پایگاه خبری تحلیلی هم اندیشی: محمد نهاوندیان رئیسدفتر رئیسجمهور در جلسه کمیسیون وپژه بررسی برجام، با بیان اینکه دولت از حضور فعال مجلس در بررسی برجام استقبال میکند، اظهارداشت: فرصت مغتنمی است که مجلس شورای اسلامی هم نقشآفرینی شایستهای داشته باشد؛ بیتردید اگر همین گونه اهتمام و توجه در دوره صدور قطعنامههای تحریم علیه کشورمان وجود داشت و ابعاد محدودیتهای اقتصادی تبیین میشد چه بسا ممکن بود که مجلس میتوانست کمک کند که موضوع به نحو بهتری مدیریت شود.
رییس دفتر رییسجمهوری با تاکید بر اینکه "هیچ کس جرأت ندارد در مقابل رفع تحریم ها بایستد چرا که این عزم ملی ملت ایران است"، گفت: امروز زمان آن است که برای دوران پسابرجام طراحی و برنامهریزی کرده و از فرصت به دست آمده نهایت استفاده را کرد.
نهاوندیان با اشاره به ابعاد اقتصادی برجام و اهتمام جدی کمیته اقتصادی مذاکرات هستهای کشورمان به موضوعات اقتصادی، اظهار داشت: آن زمان با آغاز مذاکرات سیاسی و فنی هستهای، اعضای کمیته اقتصادی نیز شروع به کار کرده و با احصاء محدودیتها و آثار تحریمها در بخشهای مختلف در جریان مذاکرات وارد شدند و دستاوردهایی که امروز حاصل شده نتیجه مطالعه میدانی و حقوقی است.
رییس دفتر رییسجمهوری با تأکید بر اینکه سیاست مذاکراتی کشورمان به رسمیت شناخته شدن برنامه هستهای ایران بوده است، تصریح کرد: همواره موضع مذاکرهکنندگان ما این بود که از تحریم کنندگان با اعمال تحریم ها به هیچوجه نمیتوانند به اهداف سیاسی خود دست یابند و ملت ایران را به زانو در آورند.
نهاوندیان اضافه کرد: یکی از موفقیتهای تیم مذاکرهکننده کشورمان در دور اخیر این بود که به هیچ عنوان قبل از اینکه تکلیف تحریمها مشخص شود، وارد بحث هستهای نشد و ابتدا اطمینان حاصل پیدا کردند که طرف مقابل به طور کامل و جامع به دنبال لغو تحریمها است و مصمم است تحریمهای اقتصادی مربوط به هستهای را به طور کامل لغو کند.
رییس دفتر رییسجمهوری خاطر نشان کرد: در بعضی موارد طرف مقابل نسبت به اشراف گروه اقتصادی تیم مذاکرهکننده کشورمان ابراز تعجب میکردند؛ چرا که به طور دقیق و تفصیلی همه موارد مربوط به تحریم، ذکر و لغو شده است و طرف مقابل را متقاعد کردهایم که آثار و تبعات لغو تحریمها را به صورت ایجابی نمایان سازد؛ یعنی نه تنها تحریمها برداشته میشود بلکه بایستی آثار آن در عملکرد بخش خصوصی نیز مشاهده شود.
نهاوندیان خاطر نشان کرد: براساس برجام ایران میتواند در بازار تجاری صنعت هستهای نیز حضور داشته باشد و با رفع تحریمها نه تنها اقتصاد ایران که نیت جبهه مقابل گروگانگرفتن آن برای اعمال فشار به ایران بود، نجات مییابد، بلکه حضور ایران در بازار بینالمللی تجارت هستهای نیز به رسمیت شناخته شده است.
رییس دفتر رییسجمهوری رفع برخی تحریمهای غیرهستهای را از دیگر دستاوردهای به دست آمده در برجام دانست و گفت: در این راستا هیأت مذاکرهکننده کشورمان موفق شده در لغو برخی از تحریمهای غیرهستهای نیز دستاوردهایی داشته باشد که هواپیمای مسافربری، قطعات و خدمات مربوط به آن و اجازه صادرات در حوزه مواد غذایی و فرش جزء این دستاوردها است.
