توصيه مطلب

 

ساعات آخر تیرماه 98 خبر شوکه کننده‌ درگذشت دبیرکل آژانس بین المللی انرژی اتمی منتشر شد. این درحالی بود که سابقه بیماری از وی گزارش نشده بود. یوکیاآمانو رفت و جای خود را به رافائل گروسی که شدیدا مورد حمایت آمریکا بود داد تا روابط ایران با آژانس در سایه سیاسی‌کاری‌های این نهاد به اصطلاح فنی و حقوقی قراربگیرد.

 

تلاش‌های ترامپ برای اقناع آژانس برای رودررویی با ایران به جهت آنچه فعالیت‌های غیرصلح‌آمیز و مخفیانه اتمی در ایران معرفی میشد جواب نداد و دولت آمریکا مجبور شد بدون حمایت آژانس در اردیبهشت 97 از برجام خارج شود.

 

این درحالی است که رژیم صهیونیستی تلاش فراوانی کرده بود تا با ادعاهایی در خصوص شورآباد پرونده هسته ای ایران را رنگ و بوی امنیتی ببخشد. آنها درصدد بودند تا با اسناد جعلی برنامه هسته ای ایران را به عنوان برنامه ای نظامی جلوه دهند. نتانیاهو حتی چند روز قبل از خروج آمریکا از برجام در نمایشی مضحک از اسناد فعالیت هسته ای غیرصلح آمیز ایران که مدعی شده بود از تهران سرقت کرده است رونمایی کرد اما مدیر کل وقت آژانش یعنی آمانو ترجیح داد تا کارنامه خود را با سیاسی‌کاری‌ها آنها غیرقابل دفاع نکند.

 

آمانو که از سال 2009 در سمت مدیرکلی آژانس بود و در سال 2017 برای سومین بار برگزیده شده بود مورد خشم آمریکا و رژیم صهیونیستی قرار گرفته بود. در نهایت خبر مرگ مشکوک وی در 31 تیر 98 منتشر شد که گمانه‌ها در خصوص ترور وی را قدرت بخشید. از این پس شخصی نزدیک تر و همراه‌تر با صهیوینست ها و آمریکا بر صندلی مدیریت آژانس تکیه زده است.

 

 

حالا نبودن آمانو در آژانس خود را به خوبی نشان میدهد. آژانس که تا چند ماه قبل 15 گزارش در پایبندی ایران به برجام و صلح آمیز بودن فعالیت ایران می‌گفت به یکباره تغییر چهره داد. حالا جنجال سازی نتانیاهو در مجمع عمومی سازمان ملل که در شهریور سال 97 با بی اعتنایی آژانس روبه رو شده بود 4ماه پس از مرگ آمانو در گزارش فصلی این نهاد دیده شد. آژانس در گزارش خود به شورای حکام اعلام کرد آژانس در مکانی که توسط ایران به این سازمان اعلام نشده بود ذرات اورانیوم طبیعی ساخت بشر شناسایی کرده است. این گزارش که ادعا میشد محرمانه است به سرعت در اختیار رسانه ها قرار گرفت.

 

این رخداد حتی صدای روسیه را درآورد و آژانس را متهم به ایجاد هیاهوی سیاسی کرد. ریابکوف تأکید کرد: «ما این اقدام را بخشی از یک تصویر بزرگ‌تر می‌دانیم. ما اطلاع داریم که در مورد شماری از کشور‌ها در طول مدت طولانی همکاری با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی وضعیت مشابه یا وضعیت جدی‌تر رخ داده بود و این مسائل در فضای آرام و در شرایط حرفه‌ای بدون تشنج‌آفرینی حل شد. ما معتقدیم که در زمان حاضر ایجاد هیاهوی سیاسی در مورد یافته شدن آثار اورانیوم در محلی در منطقه تورقوزآباد درست نیست و این منعکس‌کننده سیاستی است که عمداً وضعیت را پیرامون ایران و در منطقه خلیج فارس پیچیده می‌کند. ما با این سیاست مخالفت کرده و در آینده نیز مخالفت خواهیم کرد.»

