/2. این به نظر نشدنی بود؛ با هیچ محاسبهای امکان این نبود که در یک مدّت کوتاهی، آنچنان مردمی تبدیل بشوند به اینچنین مجموعهای. بعد هم در کمتر از بیست سال آوازهی جهانی پیدا کردند.
5/2. مسلمانان توانستند در یک مدّت کوتاهی اندیشه خود را منتشر کنند و به تعبیرهای امروزی، لحاظ سختافزاری و نرمافزاری توسعه پیدا کنند. این کار به نظر ناممکن میآمد ولیکن اسلام و بعثت [آن را] تحقّق بخشید.
3. اگر ارادهی آحاد مردم تابع ارادهی الهی بشود، میتوانند به اهداف نامتعارف و دور از دسترس برسند.
1/3. واقعهی تاریخی بعثت، بشارتی است به همهی مسلمانان در همیشهی تاریخ که هر گاه ارادهی آحاد مردم در طول ارادهی الهی قرار بگیرد و تابع ارادهی الهی بشود، انسانها کارهایی را میتوانند انجام بدهند که به نظر ناممکن است.
2/3. به هدفهایی میتوانند برسند که به نظر متعارف و طبق محاسبات از دسترس انسان دور است؛ همیشه این جور است. در طول تاریخ، همین تجربهی نبوی قابل تکرار است؛ اگر چنانچه انسانها در آن خط قرار بگیرند، میتوانند به اهداف والایی دست پیدا کنند که به نظر عادّی و محاسبات عادّی، ناممکن به نظر میآمد.
4. اگر چنانچه ما در خطّ بعثت حرکت بکنیم، کارهای ناممکن را ممکن خواهیم کرد.
1/4. خداوند توفیق این تجربه را به ملّت ایران داد و آن، عبارت بود از ریشهکنیِ سلطنت در کشوری که پادشاهی مطلقه و سلطنت ظالمانه و متّکی به قدرت مادّی و استکباری و بی بهره از معنویّت، ریشهی تاریخیِ بسیار طولانیای داشت.
2/4. خب، ماها در میدان بودیم، آن روز اگر میگفتند چنین اتّفاقی ممکن است بیفتد، برایمان خیلی قابل باور نبود، امّا تحقّق پیدا کرد؛ و این انقلاب، ملّت را از خمودگی خارج کرد و به حرکت و نشاط درآورد و نه فقط این انقلاب عظمت خودش را به دنیا نشان داد، ملّت ایران را هم باعظمت کرد، ایران اسلامی را هم در چشم دنیا عظمت بخشید.
3/4. این، نکتهی اوّل؛ که اگر چنانچه ما در خطّ بعثت حرکت بکنیم، کارهای ناممکن را ممکن خواهیم کرد و میتوانیم دسترسی پیدا کنیم به هدفهایی که به نظر، غیر قابل دسترسی میآید.
5. نقطهی اوج نهضت نبوی، تشکیل حکومت بود.
1/5. نکتهی بعدی در قضیّهی بعثت خاتمالانبیا (ص) این است که بر خلاف نظرِ آن کسانی که دین را از زندگی، سیاست و حکومت بکلّی جدا میکنند، نقطهی اوج نهضت نبوی تشکیل حکومت بود.
2/5. قشرهای مختلفی در این زمینه {جدا کردن دین از سیاست} کار میکنند؛ از قبل هم بود و با حرکت انقلابی این تلاش خنثی شد، ولی باز هم آدم مشاهده میکند که کسانی باز زمزمه این را شروع کردهاند با نوشتن، گفتن و مانند اینها.
3/5. قبل از هجرت، پیغمبر مصعببنعمیر را به عنوان نماینده فرستاد یثرب که برود آیات قرآن را بخواند برای مردم؛ این مقدّمات را فراهم کرد، بعد هم خود حضرت هجرت کردند و حکومت اسلامی را در آنجا تشکیل دادند.
4/5. پیغمبر به این هم اکتفا نکردند که حالا یک حکومت تشکیل بدهند و فقط مردم را اداره کنند؛ نه، شروع کردند به مقابلهی همهجانبهی با دشمنان. چون دشمنان بالاخره مسلمانها را راحت نمیگذاشتند.
5/5. پیغمبر لشکر درست کردند، جنگافزار تهیّه کردند و به دشمنان حمله کردند، یک جاهایی دفاع کردند، یک جاهایی تهاجم کردند؛ هر دو جورش هست.