نهاوندیان ایجاد دسترسیهای تجاری، مالی و انرژی را از دیگر دستاوردهای توافق هستهای کشورمان دانست و گفت: طرف مقابل پذیرفته که در موضوع اعتبارات صادراتی و همکاریهای فنی، گامی فراتر از رفع تحریمها برداشته و وارد عرصه همکاری شود و صراحتاً در برجام آمده است که طرف مقابل از اینکه بخواهد تحریمهای لغو شده را به صورت و بهانههای دیگر اعمال کند، اجتناب خواهد کرد.
رییس دفتر رییسجمهوری تصریح کرد: رفع فوری تحریمهای اقتصادی مربوط به هستهای به عنوان خط قرمز اعلامی، با قوت و صراحت حاصل شده است. حتی تحریمهای تسلیحاتی هم مشمول رفع تحریم قرار گرفته که البته با فاصله زمانی اجرا خواهد شد.
نهاوندیان خاطر نشان کرد: گاهی اشاره میشود که چرا برای رفع برخی تحریمهای آمریکا اقدامی نشده است که در پاسخ باید گفت برخی از این تحریمها مربوط به مسایل دوجانبه بین دو کشور است و برای رفع آن بایستی وارد مذاکرات دوجانبه با آمریکا میشدیم که البته طرف مقابل نسبت به این موضوع خیلی اشتیاق داشت اما طرف ایرانی تمایلی به این موضوع نداشت.
رییس دفتر رییسجمهوری با بیان اینکه اهمیت دستاوردهای برجام را زمانی میتوان متوجه شد که با وضعیتی که در آن قرار داشتیم، مقایسه شود، اظهار داشت: اولین تأثیر تحریمها بالا رفتن هزینه مبادلات تجاری بود، اگر چه با هوشمندی مردم و دلسوزان نظام تحریمها را دور زده و اجازه ندادیم اقتصاد ایران متوقف شود، اما بیتردید این حرکت نیز بر اقتصاد کشورمان هزینههای اضافی تحمیل میکرد به گونه ای که حداقل ۱۵ درصد به هزینه های واردات و صادرات اضافه شد و این موضوع عملاً واگذار کردن بازار به رقبای بعضاً متخاصم بود.
نهاوندیان با بیان اینکه بطور متوسط و تخمینی، هزینه مبادله تجاری ۱۰۰ میلیارد دلار سالانه حدود ۱۵ میلیارد دلار بود، گفت: به این ترتیب می توان اشاره کرد که سالانه ۱۵ میلیارد دلار و روزانه ۱۳۰ میلیارد تومان هزینه مبادلاتی برای کشور رقم خورد و افزایش هزینه تمام شده یک کالا، هزینه ای است که از جیب تک تک خانواده های ایرانی پرداخت می شود و این از جمله آثار و تبعات تحریم است.
رییس دفتر رییسجمهوری اضافه کرد : همچنین سهم ایران از فروش نفت در جهان ۲.۵ میلیون بشکه نفت بود که اخیرا به ۱.۵ میلیون بشکه رسیده بود که اگر قیمت ارز را ۵۰ دلار در نظر بگیریم ۷۵ میلیون دلار در روز به کشور خسارت وارد و از درآمدهایمان کاسته شده است.
نهاوندیان گفت: آنها میخواستند اقتصاد کشورمان را گروگان بگیرند و از این طریق اراده خود را تحمیل کنند.
رییس دفتر رییسجمهوری اظهار داشت: در موضوع نفت به جایی رسیده بودیم که اراده خودشان را بر ما تحمیل میکردند در حالی که زمانی اختیار آن در دست خودمان بود و از حربه نفت به عنوان تهدید استفاده میکردیم اما چه اتفاقی افتاد که اوضاع برعکس شد و میزان حضور و نقشآفرینی ایران در بازار بینالمللی نفت کاهش یافت؟
نهاوندیان تصریح کرد: باید روندی که به کاهش قدرت چانهزنی و اثر گذاری در اقتصاد جهانی و بازار انرژی منجر شده بود، متوقف میشد و ایران به جایگاه اصلی خود باز میگشت چرا که عزت واقعی این است که بتوانیم از امکانات و ظرفیت خود در راستای منافع ملی استفاده کنیم.
