مناطق غصه؛
در مناطق آزاد چه میگذرد؟/ قاچاق ۱۵۰ برابر جذب سرمایه/ معافیتهای عجیب وارداتی در ایران
مشرق , 28 دی 1396 ساعت 10:15
معافیتهای فراوان مناطق آزاد بستر مناسبی را برای سودجویان و فرصتطلبان فراهم کرده تا با واردات کالاهای قاچاق، سودهای نجومی و بادآورده را نصیب خود کنند.
پایگاه تحلیلی خبری هم اندیشی: «مناطق آزاد را میبینید غصهدار میشوید؛ حق هم دارید»؛ اینها جملات انتقادی رهبر حکیم انقلاب درباره مناطق آزاد است که ابتدای سال جاری در سخنرانی نوروزی حرم رضوی (ع) بیان شده است.
ماجرا از این قرار است که حدود سه دهه پیش مناطقی در مرزهای کشور شکل گرفت تا از هفت دولت آزاد باشند و یا به اصطلاح دیگر از حقوق گمرکی، مالیات بر ارزش افزوده، ثبت سفارش، کارت بازرگانی و نیز سود بازگانی معاف شوند تا در عوض توسعه و رشد اقتصادی را از طریق جذب سرمایهگذاری خارجی در حوزه تولید و صادرات به ارمغان بیاورند.
این مناطق که به «مناطق آزاد» شهره هستند، قرار بود پیشقراول جذب سرمایهگذاری خارجی و نیز افزایش صادرات برای کشور باشند؛ اما حالا که ۲۵سال از تاسیس آنها میگذرد، ورق برگشته، به گونهای که به گواه مسئولان تراز اول کشور، نمایندگان مجلس و نیز اقتصاددانان، این مناطق به کاتالیزوری تبدیل شدهاند که به سرعت هر چه تمامتر، در تسهیل امر واردات و نیز جولان کالاهای خارجی، بالاخص کالاهای چینی موفق عمل کردهاند.
فارغ از آنکه چرا این مناطق عملکرد موفقی نداشته که خود هفتاد من مثنوی میخواهد؛ اما خلاصهوار بگوییم که قانونی کردن قاچاق، ضربه به تولید ملی، ورود کالای نامرغوب و مصرفی، عملکرد غیرشفاف، تضاد با سیاستهای اقتصاد مقاومتی، تعطیلی کارخانجات، آسیب به صنعت پوشاک تنها و تنها برخی از ایرادات و آسیبهایی است که در گفت و گوها و اظهارنظرهای مختلف به این مناطق وارد بوده و هست.
در سلسله مباحث از پرونده این موضوع، به آسیبهای این مناطق خواهیم پرداخت که در اولین گزارش پیش رو، موضوع مهم و پرمناقشه «قاچاق» مد نظر قرار گرفته است.
چه کسانی قاچاق مناطق آزاد را تایید میکنند؟
از افرادی که نسبت به قاچاق در مناطق آزاد انتقاد دارند، میتوان به «محمدرضا نعمتزاده، وزیر سابق صنعت»، «مصطفی پورمحمدی، وزیر سابق دادگستری»، «صادقی، معاون امور اقتصادی و بازرگانی صنعت، معدن و تجارت»، « قاسم خورشیدی، سخنگوی سابق ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز»، « جواد معصومی، مدیر اسبق منطقه آزاد اروند» و « بهرام سعادتینژاد، رئیس اتحادیه صنف فروشندگان لاستیک تهران » اشاره کرد.
برخی نمایندگان مجلس نیز که موضوع قاچاق در مناطق آزاد را مورد نقد خود قرار دادهاند، مجتبی ذوالنور، محمداسماعیل سعیدی، سیدجواد حسینیکیا، حسینعلی حاجیدلیگانی، رحیم زارع، سیدحسن حسینیشاهرودی، سیدتقی کبیری، احمد انارکی محمدی، عبدالحکیم خدری و عبدالغفور ایراننژاد هستند. فرشاد مومنی، علیرضا معینی، حیدر مستخدمین حسینی، علیاکبر حافظیه، محمدمهدی بهکیش، حجتاله عبدالملکی، محمدرضا مهدیار اسماعیلی نیز برخی از کارشناسانی هستند که قاچاق از مناطق آزاد را تایید و مورد نقد قرار دادهاند.