 

 نماینده روسیه در سازمان‌های بین‌المللی در وین نیز با اشاره به انتشار گزارش محرمانه آژانس در رسانه‌ها هشدار داده بود که تلاش‌های جدیدی برای از بین بردن توافق هسته‌ای با ایران در حال انجام است و چنین اقدامی نمونه بارز این تلاش‌هاست. وی در شبکه اجتماعی توئیتر نوشت: «این واقعیت که محتوای گزارش محرمانه آژانس در برخی رسانه‌های گروهی درز پیدا کرده، با این هدف بوده تا از این طریق ضربه دیگری به توافق هسته‌ای با ایران وارد شود. ما شاهد هستیم که تلاش مصرانه‌ای برای از بین بردن این توافقنامه مهم بین‌المللی در حال انجام است و برای این منظور از تمامی امکانات استفاده می‌شود و آخرین نمونه از این تلاش‌ها، گزارش محرمانه آژانس بین‌المللی انرژی اتمی درباره ایران است که تنها چند دقیقه پس از توزیع آن بین اعضای شورای حکام آژانس، در برخی خبرگزاری‌ها منتشر و بلافاصله موضوع تحریف‌های منفی در این باره مطرح شد.»

 

وی همچنین در تشریح تحریف ادعای کشف ذرات اورانیوم در ایران هم گفت که ادعای طرح شده، مربوط به دو دهه پیش است و ربطی به توافق هسته‌ای ندارد و افزود: «چنین چیزی به دور از واقعیت است، چراکه نگرانی درباره کشف ذرات اورانیوم به دوره‌ای حدودا بین دهه ۱۹۹۰ تا نهایتاً سال ۲۰۰۵ مربوط می‌شود و هیچ ارتباطی به برجام ندارد و نشانگر هیچ‌گونه تخلف فاحش ایران نیست.»

 

سه شنبه 13 اسفند 98 بود که آژانس  اتهاماتی را با این عنوان که ایران اجازه دسترسی به دو سایت هسته‌ای اعلام نشده را به بازرسان نداده علیه فعالیت های هسته ای جمهوری اسلامی ایران مطالبی را مطرح کرد. در تکمیل این گزارش رافائل گروسی، مدیر کل آژانس بین المللی انرژی اتمی بامداد دیروز چهارشنبه در مصاحبه‌ای اختصاصی با خبرگزاری انگلیسی رویترز مدعی شده است که چنانچه ایران به تعهداتش ذیل برجام عمل نکند، بحران ایجاد خواهد شد. مدیرکل آژانس اتمی گفت: «ما از ایران قدری اطلاعات و دسترسی خواسته‌ایم، اما به اطلاعاتی که درخواست کرده‌ایم دست پیدا نکرده‌ایم.»

 

وی افزود: «اصرار کرده‌ایم و علی‌رغم همه تلاش‌هایمان نتوانسته‌ایم به آن اطلاعات دست پیدا کنیم... معنای این موضوع این است که ایران دارد در توانایی آژانس برای انجام کارش مانع‌تراشی می‌کند»

 

 کاظم غریب‌آبادی سفیر و نماینده دائم ایران نزد سازمان‌های بین‌المللی در وین و نماینده دائم ایران در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در واکنش به گزارش آژانس در زمینه مسائل پادمانی در ایران اظهار داشت: متأسفانه یک بار دیگر، آمریکا و رژیم اسرائیل در تلاش هستند تا روابط و همکاری‌های فعال و سازنده بین آژانس و ایران را با اعمال فشار به آژانس برای خروج از وظایف اساسنامه‌ای خود، با اخلال مواجه کنند.