رییس دفتر رییسجمهوری تأخیر در بهرهبرداری از برخی از پروژهها را از دیگر آثار تحریمهای ظالمانه علیه کشورمان دانست و گفت: اگر تحریم ها مانع تکمیل بعضی از پروژههای عظیم در بخشهای انرژی و ریلی نمی شد، بیتردید منابع حاصل از ذخایر مشترک را از دست نمیدادیم و در برخی از پروژهها نیز جلوی دانشمندان و محققان کشورمان گرفته نمی شد و در عرصههای علمی و فناوری در سطوح به مراتب بالاتری قرار داشتیم.
نهاوندیان اظهار داشت: ملت ایران و محققان کشورمان با هوشمندی از شرایط تحریم و فشار استفاده کرده و از این مصیبت، برکتهای زیادی برای کشورمان حاصل کردهاند اما این موضوع نباید به گونهای تلقی شود که خسارات ناشی از ظلم و ستم دشمنان به درستی تبیین نشود.
رییس دفتر رییسجمهوری، غیررسمی و غیراستاندارد کردن تجارت کشور را از دیگر آثار تحریمهای ظالمانه دانست و خاطر نشان کرد: با افتخار اعلام میکنیم که انواع ابتکارات را برای دور زدن تحریمها بکار گرفتیم، اما پیمودن این مسیر خساراتی نیز داشت چرا که وقتی شفافیت برداشته شود، راه فساد هموار میشود و فسادهای متعددی که متأسفانه در کنار اقدامات بزرگ و خالصانهای که برای دور زدن تحریمها شد از جمله آثار و تبعات تحریمها است.
نهاوندیان در ادامه این نشست در پاسخ به سوال یکی از اعضای کمیسیون در خصوص میزان ذخایر ارزی کشور که قرار است با اجرای برجام آزاد شود، اظهار داشت: ارقام دقیق آن را بانک مرکزی به طور دقیق و روشن اعلام کرده است و دولت مصمم است منابع آزاد شده را نه برای واردات، بلکه در بخش افزایش سرمایهگذاری در کشور هزینه کند
رییس دفتر رییسجمهوری خاطر نشان کرد: ایجاد جهش در نرخ ارز و کاهش نرخ رشد اقتصادی ما که براساس سند چشمانداز بیست ساله قرار بود ۸ درصد باشد اما به طور متوسط در ۱۰ سال گذشته کمتر از ۳ درصد شد ، حاصل تحریم و یا سوء مدیریت است و اگر امروز میخواهیم برای پس از برجام و نیمه دوم چشمانداز بیست ساله و حرکت براساس سیاستهای مقاومتی برنامهریزی کنیم، باید از گذشته عبرت بگیریم.
نهاوندیان افزود: از جمله دیگر هزینههای ادامه شرایط گذشته، از دست دادن بازارهای صادراتی بود و شاهد تلاطمهای بسیار شدیدی در بازار ارز بودیم. بیتردید اگر تحریمها نبود خیلی زودتر میتوانستیم اتکا کشور به صادرات نفتی را کاهش دهیم.
رییس دفتر رییسجمهوری گفت: کاری که در دو سال گذشته با همت مردم و حمایتها و هدایتهای رهبر معظم انقلاب انجام شد، این بود که پیام تحریککننده اقتصادی به تحریمکنندهها متوقف و قطع گردید و به همین دلیل بود که وارد مذاکره شدند.
