پایگاه تحلیلی خبری هم اندیشی: محورهای بیانات مقام معظم رهبری
مدظله العالی در دیدار میهمانان کنفرانس وحدت اسلامى و جمعی از مسئولان نظام (1400/08/02):
1. ولادت پیغمبر اکرم ص شروع دوره ای جدید در زندگی بشر است.
1/1. ولادت پیغمبر اکرم
ص در واقع شروع یک دورهی جدید در زندگی بشر است؛ بشارتی است برای آغاز یک دورهی تازهای از ارادهی الهی و تفضّلات الهی بر بشریّت؛ لذا این ولادت حادثهی خیلی عظیم و بزرگی است.
2/1. عظمت حادثهی ولادت پیغمبر به قدر علوّ مرتبهی پیغمبر است؛ همان رتبهی عظیمی که در عالم وجود، از اوّل خلقت تا آخر، خدای متعال موجودی با این عظمت نیافریده است؛ و عظمت امانتی که خداوند بر دوش او گذاشته است؛ که به خاطر این امانت بزرگ، خدای متعال منّت میگذارد بر بشریّت. (بنگرید به: آلعمران/۱۶۴)
3/1. خداوند متعال، کتاب مکنون را بر قلب مقدّس پیغمبر نازل کرد، بر زبان پاکِ آن بزرگوار جاری کرد؛ برنامه سعادت بشر را به طور کامل بر دوش او گذاشت و او را مأمور کرد که این برنامه را، عمل، ابلاغ و از پیروان خود مطالبه کند.
2. قدرتهای سیاسی مادّی جهان اصرار دارند که اسلام را در عملِ فردی و عقیدهی قلبی منحصر کنند.
1/2. در هر دورهای از دورههای زمان، وظیفهی مؤمنین این است که ببینند در چه موقعیّتی قرار دارند و دین از آنها چه میخواهد و چه مأموریّتی را بر عهدهی آنها میگذارد. من در این جلسه یک مختصری در این زمینهها میخواهم عرض بکنم که یک نگاه به امّت اسلامی است، یک نگاه به مجموعهی ایران و جمهوری اسلامی در ایران است.
2/2. در مورد آنچه مربوط به امّت اسلامی و کلّ مسلمانها است، دو نکته باید مورد توجّه قرار بگیرد که دربارهی آن مختصری صحبت میکنیم. یکی مسئلهی اداء حقِّ جامعیّت اسلام است؛ یک مسئله هم مسئلهی اتّحاد مسلمین است.
3/2. در مورد مسئلهی اداء حقّ جامعیّت اسلام اصراری وجود داشته و دارد ــ که عمدتاً هم این اصرار از سوی قدرتهای سیاسی مادّی است ــ بر اینکه اسلام را در عمل فردی و عقیدهی قلبی منحصر کنند.
4/2. در دورهی تشکیل جمهوری اسلامی این تلاش مضاعف شده است؛ سعی هم میکنند که شکل سیاسی به این [کار] ندهند و شکل فکری بدهند؛ به تعبیر فرنگی تئوریزه کنند این را.
5/2. به متفکّرین و نویسندگان و فعّالان فکری و مانند اینها مأموریّت داده میشود تا اثبات کنند که اسلام به مسائل اجتماعی، مسائل زندگی، مسائل اساسی بشریّت کاری ندارد؛ اسلام یک عقیدهی قلبی و ارتباط شخصی با خداست.
6/2. از نظر این گرایشِ باطناً سیاسی و ظاهراً فکری، عرصههای مهمّ زندگی و مناسبات اجتماعی باید از دخالت اسلام خارج بشود؛ {تا چنین وانمود کنند که} اسلام نقش و وظیفهای در مدیریّت جامعه و تمدّنسازی ندارد.
7/2. گاهی میشنوید گفته میشود که «دیپلماسی را ایدئولوژیک نکنید»، یعنی اسلام در مسئله سیاست خارجی و مسائل بینالمللی بایستی اظهار نظری نکند؛ در مسئله اشاعه خیر، اقامه عدل، مقابله با ظلم و شُرور، اسلام کارهای نیست.