 

نماینده دائم ایران با اشاره به اینکه ایران در حال جلوگیری از ایجاد یک بدعت غیر اصولی و خطرناک در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی است که می‌خواهد به مطالب جعلی سرویس‌های جاسوسی اعتباربخشی کند، افزود: طرح هرگونه درخواست روشنگری یا دسترسی تکمیلی از سوی آژانس مبتنی بر مطالب جعلی سرویس‌های جاسوسی از جمله رژیم صهیونیستی نه تنها در مغایرت با اسناد تاسیسی آژانس و نظام راستی آزمایی قرار دارد، بلکه هیچ تعهدی را نیز برای ایران در جهت اجابت این درخواست‌ها ایجاد نمی‌کند.

 

همچنین یادداشت توضیحی متضمن مواضع جمهوری اسلامی ایران در خصوص ادعای آژانس تدوین و برای ثبت به عنوان سند آژانس، روز چهارشنبه ۱۴ اسفند ماه در اختیار این نهاد قرار گرفت.

 

در قسمتی از این یادداشت آمده است: مطابق با ماده بند (ج) ماده ۴ پروتکل الحاقی، در صورت ارائه هر گونه درخواست برای دسترسی از سوی آژانس، «دلایل این دسترسی می بایست مشخص شود.» برخلاف این موضوع، آژانس در درخواست خود برای توضیح و دسترسی به دو مکان، هیچگونه استدلال حقوقی معتبر و موثقی را ارائه نکرد. کپی هایی که توسط آژانس به عنوان مبنای درخواست هایش ارائه شده، نه معتبر بوده و نه حتی مربوط به منابع باز می باشند، بلکه حسب ادعای رژیم اسرائیل، بواسطه به اصطلاح یک عملیات مخفی به دست آمده اند. جمهوری اسلامی ایران معتقد است که ارسال برخی کاغذهایی که مبتنی بر اطلاعات جعلی سرویس های اطلاعاتی هستند، مطابق با اساسنامه آژانس، موافقتنامه جامع پادمان، و پروتکل الحاقی نیست. از این رو، چنین اقدامی نه آژانس را مجاز به ارائه چنین درخواستی می کند و نه تعهدی را برای جمهوری اسلامی ایران جهت بررسی چنین درخواست هایی ایجاد می کند. 

 

این یادداشت توضیحی همچنین نشان داده که ایران در سال های اخیر همکاری بیش از معمولی نیز با آژانس داشته که در دنیا بی نظیر بوده است. اما با این وجود آژانس با ادعاهای واهی به دنبال ایفای نقشی سیاسی و منفی علیه ایران است. در این یادداشت آمده است: شایان ذکر است که آژانس دسترسی های تکمیلی متعددی در ایران داشته است، که اغلب آنها در زمان کوتاهی انجام شده اند. بر اساس آخرین آمارها در سال ٢٠١٨، از ١١٢۴ بازرسی انجام شده در بین دولت های دارای موافقتنامه جامع پادمان و پروتکل الحاقی و بدون جمع بندی گسترده (۵٩ کشور)، ٩٨٩ مورد از آنها (حدود ٨٨ درصد) صرفا در ایران انجام شده است. همچنین، از ۶٠ مورد دسترسی تکمیلی انجام شده در میان دولت های گروه مذکور در سال ٢٠١٨، ۴۴ مورد از آنها (حدود ٧٠ درصد) در ایران انجام شده اند، ضمن اینکه همچنین ٢٧ دسترسی تکمیلی در ١٠ ماهه اول ٢٠١٩ در ایران انجام شده اند. واضح است که سهم بازرسی های ایران در بازه زمانی ٢٠٠٩ تا ٢٠١٨، از ٣٨.٩درصد به ٨٧.٩ درصد در بین این گروه از دولت ها افزایش یافته است. در مجموع، ٢٢ درصد بازرسی های انجام شده توسط آژانس در سراسر دنیا، در ایران انجام می شوند. همچنین، به طور متوسط هر روز ۶ بازرس در ایران حضور دارند. بنابراین، موضوع اصلی به همین سادگی مربوط به اعطای یک یا دو دسترسی تکمیلی نمی باشد. بحث بر سر این حقیقت است که چنین درخواست هایی بایستی بر مبنای دلایل شفاف و اصول مطابق با اسناد مرتبط آژانس باشند، که درخصوص دو درخواست اخیر برای دسترسی تکمیلی، صدق نمی کند. 

