روایتی از معجزه‌گر پروژه «محمد رسول الله(ص)»
فقط انفجار می‌توانست باعث مکث سینمای ایران شود. شریفی راد و سه تن از همکارانش از میان سینماگران پر کشیدند تا ارزش خبری حادثه، شهرت نامی برای آنها شود.بار دیگر رسانه‌ها برای مقطعی کوتاه بر این فوکوس کردند که صنعت سینمای ایران فقط حاصل تلاش بازیگران و کارگردانان دائم المصاحبه نیست! عواملی هم هستند که برای تولید یک فیلم تلاش می‌کنند و خون می‌دهند.
وقتی شریفی‌راد شهید شد کمتر کسی می دانست مرد‌خلاق جلوه های ویژه میدانی سینمای ایران در پروژه مهمی چون «محمدرسول الله (ص)» حضوری موثر داشته است. همانروزها، مجیدی کارگردان فیلم سینمایی «محمدرسول الله (ص)» در پی درگذشت جواد شریفی‌راد در پیام تسلیتی نوشت: «جواد خلاق بود و ادوات بسیاری را برای پروژه پیامبر (ص)ساخت از جمله تجهیزات بسیار زیادی را ساخت که از او به یادگار در سینما خواهد ماند. هیچ کاری برای او غیر ممکن نبود و برای همین هرچه در ذهن داشتم به اومی گفتم و جواد به بهترین شکلی ایده های مارا جامه عمل می پوشاند. در یکی از صحنه‌های فیلم که در کنار سواحل خلیج فارس بود ،تلاطم دریا را داشتیم و من می خواستم که موجهای بزرگ وسهمگین به ساحل بیاید. به جواد گفتم امکان چنین چیزی وجود دارد که بعدها با CGI(جلوه های کامپیوتری) تقویت کنیم. به من اطمینان داد که امکانپذیر است. فقط یک ماه فرصت می‌خواهد که آن وسایل را بسازد.
او به شکل ناباورانه ای تجهیزاتی ساخت که موجهای بزرگ و عظیمی به ساحل برگردد که این ارتفاع موجها به 4تا 6 متر می رسید.این کار او همه را به وجد آورده بود. جواد که به زبان انگلیسی مسلط بود با عوامل خارجی فیلم ارتباط بسیار دوستانه و حرفه ای برقرار کرده بود و استرارو از او به عنوان معجزه‌گر نام می برد. جواد عاشقانه خود را وقف پروژه پیامبر اکرم (ص)کرد. ان شاء الله که دردیار باقی حضرت رسول (ص)شفیع او باشد.»
بیش از دوسال است که از حادثه «معراجی‌ها» می‌گذرد. دو هفته است که فیلم سینمایی «محمد رسول الله (ص)» بر پرده سینماها نشسته است و مردم ایران فیلم را دوست داشتند. سراغ علیرضا رضاداد تهیه کننده اجرایی پروژه سینمایی «محمدرسول الله (ص)» رفتیم تا از آماده سازی مراحل جلوه‌های ویژه میدانی سوال کنیم. رضاداد می‌گوید که شریفی راد با پیگیری‌های حیدریان تهیه کننده و مدیر پروژه سینمایی «محمدرسول الله (ص)»، کارگاهی را حوالی جاده کرج آماده کرد و از همین کارگاه بود که تمام نیازهای فنی ساخت این پروژه آماده شد.
متن کامل گفت‌وگوی علیرضا رضاداد با تسنیم، در ذیل می‌خوانید.
علیرضا رضاداد درخصوص اهمیت بخش جلوه های میدانی و نقش مرحوم جواد شریفی در فیلم «محمدرسول الله (ص)» گفت: با تمام شدن نگارش فیلم‌نامه «محمدرسول الله (ص)»، صحنه‌های مهم فیلم که نیازمند جلوه های ویژه بود در دو بخش جلوه‌های بصری و جلوه های ویژه میدانی در جلسات مقدماتی که با حضور آقای ویتوریو استرارو به عنوان فیلمبردار برگزار شد بررسی شد و با توجه به استوری بردهایی فیلم، مشخص شد که کدام صحنه ها باید با جلوه‌های میدانی و کدام صحنه‌ها با جلوه‌های بصری انجام شوند. برخی صحنه هاهم که تلفیقی بودند .
تهیه کننده اجرایی پروژه سینمایی «محمدرسول الله (ص)» در مورد شروع تحقیقات برای انتخاب مسئول جلوه های ویژه میدانی این پروژه گفت: تیم تهیه‌کنندگی با نظر مجید مجیدی، موسسات و شرکت‌هایی که ظرفیت چنین کاری را داشتند ازروی فیلم های ساخته شده بررسی کردند، و فایلی نیز برای آن تهیه شد. در سفری هم که برای بررسی تجهیزات فنی فیلم به ایتالیا داشتیم از شرکتی که تجربه‌های زیادی دراجرای جلوه های میدانی داشتند بازدید کردیم و شرایط آنها را هم دیدیم تا ساماندهی بخش جلوه‌های ویژه میدانی بررسی شود.
وی در مورد توانمندی سینمای ایران در خصوص جلوه های ویژه میدانی گفت: توانمندی نیروی انسانی سینمای ایران در جهت اجرای برخی از نیاز های فیلم، قابل توجه بود. در خصوص طوفان، جلوه‌های ویژه انفجاری و باران تجربه‌های خوبی در کشور داشتیم که البته ابعادش با نیازهای این فیلم متفاوت بود ولی در مورد برخی از کارها مثل سکانس پایانی فیلم و صحنه دریا که در عسلویه اجرا شد بود تا به حال کاری در داخل کشورانجام نشده بود و در بررسی هایی که خصوصا در ایتالیا انجام دادیم مشخص شد که ما به چه سطح و چه نوع از تجهیزات و نیروی انسانی با چه بار مالی احتیاج داریم.
