هم اندیشی - محورهای بیانات مقام معظم رهبری در دیدار مداحان اهل‌بیت

محورهای بیانات مقام معظم رهبری در دیدار مداحان اهل‌بیت

پایگاه تحلیلی خبری هم اندیشی: محورهای بیانات مقام معظم رهبری ^{مدظله العالی} در دیدار مداحان اهل‌بیت ^ع به مناسبت سالروز ولادت حضرت زهرا ^س (03/11/1400)

1. حضرت فاطمه ^س مظهر مواجهه‌ی جبهه‌ی حق با جبهه‌ی باطل است.

1/1. درباره‌ی عظمت شأن زهرای اطهر ^س زبان ماها خیلی قاصر است. این روایت را که امام بزرگوار هم نقل کردند که جبرئیل بعد از رحلت پیغمبر بر حضرت زهرا نازل میشد، روایت صحیحی است؛ سند آن، در نهایت اعتبار است.

2/1. عبارت این است: وَ کانَ یَأتیها جَبرَئیلُ ^ع فَیُحسِنُ عَزاءَها عَلَی اَبیها؛ وَ یُخبِرُها عَن اَبیها وَ مَکانِه؛ وَ یُخبِرُهَا بِما یَکونُ بَعدَها فِی ذُرِّیَّتِها؛ وَ کَانَ عَلیٌّ علیه ‌السّلام یَکتُبُ ذَلِک؛ (کافی، ج ۱، ص ۴۵۸).

3/1. [مدح حضرت زهرا ^س] در قرآن، در سوره‌ی «هل أتیٰ»، در آیه‌ی تطهیر و در آیه‌ی مباهله هست. اینهایی که حالا تقریباً صریح است درباره‌ی حضرت این آیات است، وَالّا آیات دیگری هم هست که اشاره دارد به آن بزرگوار.

4/1. این یک پرچمی است که قرآن برافراشته میکند بر سر درِ خانه‌ی فاطمه‌ی زهرا ^س: «اِنَّما نُطعِمُکُم لِوَجهِ اللَّهِ لا نُرِیدُ مِنکُم جَزاءً وَ لا شُکورا» (انسان/9)؛ کار برای خدا، اخلاص،‌ خدمت بی‌منّت؛ به چه کسی؟ به یتیم، فقیر و اسیر.

5/1. «نِساءنا» در آیه‌ی مباهله: وَ نِساءَنا وَ نِساءَکُم؛(آل‌عمران/61) فقط فاطمه‌ی زهرا س است؛ برای چه؟ برای مواجهه‌ی جبهه‌ی حق با جبهه‌ی باطل؛ این [طور] است. فاطمه‌ی زهرا مظهر این حقایق والا و فوق‌العاده است.

6/1. همه‌ی زنهای بهشتی «نِساءِ اَهلِ الجَنَّة» هستند؛ اما پیغمبر اکرم در مورد حضرت زهرا علاوه بر تعبیر «سَیِّدَةُ نِسَاءِ العالَمین» (امالی صدوق، مجلس72، ص۴۷۳)، تعبیر «سَیِّدَةُ نِساءِ اَهلِ الجَنَّة» (امالی صدوق، مجلس26، ص۱۲۵) دارد.

2. در حرکت بزرگ اجتماعی، انقلابی و مبارزاتیِ ما، باید فاطمه‌ی زهرا ^س اسوه و الگو باشد.

1/2. به فضل الهی بعد از انقلاب، نام مبارک فاطمه‌ زهرا صد برابر تکرار میشود؛ یعنی جامعه، جامعه‌ی فاطمی است. اثر آن را هم در جامعه داریم مشاهده میکنیم: خدمت بی‌منّت، حرکت بسیجی، کار بدون مزد و منّت در دوران دفاع مقدّس.

2/2. در دوران حرکت علمی شما بزرگانی را مشاهده میکنید که بدون مزد و منّت، میدانهای بزرگ علمی را برای این مردم و اسلام فتح کردند. بزرگانی نظیر شهید فخری‌زاده‌ها، شهدای هسته‌ای و مرحوم کاظمی‌آشتیانی.

3/2. در پیشامدهای طبیعی مثل سیل و زلزله ملاحظه کنید مردم چطور مشتاقانه می‌شتابند؛ کجا چنین چیزهایی وجود دارد؟ این همان روش فاطمی است؛ این همان حرکت در جهت انگشت اشاره‌ی سیّدة نساء العالمین است.