8/2. این عده اصرار دارند که در این عرصههای مهمّ زندگی بشری، اسلام نه مرجع فکری باشد، نه راهنمای عملی؛ حالا علّت این اصرار چیست، منشأ آن چیست، از کجا شروع شده، اینها بحثهای مربوط به صحبت امروز من نیست.
9/2. این حرکتِ در واقع ضدّ اسلامی، عمدتاً از سوی قدرتهای سیاسی بزرگ دنیا است و آنها هستند که در این زمینه فعّالند و تلاش میکنند و سعی هم میشود که از زبان صاحبان فکر بیان بشود.
3. عرصهی فعّالیّت دین اسلام، تمام گسترهی زندگی بشر است.
1/3. متون اسلامی صریحاً این{نظریه انحصار اسلام در عمل فردی و عقیده قلبی}را رد میکند و ما مسلمانها به این مسئله باید اهمّیّت بدهیم. برای «اداء حق اسلام»، باید در درجهی اوّل تلاش کنیم نظر اسلام را دربارهی خودش که به کدام عرصه از عرصههای زندگی اهتمام میورزد، تبیین و ترویج کنیم؛ بعد هم سعی کنیم [این مطلب] تحقّق پیدا کند.
2/3. آنچه اسلام مطرح میکند، این است که عرصهی فعّالیّت این دین، تمام گسترهی زندگی بشر است؛ از اعماق قلب او تا مسائل اجتماعی، سیاسی، بینالمللی و مسائلی که به مجموعهی بشریّت ارتباط دارد. در قرآن، این معنا واضح است؛ یعنی اگر کسی این قضیّه را انکار کند، قطعاً به بیّنات قرآن توجّه نکرده.
3/3. کسی که اهل قرآن است و با قرآن و احکام قرآن آشنا است، میفهمد که اسلامی که قرآن معرّفی میکند، اسلامی است که در تمام شئون زندگی دخالت، رأی، نظر و مطالبه دارد. خب، این را بایستی دانست و در مقابل افرادی که در این زمینه تلاش میکنند تا این حقیقتِ روشن را انکار کنند، بایستی پاسخگویی کرد.
4/3. چون مسائل اجتماعی و وظایف مهمّ جامعهسازی و تمدّنسازی در اسلام وجود دارد، لذا اسلام به مسئلهی حاکمیّت هم اهتمام دارد. نمیتوان فرض کرد که اسلام نظم اجتماعی را به یک شکلی مطالبه کند، امّا مسئلهی حاکمیّت و ریاست دین و دنیا را در آنجا مشخّص نکند.
5/3. وقتی دین، نظام شد، نظامی که به فرد و جامعه ارتباط دارد، و یک منظومهای شد که در مورد همهی مسائل فردی و اجتماعی نظر، رأی و مطالبه دارد، پس لازم است که مشخّص کند در رأس جامعه چه کسی باشد، و امام را معیّن کند.
6/3. لذا [اگر] در قرآن ملاحظه کنید، حدّاقل در دو جا از پیامبران به عنوان امام نام آورده شده (بنگرید به: انبیاء/۷۳ و سجده/۲۴)؛ یعنی پیغمبر، امام، رهبر و فرماندهی جامعه است.
7/3. امام صادق
ع در منیٰ در بین جمعیّت ایستاد و فریاد زد: «اَیُّهَا النّاسُ! اِنّ رَسولَ اللهِ کانَ هُوَ الاِمام». (کافی، ج ۴، ص ۴۶۶) تا بفهماند حرکت دینیِ صحیحِ پیغمبر چیست. در دنیای اسلام، روشنفکران دینی، علما، نویسندگان، محقّقین و اساتید دانشگاه وظیفه دارند این را تبیین کنند؛ دشمن سرمایهگذاری میکند که عکس این را ترویج کند.