نهاوندیان اضافه کرد: در روند مذاکرات هم طرف مذاکره با این موضع منطقی ما مواجه شد که به برنامه هستهای ایران رسمیت داده و به حقوق هستهای ملت ایران و حفظ همه آن، اذعان کند و مبنای غلط تحریمها و سوء ظن به برنامه هستهای کشورمان را کنار بگذارد.
رییس دفتر رییسجمهوری گفت: دشمنان با اعمال محدودیتها ما را ناگزیر کرده بودند که حقوق خود را در بخشهای مختلف اقتصادی از دست بدهیم. اما توانستیم با حفظ فرآیند هستهای، اقتصاد کشور را نجات دهیم.
رییس دفتر رییسجمهوری در پاسخ به سوال یکی دیگر از اعضای کمیسیون ویژه بررسی برجام در خصوص پساتحریم گفت: پیشنهاد میکنم کمیسیون و مجلس محترم برای برنامهریزی در این زمینه به دولت کمک کنند.
نهاوندیان تصریح کرد: همانطور که مقام معظم رهبری تأکید کردند باید مراقبت کنیم که بحثهای مربوط به مذاکرات هستهای و توافق انجام شده به دستهبندیهای سیاسی دامن نزند و حاصل آن تقویت انسجام ملی در کشور باشد.
رییس دفتر رییسجمهوری در خصوص مؤلفههای لغو، تعلیق و توقف که در برنامه آمده است،گفت: براساس مفاد متن برجام، تحریمهای اتحادیه اروپا و آنچه در اختیار دولت آمریکا است، لغو خواهد شد و دولت آمریکا تعهد کرده که روند قانونی طی کند.
نهاوندیان با اشاره به تحریمهای اقتصادی مربوط به هستهای، اشاعهای و تسلیحاتی کشورمان خاطر نشان کرد: ما به دنبال این بودیم که تحریمهای اقتصادی هستهای به طور کامل لغو شود و در این زمینه اقدامات لازم و کامل به عمل آمده است و موارد استثنا مربوط به تحریمهای اشاعهای و تسلیحاتی است.
رییس دفتر رییسجمهوری مقاومت شجاعانه و غیورانه ملت ایران در جنگ تحمیلی را وظیفه دینی و برای صیانت از ارزش های اسلامی دانست و گفت: در جریان جنگ و پس از آن نسبت به ایستادگی خود افتخار می کنیم، اما پس از پایان جنگ و زمانی که توانستیم به اهداف خود دست پیدا کنیم و مواضع عادلانه خود را عزتمندانه به کرسی بنشانیم آیا ادامه آن می توانست توجیهی داشته باشد؟ بی تردید می توانست کمکی به نیت دشمن باشد که جنگ را بر ما تحمیل کرده بود.
محمد نهاوندیان اضافه کرد: در جریان توطئه تحریم نیز دشمن به دنبال تحمیل انزوا بر ملت ایران بود که در این عرصه نیز ایستادگی و مقاومت کردیم و در تمام طول مسیر نیز بر صلح آمیز بودن برنامه هسته ای خود تأکید داشتیم و این تأکید نه بخاطر فشار دشمنان بلکه بخاطر فتوای رهبر معظم انقلاب و موضع دینی مان بود.
رییس دفتر رییسجمهوری تصریح کرد: اگر امروز توانستیم با هوشمندی طرف مقابل را ناگزیر به لغو تحریم ها و اذعان به حقوق کشورمان کنیم آیا توضیح دارد که یک روز هم تحریم ها ادامه پیدا کند؟
نهاوندیان گفت: امروز زمان طراحی، تصمیم سازی و جبران گذشته است و دوران خزان به سر آمده و باید بهار تلاش و ابتکار آغاز شود.
رییس دفتر رییسجمهوری در پاسخ به سوال یکی از اعضای کمیسیون ویژه در خصوص منافع و زیان از دیدگاه اقتصادی، اظهار داشت: بدون تردید دستاوردهای اقتصادی در برجام یک توفیق بزرگ برای کشورمان است در بخش اقتصادی برجام و رفع محدودیت از صادرات در بخش هایی اعم از نفت، گاز و پتروشیمی تصریح شده است و با رفع تحریم واردات کالاهای حساس محدودیت های صنایع در تأمین کالاهای مورد نیازشان برطرف شده است، موضوعی که قدرت رقابت صنایع کشورمان را در بازارهای جهانی گرفته بود.