4/2.{ببینید} در مورد مسئله‌ی کرونا در این دو سال چه خدماتی انجام گرفت، بدون اینکه نام کسی مطرح باشد. در این حرکتهای جهادی، جوانهایی بی ادعا، بی ‌مزد و منّت حرکت میکنند، باید این روش ادامه پیدا کند؛ باید فاطمه‌ی زهرا ^س اسوه و الگو باشد در همه‌ی جهات، از جمله در حرکت بزرگ اجتماعی و انقلابی و مبارزاتی ما.

3. محور هیئت، مودّت اهل‌بیت ^ع و هدایت به سمت اهداف اهل‌بیت ^ع است.

1/3. محور هیئت، مودّت اهل‌بیت ^ع و هدایت به سمت اهداف اهل‌بیت ^ع است. ریشه‌ی این پدیده هم مال زمان خود ائمّه است؛ هیئت را اصحاب ائمّه تشکیل دادند و آنها شروع کردند؛ بعد از حادثه‌ی کربلا دُور هم جمع میشدند.

2/3. امام صادق ^ع میفرمایند: اِنَّ تِلکَ المَجالِسَ‌ اُحِبُّها و اَحیوا اَمرَنا(بحارالانوار، ج۴۴، ص۲۸۲)؛ این مجالس{ذکر اهل بیت ع} را دوست میدارم. مسئله‌ی ما را زنده نگه دارید. «اَمرَنا» در کلمات ائمّه زیاد تکرار میشود؛ یعنی مسئله‌ی ما.

3/3. به آن موضوع اساسی و محوری‌ای که ما بر اساس آن حرکت میکنیم، میگویند امر؛ «اَحیوا اَمرَنا» یعنی راه و مکتب ما را زنده نگه دارید. در یک روایت دیگر میفرماید: «تَزَاوَروا وَ تَلَاقَوا وَ تَذاکَروا اَمرَنا وَ اَحیُوه‌« (کافی، ج۲، ص۱۷۵).

4/3. بنابراین، تاریخچه و ریشه این هیئت مال آن زمان است و در تاریخ تشیّع، در طول تاریخ ادامه پیدا کرده، تا رسیده به زمان ما و در یک برهه‌هایی کارآیی بزرگی هم از خود نشان داده؛ مثل دوران انقلاب.

4. هیئتها در دوران انقلاب خیلی اثر داشتند. هیئت، کانون جهاد تبیین است.

1/4. هیئتها در دوران انقلاب خیلی اثر داشتند؛ این نوحه‌خوانی‌های عجیب و غریب که در نوارها در سراسر کشور پخش میشد؛ غوغا میکرد. نوحه‌ امام حسین [بود] امّا درباره‌ انقلاب و امام؛ اینها مردم را حرکت میداد، به انقلاب جان میداد.

2/4. هیئتها در دوران دفاع مقدّس چه میکردند! وقتی جنازه شهدا می‌آمد یا جوانها میخواستند به جبهه بروند، میدان‌دار اصلی و واقعی، هیئتهای حسینی بودند؛ امروز هم بحمدالله هَیَئات به صورت تکثیرشده‌‌ای در کشور ما وجود دارند.

3/4. امروز برای شما که در محیط شیعی، در محیط جمهوری اسلامی، در کشور مسلمان و شیعه نشسته‌اید، شاید اصلاً خیلی مفهوم نیست آن وقتی که امام صادق میگویند «اَحیوا اَمرَنا»- مکتب ما را زنده نگه دارید- یعنی چه.

4/4. در آن دوره‌ای که امام صادق فرمودند: اَحیوا اَمرَنا، احیای امرِ اهل‌بیت ^ع جزو سخت‌ترین و خطرناک‌ترین کارها بود؛ یک جهاد عظیم بود. حرفهای چهل پنجاه سال قبلِ ما در این زمینه ظاهراً چاپ شده و در اختیار افراد هست.

5/4. زندگی مبارزاتی ائمّه و اصحاب ائمّه جزو خطرناک‌ترین‌ها بود؛ چطور است که همه‌ی ائمّه به شهادت میرسند؟ چرا امام جواد در ۲۵ سالگی، امام عسکری در ۲۸ سالگی به شهادت میرسند؟ امام کاظم را در زندان به شهادت میرسانند؟

6/4. زندگی ایشان، زندگی مبارزه بود. در یک چنین شرایطی امام میفرماید احیای امر ما را بکنید؛ یعنی امام بزرگ‌ترین و خطرناک‌ترین مبارزات را از اینها مطالبه میکند. پس هیئت جای چیست آقا؟! جای جهاد. هیئت، کانون جهاد است.