8/3. البتّه در این زمینه وظیفهی ما در ایران سنگینتر است. مسئولین کشور، بخصوص مسئولین فرهنگی و افرادی که در زمینههایی، منبرهای مهمّ اجتماعی در اختیار اینها است، بایستی این را تبیین کنند.
9/3. در داخل کشور هم این جور نیست که حالا چون در جمهوری اسلامی، نظام اسلامی تشکیل شده، ما از تبیین این قضیّه بینیاز باشیم؛ نه، همین حالا در کشور ما هم نسبت به این موضوع یک تشکیکهایی ایجاد میشود.
4. اتّحاد مسلمانها یک امر تاکتیکی نیست؛ یک امر اصولی است.
1/4. یک سرفصل بسیار مهم دیگری که مربوط به دنیای اسلام است، مسئلهِی وحدت و اتّحاد مسلمین است؛ رحمت خدا و رضوان الهی بر امام بزرگوار ما که این هفتهی وحدت را اعلام و دنبال کردند و دائماً دربارهی وحدت مسلمین توصیه کردند؛ ما هم در این زمینه زیاد گفتهایم، در عین حال باز هم باید گفت.
2/4. اتّحاد مسلمانان یک فریضهی قطعیِ قرآنی است؛ این را به عنوان یک وظیفه باید نگاه کنیم. قرآن دستور داده: «وَاعتَصِموا بِحَبلِ اللهِ جَمیعًا وَلا تَفَرَّقوا» (آلعمران/۱۰۳)؛ «وَ لا تَنازَعوا فَتَفشَلوا وَ تَذهَبَ ریحُکُم» (انفال/۴۶).
3/4. وحدت و اتّحاد مسلمانها یک امر تاکتیکی نیست که حالا بعضی خیال کنند به خاطر شرایط خاصّی ما بایستی با همدیگر متّحد باشیم؛ نه، یک امر اصولی است؛ اگر مسلمانها متّحد باشند، همافزایی میکنند و همه قوی میشوند.
5. امروز مرتّباً تلاش میشود که بین شیعه و سنّی اختلاف ایجاد بشود.
1/5. علّت اینکه ما در جمهوری اسلامی بر وحدت مسلمین، زیاد تأکید میکنیم، این است که فاصله زیاد است. امروز مرتّباً تلاش میشود که بین فِرَق مسلمین، بین شیعه و سنّی اختلاف ایجاد بشود؛ تلاش جدّی و برنامهریزیشده.
2/5. شما ملاحظه کنید، امروز کلمهی «شیعه» و «سنّی» وارد ادبیّات سیاسی آمریکا شده! آمریکاییها به شیعه و سنّی چه کار دارند؟ با اینکه آنها با اصل اسلام مخالفند و دشمنند امّا مسئلهی شیعه و سنّی را رها نمیکنند. اختلافات را روزبهروز دارند زیاد میکنند، سوءتفاهمها را زیاد میکنند. بنابراین ما تأکید میکنیم و علّت تأکید ما این است.
3/5. ملاحظه میکنید که دستآموزهای آمریکا در هر جای دنیای اسلام که بتوانند، فتنه ایجاد میکنند. نزدیکترین نمونهاش همین حوادث تأسّفبار و گریهآور افغانستان در این دو جمعهی گذشته است
4/5. چه کسی مسجد مردمِ مسلمانِ در حال نماز را منفجر میکند؟ داعش؛ داعش کیست؟ داعش همان مجموعهای است که آمریکاییها ــ همین گروه دموکرات آمریکا [که الان در قدرتند] ــ صریحاً گفتند که این را ما به وجود آوردهایم.
5/5. لازم است که هر کسی، در هر نقطهای، در هر جایی که حضور دارد، محور بحث مهمّ اتّحاد باشد؛ و در این زمینهها بحث، تبیین، تحریض، برنامهریزی و تقسیم کار کنیم؛ این کار واجب و لازمی است که باید انجام بگیرد.
