تغییر سیستم قدرت در نظام بینالملل؛ تحریم آمریکا علیه چین یا بالعکس؟
تحلیلگر روس معتقد است که ابزار تحریم در نظام بینالملل کنونی تنها وسیله انحصاری برای واشنگتن نیست و به تدریج کشوری مانند چین برای اقدامات تقابلی علیه آمریکا، استفاده از آن را افزایش میدهد.
پایگاه تحلیلی خبری هم اندیشی:بررسیها نشان میدهد که ابزار ایالات متحده آمریکا به عنوان تحریم کشورها یا ایجاد محدودیتهای اقتصادی و سیاسی اثرگذاری گذشته خود را از دست داده و این موضوع ناشی از تغییر سیستم نظام بینالملل است. در این زمینه اندیشکدهِ "باشگاه مباحثه والدای" مقالهای را به قلم
آناستاسیا پیتاچکووا، پژوهشگر مسائل آسیا و اقیانوسیه منتشر کرده است.
پیتاچکووا در این مقاله مینویسد: برای زمان نسبتاً طولانی چین دریافت کننده تحریمها محسوب میشود و ایالات متحده آمریکا علیه تعدادی از شرکتها و سازمانهای چینی، حتی دانشگاهها، اقدامات محدودکننده انجام داده است. از سوی دیگر آمریکا کنسولگری این کشور در هوستون را بست. افزون بر برخی اظهارات مبنی بر محرومیت هنگ کنگ از امتیازات شریک تجاری ممتاز، امضای قانون برای اعمال مجازات علیه پکن به دلیل مسائلی نظیر اویغورها (سین کیانگ) و برخی موضوعات حساس دیگر مانند تایوان، دریای جنوبی چین و تبت، همواره در سطح لفاظی مقامات و آمادهسازی پیش زمینه برای اجرای مراحل تحریمهای بعدی احتمالی مورد بررسی قرار میگیرد.
اعمال محدودیتها علیه چین تنها از جانب آمریکا نیست!
وی ادامه میدهد: شروع کننده این محدودیتها نه تنها ایالات متحده آمریکا، بلکه برخی کشورهای دیگر نیز هستند. با توجه به گسترش درگیری مرزی با هند، ممنوعیت استفاده از 59 برنامه نرمافزاریِ چینی از جمله وی چت (WeChat) و تیک تاک (TikTok) اعمال شد. در اواخر ماه ژوئیه خبرهایی مبنی بر اضافه کردن 47 برنامه دیگر وجود داشت. در آینده نزدیک، افزودن بیش از 250 برنامه دیگر به این فهرست ممنوعیت نیز بررسی خواهد شد. از سوی دیگر چندین اپراتور تلفن همراه مانند اِن تی تی در ژاپن، جیو در هند، اِس کِی و کِی تی در کره جنوبی نیز اعلام کردند که از تجهیزات چینی استفاده نخواهند کرد. لیست کشورهایی که اخیراً استفاده از محصولات هوآوی را هنگام ایجاد شبکههای نسل پنجم ممنوع اعلام کردند نیز در حال افزایش است.
محدودیتهای غیررسمیِ متقابل
پیتاچکووا در عین حال معتقد است که نقش چین به عنوان آغازگر اقدامات محدودکننده نیز در حال افزایش است. به طور کلی پکن ترجیح میدهد که مجازاتها را به صورت غیر رسمی اعمال کند، بنابراین از رویارویی مستقیم و آشکار جلوگیری میکند. این اقدامات در یک زمان محدود و در رابطه با گروههای خاصی از کالاها یا مناطق، به صورت نقطهای اعمال میشوند. چین بارها محدودیتهایی را علیه فیلیپین و ویتنام به دلیل تشدید درگیریها در دریای جنوبی چین اعمال کرده است.
کارشناس مسائل آسیا و اقیانوسیه بیان میکند: ممکن است این تصور ایجاد شود که چین تنها علیه کشورهای ضعیف یا همسایگان خود که از نظر جغرافیایی و اقتصادی در یک ارتباط نزدیک هستند، از تحریم استفاده میکند. اما این نتیجهگیری کاملاً درست نیست، چراکه پکن محدودیتهایی را برای واردات ماهی قزل آلای نروژی پس از اعطای جایزه صلح نوبل سال 2010 به مخالف سیاسی مشهور چینی به نام لیو شیائوبو، اعمال کرد.
ایجاد وضعیت سیستماتیک برای تحریمها و رسمی شدن آن
در این مقاله آمده است که با توجه به افزایش مجازاتهای غیر رسمی، مجازاتهای رسمی ظاهر میشود. از سوی دیگر، درگیری با ایالات متحده آمریکا، تحریمهای طولانی مدت سیستماتیک را تحریک میکند. بدین صورت که اقدامات محدود کنندهِ متقابل چین و آمریکا مدتهاست که در قالب نوعی بازی تقابلی در حال گسترش است، اما ظاهراً طرفین نمیخواستند که مناسبات خود را بر هم بزنند، با این حال این موضوع به صورت سیستماتیک اتفاق میافتد. ویژگی اصلی این است که فقط یک طرف یعنی ایالات متحده به تجدید نظر اساسی در تعامل علاقه بیشتری دارد.
پیتاچکووا با توجه به خسارت ناشی از تحریمها مینویسد: خسارتهای ناشی از تحریمها عمدتاً به صورت موقت تعریف شدهاند و چندان قابل توجه نیست. این امر به دلیل وابستگی متقابل طرفین، محدودیتهای عینی درباره امکان استفاده از تحریمها وجود دارد. برخی مواقع، مراحل گفته شده برای اعمال محدودیتها، در سطح اظهارات سیاسی باقی میماند، برای نمونه پکن اعلام کرد که لیست سیاهِ متشکل از شرکتهای آمریکایی را آماده میکند، اما اقدامات علیه آنها هنوز معرفی نشده است. اما برای یک دوره کوتاه مدت، کاهش در ارزش برخی شرکتهایی که تحت تحریم قرار گرفتند به ناچار ثبت میشود.
کارشناس مسائل آسیا و اقیانوسیه در پایان تاکید میکند: در اوضاع کنونی، خطر اصلی در وجود خسارتهای جاری نیست، بلکه نهادینه شدن اهداف خصمانه است. در چین مؤلفه سیاسی تحریمها تقریباً مورد استفاده قرار نمیگیرد و این اقدامات به طور کلی غیر رسمی و محدود به زمان هستند، اما این اقدامات به تدریج در حال تبدیل شدن به یک سیستم هستند و وضعیت آشکارتری پیدا میکنند. اگر فشارهای بینالمللی بر پکن افزایش یابد، آنگاه چین مجبور خواهد شد به طرز فزایندهای بر کل ابزارهای تحریم تسلط پیدا کند.
ح