7/4. هیئت، کانون جهاد است؛ جهاد فی‌سبیل‌الله، جهاد در راه احیای مکتب اهل‌بیت، مکتب امام حسین (علیه السّلام)، مکتب شهادت. خب ائمّه (علیهم السّلام) چه جور جهادی میکردند؟

8/4. ائمّه جز معدودی، جهاد نظامی که نمیکردند؛ جهادشان چه بود؟ «جهاد تبیین». همین مطلبی که بنده مکرّر تکرار میکنم: تبیین کنید، روشنگری کنید. هیئت، محلّ جهاد تبیین است.

5. هیئت، محلّ بیان مهم‌ترین مفاهیم معارف اسلامی و علوی و محلّ پاسخ به سؤالها است.

1/5. هیئت ساختاری است که دارای مغز و معنا؛ و تحرّک و پویایی است؛ مغز و معنا همان مکتب است. هیئت محلّ تبیین مکتب است. هیئت محلّ بیان مهم‌ترین مفاهیم معارف اسلامی و علوی و محلّ پاسخ به سؤالها است.

2/5. امروز جوانهای ما سؤالهای گوناگونی دارند؛ درباره‌ سبْک زندگی و مسائل اصولی. راه مواجهه‌ با سؤال، اندیشیدن و پاسخ دادن است؛ این کار باید در هیئات انجام بگیرد.

3/5. سؤال ایرادی ندارد، منتها کسی که سؤال دارد بداند که این جهل و بی‌اطّلاعی او است که سؤال را به وجود می‌آورد و ممکن است این را تبدیل کرد به دانایی. این سؤال موجب این نشود که خیال کند همه چیز وارونه است.

6. پویایی و تحرّک هیئت به استفاده‌ی از هنر و مخاطبه‌ی با مخاطب به صورت نقد است.

1/6. پویایی و تحرّک [هم یعنی] استفاده‌ی از هنر و استفاده‌ی از مخاطبه‌ی با مخاطب به صورت نقد. فرق هنر شما و خیلی از هنرهای دیگر این است که شما با مخاطبتان به صورت نقد مواجه میشوید.

2/6. شما با مخاطب حرف میزنید، او احساساتش را به شما منتقل میکند؛ یعنی متقابل، به صورت دائم با همدیگر ارتباط دارید؛ این، پویایی هیئت است.

3/6. یک پویایی دیگر حرکت کردن در خیابان و کوچه و بازار است با این دسته‌هایی که راه می‌افتد. این حرکت دسته‌های حسینی، در واقع نماد حرکت امام حسین است از مکّه به کربلا؛ حرکت برای جهاد، حرکت در راه خدا.

7. عرصه‌ی تبیین و روشنگری از مهم‌ترین عرصه های جهاد است.

1/7. قوام هیئت به جهاد است؛ جهاد یعنی چه؟ جهاد یعنی تلاش در مقابله‌ی با دشمن؛ هر تلاشی جهاد نیست. جهاد یعنی تلاشی که هدف‌گیری در مقابل دشمن در آن وجود داشته باشد.

2/7. شما [اگر] کار تبیینی بکنید برای خنثی ‌کردن وسوسه‌ی دشمن، یا کار اقتصادی یا علمی و تحقیقی بکنید برای مقابله‌ی با دشمن، میشود جهاد. مهم، تشخیص دادن عرصه‌ی جهاد در هر زمان است.

3/7. اشتباه نکنیم! گاهی اوقات بعضی‌ها عرصه‌های جهاد را نمی‌شناسند؛ نمیدانند کجا باید حرکت کرد و اصلاً دشمن کدام طرف است، به کدام طرف بایستی نگاه کرد و کجا را آماج حمله باید قرار داد؛ مهم این است.

4/7. یک روز میدان، میدان نظامی است مثل دوران دفاع مقدّس و دفاع از حرم؛ یک روز عرصه‌ علم است و جهاد، جهاد علمی است، یک روز عرصه فعّالیّتهای اجتماعی است؛ یک روز عرصه‌ خدمات اجتماعی است و خدمت به مردم.