6/5. حالا اینکه میگویم برنامهریزی کنیم، مثلاً در همین قضیّهی افغانستان که من عرض کردم، یکی از راههای جلوگیری از این حوادث این است که مسئولان محترمِ کنونی افغانستان، خودشان در این مراکز و مساجد حضور پیدا کنند، یا برادران اهل تسنّن را تشویق کنند که در این مراکز حضور پیدا کنند.
6. شاخص عمده برای اتّحاد مسلمین، مسئلهی فلسطین است.
1/6. یکی از هدفهای نظام جمهوری اسلامی عبارت است از ایجاد تمدّن نوین اسلامی؛ تمدّن اسلامی با نگاه به ظرفیّتهای امروز و حقایق و واقعیّات امروز. این کار جز با اتّحاد شیعه و سنّی امکانپذیر نیست؛ این را تنها یک کشور و یک فرقه نمیتواند انجام بدهد؛ برای این، بایستی همه با هم همکاری کنند.
2/6. شاخص عمده برای اتّحاد مسلمین، مسئلهی فلسطین است. اگر چنانچه اتّحاد مسلمین تحقّق پیدا بکند، قضیّه فلسطین قطعاً به بهترین وجه حل خواهد شد. هر چه ما در قضیّه فلسطین جدّیّت بیشتری برای احیای حقوق ملّت فلسطین به خرج بدهیم، به اتّحاد مسلمین نزدیکتر میشویم.
3/6. این مسئلهی عادّیسازیهای اخیر ــ که متأسّفانه بعضی از دولتها خطا کردند، خطای بزرگی کردند و گناه کردند و عادّیسازی [روابط] کردند با رژیم غاصب و ظالم صهیونیستی ــ حرکتی ضدّ وحدت و اتّحاد اسلامی است؛ از این راه باید برگردند و این خطای بزرگ را بایستی جبران بکنند.
7. «پیروی» از رسول اکرم ص یعنی در پی او روان شدن و حرکت کردن.
1/7. اگر چه مخالفین، دشمنان دین و پیروان آمریکا سالهای سال در ایران حکومت میکردند، امّا مردم همیشه مؤمن بودهاند؛ امروز هم از همیشه بیشتر و بهتر خودمان را پیرو پیغمبر میدانیم.
2/7. «پیروی» از رسول اکرم
ص یعنی در پی او روان شدن و حرکت کردن. چه جوری حرکت کنیم؟ قرآن هم این را از ما خواسته: «لَقَد کانَ لَکُم فی رَسولِ اللهِ اُسوَةٌ حَسَنَةٌ لِمَن کانَ یَرجُوا اللهَ وَ الیَومَ الأخِر» (احزاب/۲۱).
3/7. اسوه یعنی الگو؛ ما بایستی دنبال این الگو حرکت کنیم و در عمل و اخلاق، از او تبعیّت کنیم که البتّه با این وسعت، کار هر کسی هم نیست؛ لکن باید در این زمینه تلاش بکنیم.
4/7. من سه نکته را در مورد رسول اکرم و خصال پیغمبر انتخاب کردهام، ما مردم ایران بیاییم و در جمهوری اسلامی به این سه خصلت تکیه کنیم و اهمّیّت بدهیم و دنبال بکنیم. این سه ویژگی عبارت است از صبر، عدل، اخلاق.
8. شما مسئولین، بایستی فشارها و مشکلات را تحمّل کنید و راه را ادامه بدهید؛ متوقّف نباید بشوید.
1/8. از اوّل بعثت، خدای متعال دستور صبر به پیغمبر داده؛ صبر یعنی پایداری؛ در مقابل میل به گناه، در مقابل بیحالی و بیکاری و تنبلی به انجام وظیفه، در مقابل دشمن؛ در مصائب. ما امروز بیش از همه چیز احتیاج داریم به پایداری.
2/8. شما مسئولینی که در اینجا تشریف دارید آنچه از همه چیز برایتان مهمتر است صبر است. بایستی فشارها و مشکلات را تحمّل کنید و راه را ادامه بدهید؛ متوقّف نباید بشوید. حرکت باید ادامه پیدا کند؛ این صبر است.
