کنکور مضر است/آموزش عالی بیش از حد بزرگ شده است/ارتباطی بین صنعت و دانشگاه در کشور وجود ندارد
عضو کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس سیاستزدگی را پاشنه آشیل آموزش عالی کشور میداند و معتقد است که برای کاربردی شدن علوم کشور، برخی قوانین آموزش عالی باید تغییر کند.
دانشکده علوم پایه دانشگاه تربیت مدرس، اتاقی کوچک در طبقه چهارم و میزی که دورتا دورش را کتابها و پایاننامههای دانشجویی گرفتهاند. دکترای ریاضی از دانشگاه شهید باهنر کرمان دارد و استاد مدعو دانشگاه تربیت مدرس، حوزه تخصصی وی سیستمهای فازی است و تاکید دارد در این رشته رتبه سوم دنیا را داریم.
هرچند که وجه علمی زندگیش کم رنگ نیست اما در دورههای مختلف از مباحث سیاسی هم جدا نبوده است، از نمایندگی مردم کرمان در مجلس شورای اسلامی و حضور در شورای شهر کرمان گرفته تا سکانداری وزارت علوم در دولت نهم.
محمد مهدی زاهدی متولد 1333 کرمان و استاد تمام و عضو هیئت علمی دانشگاه کرمان است، تاکید دارد که باید حتماً کاهش پذیرش دانشجو در رشته ریاضی داشته باشیم و به جای مقاله از دانشجویان دکترا خلق فناوری بخواهیم.
وی در این مصاحبه به کاربردی بودن فقط 5 درصد از پایاننامهها و رسالههای دکتری اشاره میکند و معتقد است که برای کاربردی شدن علوم کشور، برخی قوانین آموزش عالی باید تغییر کند و آموزش عالی را بیش از حد بزرگ میبیند و تاکید دارد که باید کوچکتر شود.
زاهدی سیاستزدگی را پاشنه آشیل آموزش عالی کشور میداند و تاکید دارد که برای آن باید تدبیر ویژهای درنظر گرفت.
فارس: به عنوان نخستین سوال از سطح سواد دانشجویان رشته ریاضی بگوببد؟
زاهدی: الان داوطلب برای رشته ریاضی کم است و سطح سواد دانشجوها نسبت به قبل چه در کارشناسی و چه کارشناسی ارشد کم شده است، شاید یکی از دلایل این باشد که اشتغال و کارآفرینی در این رشته کم است و به ناچار فارغالتحصیلان مجبورند جاهای دیگر شغل پیدا کنند. به آموزش و پرورش بروند یا در مهندسی صنایع و جاهای دیگر تخصص بگیرند.
* باید حتماً کاهش پذیرش دانشجو در رشته ریاضی داشته باشیم
به نظر من ما باید حتماً یک کاهش پذیرش دانشجو در رشته ریاضی داشته باشیم برای اینکه بازار کاری برای آنها وجود ندارد و کشور نیازمند این تعداد فارغالتحصیل نیست.
خیلی از رشتهها اینطور هستند، برخی رشتههای علوم انسانی و برخی رشتههای علوم پایه هم هستند، برخی از رشتهها مرتبط، حوزه مهندسی است. مثلا در معماری الان در کشور فارغالتحصیل بیکار زیاد داریم. باید موضوع آمایش سرزمینی آموزش عالی را جدی بگیریم.
فارس: چرا و بر اساس چه ضرورتی؟
زاهدی: باید موضوع آمایش سرزمینی آموزش عالی را جدی بگیریم به این معنا که هم لازم است تجدید نظری در رشتههای موجود داشته باشیم و هم لازم است رشتههای جدید ایجاد کنیم، باید یک سری رشتههای بین رشتهای ایجاد کنیم. به عنوان مثال ریاضی محض شاید در جامعه مورد استقبال نباشد اما وقتی این ریاضی با برخی رشتههای دیگر همراه میشود میتواند خروجی بسیار خوبی داشته باشد چون کاملاً کاربردی میشود. به عنوان مثال در مباحث مربوط به طراحیهای کامپیوتر رشته ریاضی خیلی میتواند مؤثر باشد، در بحث نظریههای دادهها در حوزههای مختلف کاربرد دارند و اگر سیستم اجرایی کشور استقبال کند، تحولی ایجاد میشود.
در برخی از حوزهها صاحب نظر هستیم خصوصاً در حوزههای علوم انسانی صاحب مکتب هستیم. در فلسفه و عرفان.
فارس: در چه حوزههایی در حال حاضر صاحبنظر هستیم؟
زاهدی: حوزههای علمی ما در مباحث فقهی حرف اول را در جهان اسلام میزنند در سایر شاخهها که علوم است، علوم پایه و حتی پزشکی و مهندس متعلق به یک کشور نیست نمیتوان گفت پزشکی مختص اروپا است. اینها مجموعهای از دستاوردهای علمی در سطح جهان است که باعث رشد و توسعه علمی میشود مهم این است که سهم ما در این تولید علم بالا باشد وگرنه در حوزه علوم پایه اینکه بگوییم این بومی ماست یا بومی یک کشور دیگر است درست نیست چون توسعه علم مشارکت جهانی است.
عمده دورههایی که در تحصیلات تکمیلی داریم، دورههای نظری است حتی برخی از رشتههایی که ظاهراً کاربردی هستند، در عمل آنها هم نظری هستند، پس ما باید یک تغییر روش و استراتژی بدهیم و طرح جدیدی ارایه دهید.
* به جای مقاله از دانشجویان دکترا خلق فناوری بخواهیم
فارس: شما به عنوان عضو کمیسیون آموزش مجلس و فردی که سالها وزیر علوم بوده، پیشنهادی در این زمینه دارید؟
زاهدی: بله، پیشنهاداتی دارم به عنوان مثال ما چرا باید بگویم کسی که میخواهد از پایاننامه خود در دکترا دفاع کند 2 تا مقاله ایاسای داشته باشد؟ لزومی ندارد. به جای آن باید بگوییم اگر توانست خلق یک فناوری کند که این فناوری برای رفع نیاز کشور باشد کافی است. اما فناوری باید در یک جای معتبر تأیید شود که این یک بحث جدید است.
در خیلی از کشورهای دنیا همین طرح اجرا میشود، اصلاً مقاله نمیخواهند. ولی اینجا ما بر مقاله آی اس آی تأکید داریم، خود این یکی از بحثهای انحرافی است که باید تجدیدنظر شود.
شبیه این در آییننامه ارتقای اعضای هیأت علمی را داریم، وقتی یک استاد میبیند برای ارتقاء باید این تعداد مقاله چاپ کند حتماً به دانشجویان تحصیلات تکمیلی فشار میآورد و مقاله میخواهد، اما اگر بسترهای جدیدی تعریف کنیم و در آن بسترها نیاز به مقاله نباشد و موارد دیگری جایگزین مقاله شود آن موقع دیگر این اتفاقات نمیافتد.