پایگاه تحلیلی خبری هم اندیشی:در صورتی که اسناد و دادهها به وضوح نشان از این دارد که تحریمهای ناجوانمردانه آمریکا تنها مانع خرید واکسن کرونا برای ایران هستند اما حامیان FATF زمان را برای تهییج افکار عمومی جهت تحمیل خواستههای این نهاد مالی به ایران مناسب دیده اند. همتی رئیس بانک مرکزی قبلا هرگونه ارتباط بین خرید واکسن با مانع FATF را تکذیب کرده بود اما سخنگوی دولت به طور مشکوکی دست به شایعه سازی در این خصوص زده است.
این موارد در حالی است که اساسا FATF اعلام داشته که اجرای استانداردهای آن خللی در تجارت بشردوستانه ایجاد نمیکند.
ماجرا از جایی شروع شد که علی مطهری در اول دیماه توئیت جنجالی را منتشر کرد. او در حساب شخصی خود در توییتر نوشت: «به خاطر این که در لیست سیاه اف ای تی اف قرار داریم نتوانستیم پنجاه میلیون دلار مبلغ سهمیه ایران از واکسن کرونای سازمان جهانی بهداشت برای هشت میلیون ایرانی را منتقل کنیم و سهمیه ایران باطل شد. مجمع تشخیص مصلحت نظام باید پاسخگو باشد.»
پس از آن علی ربیعی سخنگوی دولت روز گذشته در پاسخ به سوالی درباره برخی اظهارات مطرح شده درباره «مشکلات عدم پیوستن به FATF برای خرید واکسن و نقل و انتقال پول» گفت: در مورد واکسن قبلاً همکاران من در وزارت بهداشت توضیحات مفصلی ارائه دادند اما در مورد انتقال پول بنابر قوانین تحریم و قواعد FATF چندین مرحله امکان انتقال پول با مشکل مواجه شد و با موانعی رو به رو بودیم. به هر حال چون این پول باید چرخشی میکرد و اوفک (در وزارت خزانه داری آمریکا) هم تحریم میکردیم ما با مشکلاتی رو به رو بودیم.
ربیعی معتقد است، به طور کلی نپیوستن به FATF و در لیست سیاه قرار گرفتن آثار خود را بر تراکنشهای مالی و تامین مالی نشان داده است و حتی در مواقعی هم که تحریم مانع نمیشود متاسفانه FATF این بهانه را ایجاد میکند.
وی افزود: قبلا دولت دیدگاه خود را در این زمینه اعلام کرده بود و امیدواریم با راهگشایی که رهبر معظم انقلاب برای امکان بررسی مجدد در مجمع تشخیص مصلحت نظام فراهم کردند، بتوانیم در این زمینه جلساتی داشته باشیم و آنچه که به مصلحت کشور است را تأمین کنیم.
صحبتهای ربیعی و مطهری که هر دو مخالفان خواستههای FATF در داخل را نشانه رفته است یک نکته مهم دارد. علی ربیعی اوفک(دفتر کنترل سرمایه های خارجی) ذیل وزارت خزانه داری آمریکا را هم متهم میداند اما سعی دارد اثر آن را کم نشان دهد و با گفتن این جمله که «نپیوستن به FATF و در لیست سیاه قرار گرفتن آثار خود را بر تراکنشهای مالی و تامین مالی نشان داده است » آمریکا را تطهیر کرده و مقصراصلی را منتقدان دولت در داخل نشان دهد. این اتهام البته قبلا توسط رئیس بانک مرکزی دولت رد شده است!
همتی به عنوان فردی که برای تامین ارز و خرید واکسن در خط مقدم قرار دارد شاید بهتر بتواند راز این جنجال آفرینی سیاسی را فاش کند. او قبلا گفته بود این FATF نیست که برای تراکنش های مالی ایران مانع ایجاد کرده بلکه تحریمهای آمریکاست.
ناصر همتی گفته بود، در خصوص واکسن کرونا برخی نادانسته یا مغرضانه، سعی در تطهیر اقدامات غیرانسانی آمریکا در تحریم ایران را دارند. او پست اینستاگرامی همتی در تاریخ 17 آذرماه گفته: «از آنجا که خرید واکسن کرونا (covax) بایستی از مسیر رسمی سازمان بهداشت جهانی انجام گیرد، تاکنون هر طریقی برای پرداخت و انتقال ارز مورد نیاز، به خاطر تحریم غیرانسانی دولت آمریکا و ضرورت اخذ مجوز اوفک، با مانع مواجه شده است. کره جنوبی، بابت انتقال پول از مسیر U-turn دلار برای خرید های بشردوستانه، نتوانست تضمینی برای عدم مصادره پول بانک مرکزی ایران توسط دولت آمریکا در هنگام انتقال بدهد»
رئیس کل بانک مرکزی همچنین در مصاحبه تفصیلی با سایت این بانک و در پاسخ به سوالی درباره موانع خرید واکسن کرونا گفت: «وزارت بهداشت ایران، برای خرید واکسن کرونا توافقاتی با کوواکس داشته است. مبلغ مشخصی هم باید از طرف ایران پرداخت شود که بخشی از آن به عنوان پیش پرداخت باید به حساب ذینفع در یک بانک اروپایی پرداخت شود. علی الاصول، همین که این پرداخت برای واکسن کروناست و فرستنده و ذینفع پول هم مشخص است باید کفایت کند و نباید هیچ دلیل و سند دیگری برای این موضوع نیاز باشد. مورد مصرف واکسن کرونا مشخص است و هیچ کارکرد دیگری ندارد. اما به دلیل فشارهایی که آمریکایی ها بر بانکهای مختلف اروپایی آورده اند و آنها را از کار با ایران ترسانده اند و جریمه های بسیار سنگینی را علیه آنها تحمیل کرده اند، بانک مقصد در صورتی حاضر است پول را دریافت کند که مجوز اختصاصی و موردی توسط آمریکا صادر شود و تمام مراحل انتقال پول به صراحت در آن ذکر شود».