6/5. اینکه حالا بعضی میگویند جنگهای پیغمبر صرفاً دفاعی است، نه، بعضی دفاعی بود، بعضی هجومی بود؛ شرایط مختلف بود. بعد هم مکّه را که پایگاه شرک بود فتح کردند و بیتالله در اختیار اسلام و در اختیار مسلمین قرار گرفت.
7/5. بعد هم پیغمبر حکومت اسلامی را تثبیت کردند. این شورانگیزترین بخش نهضت اسلامی است. چطور آن کسانی که این تلاش را میکنند میخواهند اسلام را، دین را از حکومت جدا کنند؟!
6. یکی از مهمترین شعارها و جهتگیریهای پیامبر اکرم، مقابلهی با جاهلیّت بود.
1/6. نکتهی بعدی در باب بعثت این است که یکی از مهمترین شعارها و جهتگیریهای پیامبر اکرم در بعثت، مقابلهی با جاهلیّت بود. در قرآن بارها جاهلیّت تقبیح شده. بعثت با همهی مظاهر جاهلیت به مقابله پرداخت.
2/6. جاهلیّت معنای وسیعتری از بیسوادی و نادانی دارد؛ خُلقیّات پَست هم جزو این جاهلیّت است. آدمکشی، دزدی، تجاوز، هرزگی جنسی، ابتذال اخلاقی، حقکشی و ضعیفکشی که همهی اینها در بین مردم جزیرةالعرب رایج بود.
3/6. بسیاری از همان رذایل اخلاقی که آن روز در جزیرةالعرب رایج بود ، امروز در دنیای بهاصطلاح متمدّن غربی به شکل سازمانیافته، در یک مقیاس بزرگتر و بسیار شدیدتر و وسیعتر وجود دارد.
7. اگر کسی تمدّن غربیِ امروز را «جاهلیّت مدرن» بخواند، حق دارد.
1/7. خب امروز اساس زندگی در تمدّن غربی طمع، حرص و آزمندی است. امروز پایهی همهی ارزشهای غربی پول است؛ اخلاقیّات، معنویّات، همه چیز با پول سنجیده میشود. سیاستِ رایج، حکمرانیها، همه در خدمت تبعیض است، در خدمت فربه شدن کمپانیها و کارتلها است.
2/7. امروز در غرب، علم و فنّاوری در خدمت [ساخت] سلاحهای کشتار جمعی و غارت کشورهای ضعیف است. ابتذال و هرج و مرج اخلاقی بشدّت [وجود دارد]؛ مسائلی آدم که از تکرار کردن و گفتنش هم شرم میکند.
3/7. اینها همان چیزهایی است که آن روز بود، امروز هم همانها هست؛ منتها آن روز محدود بود، امروز گسترده و سازماندهیشده است. پشت خیلی از این مفاسد، منطقهای مصنوعی درست شده و به بشریّت ارائه میکنند!
4/7. بنابراین این جاهلیّت، امروز هست. پس اگر کسی تمدّن غربی امروز را «جاهلیّت مدرن» بخواند -که خواندهاند- حق دارد؛ واقعاً جاهلیّت همان جاهلیّت است منتها امروز در دنیا خودش را به شکل مدرنشده نشان میدهد.
8. همان کاری که نبیّ اکرم (ص) در قبال آن جاهلیّت انجام داد، امروز بر عهدهی ما است.
1/8. باید درسهای بعثت را مرور کنیم. همان کاری که نبیّ اکرم (ص) در قبال آن جاهلیّت انجام داد، امروز بر عهدهی ما است. در درجهی اوّل، تقویت ایمان دینی و توسعهی گروههای مؤمن و مقاوم در سرتاسر عالم است.
2/8. کار بعدی، تقویت قوّت و استحکام نظام اسلامی است. حالا به فضل الهی، با زیر پرچم اسلام در جمهوری اسلامی ایران یک نظامی تشکیل شده؛ این را تقویت کنیم، مستحکم کنیم، ثمراتش و اثراتش را هر چه گستردهتر کنیم.
3/8. باید برنامهی خردمندانه و حکمتآمیز داشته باشیم. این میدان از آن میدانهایی نیست که انسان سرش را بیندازد پایین و حمله کند؛ برنامهریزی لازم دارد، مطالعه لازم دارد، برنامهی خردمندانه و حکیمانه باید تهیّه بشود.