نهاوندیان آینده نگری برای نسل آینده و ایجاد اشتغال و افزایش سرمایه گذاری را از جمله فواید برجام دانست و خاطر نشان کرد: در هیچ کجای دنیا فقط با اتکا به منابع داخلی سرمایه گذاری افزایش پیدا نمی کند، بلکه از منابع سایر کشورها نیز استفاده می شود که البته کشورمان از این موضوع محروم بوده است و امروز با برداشته شدن تحریم ها فرصت سرمایه گذاری و جهش ایجاد خواهد شد.
رییس دفتر رییسجمهوری با تأکید بر اینکه از نظر دولت رفع تحریم ها صرفا رفع موانع است و جایگزین تلاش، برنامه ریزی و ابتکار نیست، اظهار داشت: دولت اقتصاد مقاومتی را که رهبر معظم انقلاب بر آن تاکید دارند در دستور کار خود قرار داده است و معتقدیم چنانچه در سال های گذشته این رویکرد پیگیری می شد، شاهد افزایش واردات بی رویه نبودیم، لذا برنامه دولت این است که با برنامه ریزی مناسب ،منابع و ظرفیت های موجود را برای افزایش تولید و سرمایه گذاری هزینه کند.
نهاوندیان گفت: یکی از قربانیان تحریم موضوع شفافیت اقتصادی در مناسبات کشورمان با خارج از کشور و علاج آن هم بعد از رفع تحریم ها برگرداندن شفافیت کامل به اقتصاد است.
رییس دفتر رییسجمهوری خاطر نشان کرد: عدم گزارش دهی و انحصار دو عامل فساد در اقتصاد است و امروز باید سوء استفاده هایی که از شرایط گذشته شده مورد رسیدگی و برخورد قرار گیرد و دولت وظیفه خود می داند اطلاعاتی که در این زمینه به دست آورده را به قوه قضائیه منتقل کند. البته این موضوع به معنای قدرناشناسی نسبت به کسانی که خالصانه در دور زدن تحریم ها به اقتصاد کشور کمک کردند نیست.
نهاوندیان گفت: دولت آمادگی لازم را برای پس از تحریم ایجادکرده و اولویت های اقتصادی کشور را به تفکیک مشخص نموده است و رییس جمهور نیز در دیدار هیأت های اقتصادی صراحتاً تأکید می کنند که فقط به فکر صادرات نباشند بلکه مبنا مشارکت و همکاری های اقتصادی و انتقال فناوری و تکنولوژی های پیشرفته است.
رییس دفتر رییسجمهوری گفت: امروز دنیا به سبب این مذاکرات نسبت به رابطه و همکاری با ایران احساس مثبتی پیدا کرده است و باید از این فرصت به بهترین نحو استفاده کنیم. امروز باید در چگونگی سخن گفتن و موضع گرفتن، اطمینان خاطر نسبت به آینده اقتصاد ایران را به جهانیان منتقل کرده و باید از ایجاد ابهام تشکیک پرهیز کرد.
نهاوندیان تصریح کرد: امروز باید به جای دامن زدن به توقعات لحظه ای و مصرف گرایی، آینده نگری و تولیدنگری داشته باشیم و این به معنای ایجاد امکانات جدیدی برای رشد و سرمایه گذاری است.
رییس دفتر رییسجمهوری افزود: به جای اینکه توقعات ناشدنی مطرح شود، بایستی انتظارات امکان پذیر و ایجاد اشتغال، بالا بردن نرخ سرمایه گذاری و نرخ رشد مورد تأکید قرار گیرد و همگان کمک کنند تا این اهداف قابل تحقق در اذهان جامعه قرار بگیرد.