همتی ادامه داد: «در حال حاضر، مجوزی که صادر شده است مربوط به تبدیل منابع ایران در بانکهای کره جنوبی از وون به دلار آمریکا از طریق یک بانک آمریکایی و سپس انتقال آن به بانک مقصد است. در این مجوز هم هیچ تضمینی برای رسیدن پول به مقصد وجود ندارد. آمریکایی ها به صراحت قید کرده اند که هر لحظه و در هر مرحله می توانند مجوزی که صادر کرده اند را لغو کنند. این می تواند شامل مرحله ای باشد که پول به صورت دلار آمریکا نزد یک بانک آمریکایی است. سوال اینجاست که اگر خرید دارو و غذا تحریم نیست، لغو مجوزی که برای این کار صادر می شود چه معنایی میتواند داشته باشد؟
نکته دیگر اینجاست که آمریکاییها یک مجوز عمومی برای اقلام بشردوستانه صادر کرده اند که بانکهای خارجی حاضر به پذیرش آن نیستند. البته بانکهای خارجی با ایران دشمنی ندارند و علاقهمند هستند که اینگونه نقل و انتقالات را انجام دهند اما ترس آنها از عملکرد آمریکا و سابقه بد آمریکاست که در بسیاری از موارد، بانکها را به دلایل واهی و به خاطر انجام تراکنشهای مالی، میلیاردها دلار جریمه کرده اند».
رئیس کل بانک مرکزی در پاسخ به سوال دیگری درباره اینکه چرا از منابع کره برای خرید واکسن کرونا اقدام کرده اید، گفت: «بانک مرکزی مشکلی با استفاده از کانالهای مختلف برای پرداخت ندارد و می تواند این کار را انجام دهد. آمریکا تلاش کرده است که مجوز را به نحوی صادر کند که از غیر عملیاتی ترین کانال باشد و در نهایت، خرید واکسن محقق نشود اما در ظاهر بتواند بگوید که مشکل و مانعی ایجاد نکرده است».
روزنامه دولت صحبت های همتی را هم تحریف کرد
جریان تحریف دولتی برای وارونه نمایی و آدرس غلط دادن به مردم حتی صحبتهای همتی را هم تحریف کرد.
رئیس کل بانک مرکزی در تاریخ 28 آذرماه نوشته بود: «توجه داشته باشیم، عدم تعیین تکلیف FATF میتواند در نبود تحریمها مانعی برای سیستم بانکی کشور در انجام مبادلات بانکی بینالمللی باشد»
هرچند همتی با تاکید بر شرایط «نبود تحریمها» مجددا بر دیدگاه قبلی خود یعنی اهمیت پایین FATF در روابط بانکی بین المللی تا زمانی که تحریمهای آمریکا وجود دارد، تاکید کرده بوداما رسانه های جریان تحریف به همتی هم رحم نکردند. روزنامه دولتی «ایران» با اشاره به این جمله وی، تیتر زد: «لیست سیاه FATF مانع خرید واکسن کروناست!».
FATF حوزه بشردوستانه را استثنا کرده است
علاوه بر نکات مطرح شده توسط رئیس کل بانک مرکزی، باید به یاد بیاوریم که حضور مجدد ایران در لیست سیاه FATF هیچ ارتباطی با مشکلات کشورمان در زمینه واردات دارو و تجهیزات پزشکی ندارد و این موضوع صرفا بخاطر تحریم های آمریکاست. گفتنی است FATF اساسا نهادهایی که در حوزه اقلام بشردوستانه (غذا، دارو و تجهیزات پزشکی) فعالیت دارند را دارای ریسک بالا نمیداند و اعلام میدارد که اجرای استانداردهای FATF نباید در تجارت بشردوستانه خللی وارد کند.
یک عضو مجمع تشخیص به این سیاسی کاری دولت واکنش نشان داد. محمدجواد ایروانی در پاسخ به ادعای محرومیت کشورمان از خرید واکسن کرونا به علت نپیوستن به FATF گفت: اصولاً قواعد FATF به نحوی است که شامل اقلام بشردوستانه نمیشود، مداخلهای در خرید اینگونه اقلام ندارد و به طور کلی وارد این گونه مصادیق هم نمیشود.
وی افزود: FATF ریسک کشورها را ارزیابی میکند و طبق قواعدی که دارد به اعضا توصیه میکند که در معاملاتشان مراقبتهای لازم را داشته باشند.
عضو کمیسیون نظارت مجمع تشخیص با اشاره به شتاب برخی برای تصویب FATF تاکید کرد: این افراد نباید از مسأله FATF استفاده ابزاری کنند و امروز واکسن کرونا، فردا مرغ و تخم مرغ و پس فردا مسائل مختلف دیگر را به آن بچسبانند این مسأله باید در جای خودش بررسی کارشناسی شود.
آقای ایروانی همچنین مزاحمتهای مربوط به نقل و انتقالات مالی را ناشی از تحریمهای ثانویه، غیر قانونی و خلاف قطعنامههای شورای امنیت سازمان ملل متحد دانست و افزود: آمریکا، خودش را به آن پایبند نمیداند و حتی اعلام کرده است که با توجه به تحریمهای ثانویه، نقل و انتقالات مالی انجام نشود.
م