5/7. آن روزی {هم}که دشمن سعی میکند جامعه را در فشار اقتصادی قرار بدهد برای اینکه مردم را در مقابلِ نظام اسلامی قرار بدهد، آن روز اگر شما خدمت اقتصادی و اجتماعی به مردم بکنید، جهاد کرده‌اید در مقابل دشمن.

6/7. لکن از همه‌ی اینها مهم‌تر عرصه‌ی تبیین و روشنگری است. اگر روشنگری بود، همه‌ی این عرصه‌های گوناگون در وقت خود و جای خود وضعشان روشن خواهد شد و مردان خودشان را پیدا خواهند کرد.

8. باید برای خودمان مشخّص کنیم که در تبیین آرمانها، اصول، مبانی و بیّنات انقلاب کجا ایستاده‌ایم؟

1/8. این را من از روی اطّلاع عرض میکنم که امروز انبوهی از رسانه‌ها -نمیشود شمرد، بخصوص با این وضع فضای مجازی- با هزاران متخصّص: متخصّص هنر، رسانه و علوم ارتباطات، با پشتیبانی مالی و امنیّتی انبوه در کارند برای اینکه در نظام جمهوری اسلامی افکار را برگردانند، مذاقها را برگردانند، ایمانها و باورها را تضعیف و تخریب کنند.

2/8. این، هدفی است متوجّه به کشور و مردم ما، جمهوری اسلامی ما، باورها و اعتقادات ما. هزاران دستگاه دارند در این زمینه کار میکنند با پولهای گزاف و پشتیبانی‌های گوناگون. این، یک حرکت شیطانی و جبهه‌ی شیطان است.

3/8. مقابل این جبهه‌ی شیطان، جبهه‌ی جهاد فی سبیل‌الله است. از هیئت خودتان سؤال کنید که در این جهاد کجا قرار دارد؟ عرض ما این است. این نکته‌ی دوّمی که عرض کردیم این است:

4/8. ما باید از خودمان سؤال کنیم که در این جهادی که وجود دارد، در این جنگ بی‌امانی که بین اسلام و کفر، بین حق و باطل، بین روایت دروغ و حقیقت وجود دارد، ما در کجای این جبهه قرار داریم و حضور داریم؟

5/8. این را باید مشخّص کنیم برای خودمان که در تبیین آرمانها، اصول، مبانی و بیّنات انقلاب کجا ایستاده‌ایم؟ اینها بیشتر از همه مورد نظر است، منتها مسائل خُرد سیاسی و اجتماعی هم داخل در این جبهه است و بایستی دنبال کرد.

9. مداح به مخاطب معرفت دینی و اخلاقی و سیاسی میبخشد.

1/9. یک نکته‌ی دیگر در هیئتها، عناصر منبر، مدّاحی، مستمع و مخاطب هستند؛ اینها از عناصر اصلی‌اند. دو ستون مهم و پایدار هیئت عبارت است از آن منبری و واعظ و این مدّاح.

2/9. مدّاحی یک هنر منحصربه‌فرد است؛ ابتهال و از این چیزها هست امّا با مدّاحی فرق دارد؛ مدّاحی هویّت و حقیقت دیگری است. نوع رابطه‌ی مخاطب این هنر و هنرمند، یک نوع خاصّی از رابطه است؛ دل مخاطب را صفا میدهد.

3/9. مداح مستمع را به عمق تاریخ میبرد، حقایق تاریخی را برایش مشخّص میکند. بعد به او معرفت دینی و اخلاقی و سیاسی میبخشد؛ یعنی مدّاح همه‌ی این کارها را انجام میدهد.

4/9. این شعرهایی که اوّل منبر میخوانید، اگر شعرهای اخلاقی باشد، خیلی باارزش است؛ هم شعرهای معرفتی و هم شعرهای اخلاقی [باشد؛] مثل بعضی از غزلیّات صائب. امروز هم بحمدالله شعرای آئینی ما در کارند.

5/9. شما و شعرای آئینی به هم کمک میکنید؛ مدّاح موجب اعتلای شعر آئینی میشود. {از طرفی} وقتی شما شعر خوب را در منبر میخوانید، در حقیقت جایگاه خودتان را ارزشمند میکنید.

10. در مداحی نباید صورتها {و جنبهی هنری} بر محتوا غلبه کند.