4/8. با حکمت بایستی با این قضیّه مواجه شد. و این برنامه باید متّکی باشد بر شناخت وسیع مختصّات این جاهلیّت؛ اگر مختصّات این جاهلیّت را درست ندانیم، نمیتوانیم با آن مقابله و مبارزه کنیم.
9. الگوی انقلاب اسلامی برای مردم دنیا، یک الگوی جذّاب است.
1/9. البتّه ما نمیتوانیم ادّعا کنیم در این کارهای بزرگ به مقصود و هدفهایمان رسیدهایم. لکن با وجود این، الگوی انقلاب اسلامی و جمهوری اسلامی برای مردم دنیا یا حدّاقل مسلمانهای دنیا، یک الگوی جذّاب است.
2/9. شما ملاحظه کنید، ببینید در فاصلهی چند هزار کیلومتری تهران، در یک کشور دیگر(هند/کشمیر) اهانتی میشود به عکس شهید سلیمانی، مردم واکنشی نشان میدهند که پلیسی که خودش آن اهانت را کرده، مجبور میشود بیاید عذرخواهی کند، با مردم همراهی کند، دوباره آن عکس را مثلاً در جاهایی از شهر نصب کنند.
3/9. همین الگوی نیمهکاره هم جذّاب و پُرکشش است. اگر بتوانیم راه را خوب ادامه بدهیم و با اتقان پیش ببریم، یک الگوی بسیار جذّاب و پُرتحرّکی در دنیا به وجود خواهد آمد و ملّتها به سوی آن، حرکت طبیعی خواهند کرد.
10. امروز مظهر جاهلیّت مدرن، تبعیض، ظلم و بحرانسازی در دنیا، آمریکا است.
1/10. نمونهی واضح و کامل جاهلیّت مدرن، آمریکا است؛ کشوری به ثروتمندی آمریکا وضعی دارد که وقتی یک مقدار سرما زیاد میشود، عدّهای در خیابانها میمیرند؛ وقتی گرما زیاد میشود، عدّهای در خیابانها میمیرند!
2/10. امروز مظهر جاهلیّت مدرن، تبعیض، ظلم و بحرانسازی در دنیا، آمریکا است. اساساً رژیم ایالات متّحدهی آمریکا، یک رژیم بحرانساز و بحرانزیست است؛ از بحرانهای گوناگون در اطراف عالم ارتزاق میکند.
11. رژیم مافیایی آمریکا منافع خود را در خلق کانونهای بحران در جهان می بیند.
1/11. اساساً آمریکا یک رژیم مافیایی است: مافیای سیاسی، مافیای اقتصادی، مافیای اسلحهسازی؛ انواع و اقسام مافیاهایی که سیاستهای این کشور را در دست دارند و هدایت میکنند و کنترل کشور در واقع دست آنها است.
2/11. این مافیاها رؤسای جمهور را سر کار میآورند. آن وقت این رژیم مافیایی احتیاج دارد که در اطراف دنیا یک جاهایی بحران وجود داشته باشد، لذا کانونهای بحران را خلق میکند.
3/11. شما ببینید در منطقهی غرب آسیا چقدر اینها بحرانسازی کردند؛ اینها احتیاج پیدا کردند موجودی مثل داعش را به وجود بیاورند که سگ دستآموز آنها بود که علناً، صریحاً، به شکل آشکار، فیلمبرداریشده افراد را سر ببرند، یا زندهزنده بسوزانند، یا غرق کنند در آب و فیلمش را به دنیا نشان بدهند.
12. اوکراین قربانی سیاست بحرانسازیِ مافیای آمریکا است.
1/12. داعش را آمریکا به وجود آورد. خودشان اعتراف کردند؛ اینها اگر بحران سازی نکنند کارخانههای اسلحهسازی نمیتوانند حدّاکثر استفادهی خودشان را بکنند؛ باید در دنیا بحرانسازی کنند تا منافع این مافیاها حدّاکثری بشود.
2/12. امروز اوکراین هم قربانی همین سیاست آمریکا است. آمریکا اوکراین را به این نقطه کشاند؛ با ورود در مسائل داخلی اوکراین، راه انداختن اجتماعات علیه دولتها، درست کردن کودتای رنگی، حضور سناتورهای آمریکایی در داخل اجتماعات معارضه، این دولت را برداشتن، آن دولت را گذاشتن؛ اینها طبعاً به همین جاها منتهی میشود.