9. هر تصمیمی که میگیرید، باید مسئلهی عدالت را مد نظر قرار دهید.
1/9. مهمترین هدف میانیِ بعثت پیغمبران، عدالت است: «لَقَد اَرسَلنا رُسُلَنا بِالبَیِّناتِ وَ اَنزَلنا مَعَهُمُ الکـِتابَ وَ المیزانَ لِیَقومَ النّاسُ بِالقِسط» (حدید/۲۵)؛ اصلاً هدف ارسال رسل و انزال کتب این بود که جامعه قائم به عدل و قسط باشد.
2/9. حتّی ظالمترین قدرتهای عالَم و عناصر شریر عالَم نمیتوانند منکر حُسن عدالت شوند؛ حتّی بعضیها با وقاحت تمام، ادّعای عدالت میکنند، در حالی که ظالمند! قرآن عدالت را حتّی در مورد دشمنان لازم میداند. (بنگرید به: مائده/۸)
3/9. مخاطب این کلام خداوند در درجهی اوّل ما مسئولین هستیم. شما هر تصمیمی که میگیرید، یکی از مهمترین چیزهایی که مورد نظر قرار میدهید باید مسئلهی عدالت باشد که آیا این بر طبق عدالت است یا نیست.
4/9. یک جاهایی لازم است تا پیوست عدالت برای آن مقرّره ترتیب داده بشود که معلوم بشود که این مقرّر جوری انجام میگیرد، این قانون جوری اجرا میشود که بر طبق عدالت باشد.
10. عدالت فقط در تقسیم اموال و ثروت نیست. در فضای مجازی نیز گاهی اوقات بیعدالتی مشاهده میشود.
1/10. توجّه بشود که عدالت فقط در تقسیم اموال و ثروت نیست. در فضای مجازی انسان گاهی اوقات بیعدالتی مشاهده میکند؛ خلاف میگویند، تهمت میزنند، دروغ میگویند؛ اینها بیعدالتی است، اینها نباید انجام بگیرد.
2/10. آن کسی که با فضای مجازی سر و کار دارد، باید خودش مراقبت کند، و آن کسی که فضای مجازی را در اختیار دارد، بایستی مراقبت مضاعف بکند که این کارها انجام نگیرد.
3/10. یاد بگیریم، عادت کنیم عادلانه حرف بزنیم و عادلانه با مردم رفتار کنیم. شما ممکن است با یک نفری بد باشید، او را قبول هم نداشته باشید؛ ممکن است نظر درستی هم باشد امّا این را با تهمت، دروغ و اهانت نبایستی آلوده کرد.
11. اخلاق پیغمبر ص بایستی همواره برای ما به عنوان یک دستورالعمل مد نظر قرار گیرد.
1/11. پیروی از پیغمبر در اخلاق: «وَ اِنَّکَ لَعَلیٰ خُلُقٍ عَظیم» (قلم/۴)؛ چیزی را که خدای خالقِ عظمت عظیم بداند، از لحاظ عظمت، فوقالعاده است. این اخلاق بایستی برای ما به عنوان یک دستورالعمل همواره مورد نظر قرار داده بشود.
2/11. باید اخلاق اسلامی داشته باشیم: تواضع، گذشت، سهلگیری در مسائل شخصی، احسان، پرهیز از دروغ، تهمت، سوءظنّ به مؤمن. اینها است دیگر؛ بایستی وظایفمان را عمل کنیم.
3/11. باید عمل و اقدام کرد، با ادّعا مسائل تمام نمیشود؛ ما ادّعا میکنیم مسلمانیم، جمهوری اسلامی هستیم، باید واقعاً اسلامی و پیرو پیغمبر باشیم. این ولادت باعظمت و مبارک فرصتی است تا روی این قضیّه فکر و مطالعه کنیم، عزم راسخی در این راه برای خودمان اتّخاذ کنیم.
م