1/10. هنرنمایی در مدّاحی‌ صدا، آهنگ و هندسه‌ی خوانندگی است؛ مداح باید اهل صوت باشد، خوانندگی و ‌آهنگ و لحن داشته باشد و هندسه‌ی خوانندگی را هم بداند. در ذهن خود مشخّص کند که چه کار میخواهید بکند با این جلسه.

2/10. صورت مدّاحی را اینها تشکیل میدهد؛ ولی این صورتها نباید بر محتوا غلبه کند. آن هدایت،‌ آن محبّت، آن چیزی که حرکت جامعه را در واقع جهت میدهد از درون هیئت و از کانون هیئت، نبایستی تضعیف بشود و گم بشود.

3/10. در مدّاحی هم مثل همه‌ی کارهای دیگر ابتکار و نوآوری لازم است؛ منتها توجّه بکنید که این نوآوری به هنجارشکنی منتهی نشود. مدّاحی یک هویّت خاصّی است؛ این هویّت عوض نشود. مدّاحی موسیقی پاپ نیست.

11. در کارزار فرهنگی و رسانه‌ایِ جمهوری اسلامی با دشمنان، صدای رسای مدّاحان انقلابی کارساز بوده است.

1/11. مدّاحان در قضایای مهمی همچون دفاع مقدّس، دفاع از حرم، فتنه‌ی ۸۸ خوش درخشیدند و در قضایای گوناگون امتحان خوبی دادند و واقعاً این جلسات، به معنای واقعی کلمه، مجاهدپروری و شهیدپروری کردند.

2/11. در جنگ رسانه‌ای میان ما و دشمن، در این پیکار و کارزار فرهنگی و رسانه‌ای که وجود دارد بین جمهوری اسلامی و بین دشمنان، صدای رسای مدّاحان انقلابی کارساز بود؛ کارهای بزرگی را توانست انجام بدهد.

3/11. نگذارید این صدای رسا خاموش بشود؛ نگذارید. شما امتحانهای خیلی خوبی در گذشته دادید، امروز هم ما با جبهه‌ی وسیع دشمن مواجه هستیم؛ آن روز صدای رسای شما خیلی کار کرد، امروز هم باید کار کند.

12. مداحان عزیز ما باید از آهنگ نامناسب یا بیان نارسا و غلط- که دستاویز دشمن قرار میگیرد- پرهیز کنند.

1/12. جذب جوانها به جلسات هیئت میتواند برای بعضی از جوانان نجات‌بخش باشد و آنها را نجات بدهد؛ میتواند برای بعضی‌ها تعالی‌بخش باشد. بنابراین یکی از اهداف جلسات مدّاحان ما، جذب جوانان است.

2/12. مواظب باشید جذب جوانها به هر قیمتی نباشد؛ این جور نباشد که برای اینکه این جوان خوشش بیاید، ما فلان آهنگ نامناسب را مثلاً فرض کنید در شعر مدح یا شعر مصیبت به کار ببریم. جذب باید با حفظ ساختار صحیح باشد.

3/12. نکته‌ی بعدی هم مسئله‌ی حرفهای متقن است. هم در روضه‌خوانی، هم در مدیحه‌گویی، هم در مطالبی که بیان میشود، مطالب متقن و مستند را مطرح کنید.
4/12. مطالعه کنید، که البتّه میدانم بسیاری از مدّاحان عزیز ما این کار را میکنند؛ کتاب میخوانند، دیوانهای شعر برجسته را میخوانند؛ هم به ادبیّات مسلّط میشوند، هم معرفت دینی‌شان بالا میرود و خب از آنها در جلساتشان تراوش میکند.
5/12. گاهی یک حرف سست، یک بیان نارسا و غلط، دستاویز دشمن قرار میگیرد، اصل تشیّع را زیر سؤال میبرند. بنابراین حرف محکم، مستند و متقن جزو چیزهایی است که باید در برنامه‌ کاری شما مدّاحان عزیز قرار بگیرد.
6/12. پروردگارا! به محمّد و آل محمّد، نعمت یاد امام حسین را روزبه‌روز در کشور ما فراوان‌تر و مستدام‌تر بفرما. زبانهایی که با مدیحه‌ی حسین‌بن‌علی و خاندان پیغمبر حرکت میکنند، مورد لطف و برکت خودت قرار بده. هیئتهای ما را، هیئتهای امام صادق‌پسند قرار بده؛ ما را سربازان جهادِ عظیمِ این روزگار که «جهاد تبیین» است، قرار بده.

ش