13. ما با کشته شدن مردم و تخریب زیربناهای ملّتها در هر جای دنیا مخالفیم.
1/13. ما با کشته شدن مردم و تخریب زیربناهای ملّتها در هر جای دنیا مخالفیم. ما مثل غربیها نیستیم که اگر بمبی را بر کاروان عروسی در افغانستان بریزند، [بگوییم که] این مبارزهی با تروریسم است. آنها منطقشان این جوری است دیگر!
2/13. آمریکا در شرق سوریه چه میکند؟ چرا نفت سوریه را میدزدند؟ چرا پول افغانستان را میدزدند؟ چرا در منطقهی غرب آسیا از جنایات صهیونیستها دفاع میکنند؟ اینها بحرانسازی است که به اسم دفاع از حقوق بشر انجام میدهند!
14. ریشهی بحران در اوکراین سیاستهای آمریکا و غربیهاست.
1/14. ما مثل آنها نیستیم که اگر چنانچه کاری در نقطهای که مورد خواست ما است اتّفاق بیفتد، آن را یک جور قضاوت کنیم، جای دیگر اتّفاق بیفتد، جور دیگری قضاوت کنیم.
2/14. هشت سال است مردم یمن در زیر بمباران هستند، غربیها این را محکوم نمیکنند، از آن حمایت هم میکنند؛ هم حمایت زبانی، تبلیغاتی، رسانهای، و هم حمایت عملی! اینها این جور هستند.
3/14. ما در اوکراین طرفدار توقّف جنگیم، منتها علاج هر بحرانی صرفاً در صورتی ممکن است که ریشه بحران شناخته شود. ریشهی بحران در اوکراین سیاستهای آمریکا و غربیهاست؛ اینها را باید شناخت و بر اساسش قضاوت کرد.
15. آن دولتهایی که پشتگرمیشان به آمریکا و اروپا است، وضع امروز اوکراین و دیروز افغانستان را ببینند!
1/15. عبرتهایی هم در این قضیّهی اوکراین وجود دارد که انسان مشاهده میکند و در گفتار گویندگان و نویسندگان به بعضی از این عبرتها اشاره شده. من دو مورد از این عبرتها را مطرح میکنم.
2/15. یکی این است که پشتیبانی قدرتهای غربی از کشورها و دولتهایی که دستنشاندهی آنها هستند، یک سراب است. آن دولتهایی که پشتگرمیشان به آمریکا و اروپا است، ببینند وضع امروز اوکراین و دیروز افغانستان را.
3/15. هم رئیسجمهور اوکراین همین چند روز پیش گفت، هم رئیسجمهور فراری افغانستان چندی قبل گفت؛ گفت ما اعتماد کردیم به آمریکا، اعتماد کردیم به دولتهای غربی، [ولی] ما را تنها گذاشتند. به اینها نمیشود اعتماد کرد.
16. مردم، مهمترین پشتوانهی دولتها هستند.
1/16. عبرت دوّم اینکه مردم، مهمترین پشتوانهی دولتها هستند. اگر مردم در اوکراین وارد میدان میشدند، وضع دولت و مردم اوکراین این جوری نمیشد. مردم وارد میدان نبودند، چون دولت را قبول نداشتند؛ عیناً مثل آن وقتی که آمریکا به عراقِ دورانِ صدّام حمله کرد، مردم دفاع نکردند، کنار رفتند، آمریکا مسلّط شد.
2/16. امّا در همین عراق، وقتی که داعش حمله کرد، مردم وارد میدان شدند، توانستند داعش را که خطر بسیار بزرگی بود به عقب برانند و سرکوب بکنند. عامل اصلی استقلال کشورها مردمند؛ ما این را تجربه کردیم؛
3/16. در دوران دفاع مقدّس، مردم وارد میدان شدند و با اینکه همهی قدرتها از صدّام حمایت میکردند، جمهوری اسلامی به کمک مردم توانست غلبه پیدا کند و دشمن را ناکام بگذارد. بنابراین، این هم عبرت دیگری است.
4/16. امیدواریم که همهی ما چشمهایمان را باز کنیم، گوشهایمان را باز کنیم، درست بیندیشیم، درست فکر کنیم، درست عمل بکنیم و بتوانیم از این عبرتهای بزرگ بهره ببریم.
ش