نهاوندیان تصریح کرد: دولت و مجلس و سایر ارکان نظام بایستی در فضای پسابرجام مسیر اقتصاد مقاومتی را با انسجام در پیش بگیرند.
رییس دفتر رییسجمهوری خاطر نشان کرد: دغدغه پس از برجام، تفسیر نادرست و اجرای غلط و ناکافی آن است که باید نسبت به این موضوعات هوشیار باشیم.
نهاوندیان تصریح کرد: مذاکره کنندگان کشورمان تا جایی که توانستند، متن غیر قابل تفسیر به رأیی را تنظیم کردند و مجلس می تواند قوت و تأثیرگذاری مثبت مذاکره کنندگان را در مسیر اجرای برجام هر چه بیشتر تقویت کند.
رییس دفتر رییسجمهوری گفت: اصلی ترین مانع بر سر مناسبات و همکاری های ایران با جهان برداشته شده و آن فضای روانی تحریم بود که شکسته شده است و هیأت های تجاری از سراسر دنیا به دنبال همکاری و برقراری رابطه با شرکت های مختلف کشورمان هستند.
نهاوندیان گفت: تصویب قطعنامه شورای امنیت و تصویب قطعنامه اتحادیه اروپا از جمله اقداماتی است که طرف مقابل انجام داده است و اصلی ترین قسمتی که با بخش فنی هسته ای قرار است انجام دهیم، تصویب پروتکل الحاقی است و این نیز برای زمانی است که طرف مقابل اقدامات خود را انجام دهد لذا حتی در جزئیات امور نیز رعایت تناسب اقدامات انجام شده است.
رییس دفتر رییسجمهوری در پاسخ به سوال یکی از نمایندگان مجلس در خصوص کاهش بودجه ۹۵ با وجود درآمدهای پس از برجام، اظهار داشت: در بودجه سال آینده نظر دولت و مجلس این است که بودجه واقع بینانه باشد چرا که از اختصاص بودجه هایی با رقم های بالا و بعضاً تحقق نیافتنی فایده ای حاصل نشده است. عملکرد ۵ ماهه سال جاری نشان می دهد که میزان تحقق درآمدها بالا نیست، لذا با وضعیت کنونی بودجه تنظیم شده تا به واقعیت نزدیک باشد، اما بدون تردید اگر شرایط تغییر کند، می توان اصلاحاتی در آن انجام داد.
نهاوندیان تصریح کرد: باید از شرایط سخت اقتصادی برای اصلاح ساختارها استفاده کرد.
رییس دفتر رییسجمهوری در پاسخ به سوالی درباره کاهش شاخص های بازار بورس، اظهار داشت: در خصوص بورس حرکت دولت به سمت واقع نما بودن قیمت ها است و دولت اصرار دارد که در ترازنامه های شرکت ها از جمله بانک ها بررسی واقعیت های آن شرکت ها منعکس شود و معتقدیم در چنین صورتی است که از سودهای حباب گونه خبری نخواهد بود.
نهاوندیان درباره انتظارات ایجاد شده برای پس از برجام در جامعه خاطر نشان کرد: برنامه دولت در بخش اقتصادی توجه به اقتصاد مقاومتی است و بی تردید اقتصاد مقاومتی با بالا بردن توقعات ناسازگار است. البته معتقدیم ملت ایران به تمام ظرفیت ها و امکانات موجود اشراف دارد و با همت آنان است که مشکلات حل و فصل می شود.
رییس دفتر رییسجمهوری تصریح کرد: باید با عزم ملی از فرصت ایجاد شده برای تقویت سرمایه گذاری و تولید ملی حداکثر استفاده را ببریم.
نهاوندیان گفت: امروز باید از فرصت لغو تحریم ها و شرایط جدیدی که برجام بر اقتصاد ایران ایجاد کرده، اتکا به منابع و سرمایه انسانی خود را تقویت کنیم و چنان تار و پودی در اقتصاد خود بتنیم و بین اقتصاد داخل و خارج رابطه های مستحکمی ایجاد کنیم تا اقتصاد ایران تحریم ناپذیر شود.
م