همچنین برای ادعای اثبات قاچاق مناطق آزاد میتوان به واردات برخی کالاها از این مناطق به کشورمان اشاره کرد؛ به عنوان نمونه خردادماه امسال بود که سه کامیون حامل لوازم یدکی قاچاق از منطقه آزاد تجاری و صنعتی چابهار راهی شده بودند تا خود را به دامغان برسانند اما در میانه راه توسط ماموران توقیف شدند و قاچاقچیان در اجرای این کار ناکام ماندند.
میزان قاچاق در مناطق آزاد چقدر است؟
در خصوص میزان قاچاق کشور، آمار دقیق و قابل استنادی در کشور وجود ندارد؛ به عنوان نمونه ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز، میزان قاچاق کل کشور را ۱۲.۶میلیارد دلار اعلام کرده حال آنکه بسیاری از مسئولان، نمایندگان مجلس و کارشناسان آن را قبول ندارند و این میزان قاچاق را بیش از ۲۵میلیارد دلار در سال عنوان میکنند. در خصوص مناطق آزاد هم این قضیه صادق است تا آنجا که برخی از کارشناسان با گلایه از شفاف نبودن آمار مناطق آزاد، علت این عدم شفافیت را مربوط به عملکرد نامطلوب این مناطق دانستهاند.
با این وجود، میتوان از طریق مصاحبهها و نظرات کارشناسی برخی افراد به کلیت این آمار دست یافت؛ به عنوان نمونه سیدحسن حسینی شاهرودی، نماینده مجلس در این باره بیان کرد:
اعداد متفاوتی از ۲ میلیارد دلار تا ۴ میلیارد دلار برای آن گفته میشود، اما باید توجه داشت که متاسفانه در مناطق آزاد هیچ دستگاه نظارتی نظارت نداشته، تا آمار دقیقی ارائه شود؛ در واقع قالب آمار از دبیرخانه مناطق آزاد داده میشود.
و یا آنکه رحیم زارع دیگر نماینده مجلس، میزان قاچاق در مناطق آزاد را ۳میلیارد دلار عنوان کرده است؛ وی این را هم گفت که:
سالانه در هر منطقه آزاد ۲۰میلیون دلار سرمایهگذاری میشود که این رقم یکصدوپنجاهم قاچاق در این مناطق است.
برای برآورد اولیه از میزان قاچاق با توجه به نبود آمار شفاف و متقن از سوی دبیرخانه شورای عالی مناطق آزاد، ناگزیر باید به اختلاف کالای ورودی و خروجی در برخی از مناطق آزاد همچون ارس تکیه کرد و آنرا به عنوان مبنای پیشبینی میزان قاچاق از هفت منطقه آزاد قرار داد.
بر همین اساس اختلاف کالای ورودی و خروجی به منطقه آزاد ارس در سال۹۵ حدود ۲۰۰میلیون دلار اعلام شده که برای مناطق آزاد ماکو و انزلی به علت محدودتر بودن وسعت بازارچه و تعداد غرفههای تجاری و غیره کمتر از این مقدار خواهد بود و برای منطقه آزادی همچون قشم بیشتر از این مقدار است؛ حال اگر میانگین را همان ۲۰۰میلیون دلار قاچاق از هر منطقه در نظر بگیریم، میتوان گفت حدود ۱.۴میلیارد دلار قاچاق از طریق ۷منطقه آزاد کشور صورت میگیرد.
کد مطلب: 394991
آدرس مطلب: http://www.hamandishi.ir/news/394991/