 

محمدجواد جمالی نوبندگانی، نائب رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست‌خارجی مجلس شورای اسلامی در این خصوص معتقد است: 

«نحوه انتخاب رافائل گروسی به عنوان مدیر آژانس بین المللی انرژی اتمی در سایه شخصیت سیاسی این فرد، این احتمال را تقویت کرد که قطعاً برخی از اعضای شورای حکام با محوریت ایالات متحده آمریکا و رژیم صهیونیستی به دنبال تحریک آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در خصوص فعالیت های صلح آمیز هسته‌ای جمهوری اسلامی ایران هستند و به نظر می رسد با افزایش فشارها و تحریکات سیاسی و دیپلماتیک واشنگتن و تل آویو از یک سو سه کشور اروپایی حاضر در برجام یعنی آلمان، فرانسه و انگلستان را وادار به فعال شدن سازوکار حل اختلافات برجامی کردند و از طرف دیگر با گزارشها و اطلاعات صد در صد غلط و کذب در خصوص فعالیت‌های هسته‌ای ایران هستند که بخشی از آن نیز توسط منافقین در حال پیگیری است. یعنی آمریکا و اسرائیل با این اطلاعات کذب به دنبال پرونده سازی علیه جمهوری اسلامی ایران هستند، کما اینکه ما قبلا نیز این تلاش ها را در دوران پیش از توافق هسته‌ای شاهد بوده ایم. در همان زمان مشخص شد تمام این ادعاها صد در صد دروغ بوده است و آمریکا تنها به دنبال پرونده سازی علیه جمهوری اسلامی ایران برای ایجاد یک اجماع جهانی به منظور ارجاع پرونده ما به شورای امنیت سازمان ملل است.

 

لذا چون افرادی مانند رافائل گروسی برای حفظ جایگاه خود به پذیرش فشارهای ایالات متحده آمریکا و بازیگران همسو با آن ناچار هستند و اساسا به دلیل همین حرفشنوی به سمت مدیر کلی آژانس رسیده است هر موضعی و خط سیاسی که از جانب کاخ سفید به او دیکته شود در آژنش اجراء خواهد شد. چگونه می‌شود که ۱۵ گزارش پیشین آژانس بین المللی انرژی اتمی از صحت فعالیت های هسته ای ایران سخن بگوید، اما به ناگاه و اتفاقا به موازات فشارهای ایالات متحده آمریکا بر اروپایی ها برای فعال کردن ساز و کار حل اختلافات برجامی، آژانس بین‌المللی انرژی اتمی این اتهامات علیه ایران در گزارش جدید خود مطرح می‌کند. پس این هماهنگی و همزمانی با برنامهریزی در دستور کار قرار گرفته است تا ایران در شرایط کنونی بیش از پیش تحت فشار باشد. یعنی درست زمانی که پاریس، برلین و لندن در قالب نشست کمیسیون مشترک برجام به دنبال فشار بر ما و بازگشت ایران از برنامه کاهش تعهدات برجامی است، آژانس بین المللی انرژی اتمی نیز با مطرح کردن اتهاماتی در قالب گزارشهای خود و نیز تهدیدات مدیر کل آژانس سعی می کنند که ایران را در موضع ضعف قرار دهند. از این رو من معتقدم گزارش سه شنبه جاری آژانس بین المللی انرژی اتمی و سخنان رافائل گروسی، مدیر کل این آژانس به هیچ وجه سخنانی فنی و حقوقی نیست، بلکه یک پرونده‌سازی سیاسی است که در سایه آن سعی دارند یک نگاه تبعیض آمیز را به واسطه فشارهای ایالات متحده آمریکا در خصوص فعالیت‌های هسته‌ای ایران در دستور کار قرار دهند.»

 

مباحث فوق نشان میدهد فصل جدیدی از روابط ایران و آژانس بین المللی انرژی اتمی با فشار صهیونیست‌ها و آمریکایی ها رقم خورده است.