رضاداد با اشاره به دسته‌بندی بخش جلوه‌های ویژه میدانی فیلم محمد رسول الله گفت: جلوه های میدانی به چهار دسته تقسیم شدند: یکی طوفان‌ها و گرد و غبارها، دومی باران‌‌ها و سومی مه‌هاو فضا سازی های متناسب با آن و .حتی موارد به ظاهر ساده ای مثل گرد و غبار اهمیت ویژه ای به جهت میزان و نوع استفاده در این پروژه داشت به این معنا که موقعیت شهر مکه به گونه ای بود که تردد‌ها با حیوانات انجام می شد و در بخش زیادی از نماها نیاز بود که از گرد و غبار و دود و مه استفاده شود. چهارمین دسته جلوه‌های ویژه میدانی موجها و توپهای پرتاب آب بود که برای سکانس پایانی فیلم و صحنه دریا نیاز داشتیم.
وی در ادامه شرح نیازهای جلوه ویژه پروژه سینمایی «محمدرسول الله (ص)» گفت: نیاز دیگری که بعدها به این چهار دسته اضافه شد ومرحوم شریفی در این زمینه هم کمک جدی ای به پروژه کردند و از دانششان خیلی استفاده شداین بود که بتوانیم هلی کوپتر بدون سرنشین داشته باشیم که بتواند با دوربین فیلمبرداری ARRI 235 برخی از سکانسهایی که مربوط به نماهای بالا است را فیلمبرداری کند.
رضاداد اضافه کرد: همچنین برای کار سنگ اندازی در سکانس های حمله ابابیل، به دستگاه خاصی احتیاج بود.به هر حال مجموعه تحقیقاتی که در ایتالیا انجام دادیم را با آقایان حیدریان و مجیدی مطرح کردیم. تجهیزاتی که نیاز داشتیم به هیچ وجه در ایران نبود از فن‌هایی که بتواند با آن قدرت و شدت و چرخش زاویه کار کند یا دستگاه‌های مه ساز، موج ساز و توپهای پرتاب آب هیچکدام رادر ایران نداشتیم. از طرف دیگر نقل و انتقال تجهیزات مورد نیاز پروژه، از هر کشوری به ایران هزینه های زیادی در برداشت.
تهیه کننده اجرایی پروژه سینمایی «محمدرسول الله (ص)» افزود: با این شرایط و انجام محاسبات آقای حیدریان تهیه کننده و مدیر پروژه که رشته تخصصی شان هم مهندسی مکانیک است به این نتیجه رسیدند که اول توانمندی داخل کشور و متخصصین خودمان در سینما و بیرون از سینما را برای ساخت این تجهیزات مورد بررسی قراردهیم. چون فکر می‌کردیم اگر تا به حال چنین تجیهزاتی تولید نشده است به خاطر عدم توانایی نیروهای ایرانی‌ها نبوده است بلکه به‌خاطر این بوده که تا به حال پروژه‌هایی در این حد ساخته نشده است که بشود برای آن پروژه به ساخت این تجهیزات فکر کرد . نهایتاقرار شد که از مشاوره شرکت‌هایی غیر ایرانی بهره برداری کنیم ولی اولویت را بر این بگذاریم که از تمام ظرفیت‌های ساخت و ساز داخل کشور استفاده کنیم.
رضاداد در مورد شروع همکاری مرحوم شریفی راد در پروژه سینمایی «محمدرسول الله (ص)» گفت: با بررسی هایی که کردیم و جمع بندی‌هایی که با دوستان داشتیم، به همکاری آقای شریفی راد در این پروژه رسیدم. حسن سلوک و توانمندی ایشان در سینمای ایران بر کسی پوشیده نبود. بعد از آن در جلسه ای با آقای شریفی راد، مجموعه نیازها و اطلاعاتمان را تحویلشان دادیم. بعد از یک هفته بررسی اعلام کرد که همه این‌کارها را می‌توانیم در داخل کشور انجام دهیم.
وی ادامه داد:آقای حیدریان شرایط تاسیس یک کارگاه درکارخانه متروک قرقره زیبا رافراهم کردند و در اختیار آقای شریفی راد و تیم اجرایی جلوه‌های ویژه میدانی قرار دادند.شش سوله در این کارخانه رابرای کلیه پشتیبانی های پروژه آماده کردیم که کلیه لباس ها و آکسسوار ها و دو دکور مهم فیلم و ساخت و ساز سکوی عسلویه توسط آقای قدیریان در همان جا انجام شد و در همان کارگاه تمام نیازهای فنی ساخت پروژه سینمایی «محمدرسول الله (ص)» آماده شد.
وی در مورد موقعیت کارگاه ساخت تجهیزات جلوه‌های ویژه میدانی گفت : قبل از این که شهرک پیامبر اعظم (ص) به بهره برداری برسد، کارگاه ساخت تجهیزات و پشتیبانی پروژه «محمدرسول الله (ص)» اینجا بود که بعد از آماده سازی شهرک و انتقال تجهیزات به شهرک از این محل به عنوان انبارهای پروژه استفاده شد . در همین محل مرحوم شریفی راد همه کارها را آغاز کردند و تیم ساخت هلی‌کوپتر بدون سرنشین هم در همین جا کارشان را شروع کردند. پیش از این در فیلم برداری با دوربین های ویدیویی که دوربین های سبکی هستند این تجربه شده بود ولی تا آن زمان فیلمبرداری با دوربین سینمایی ARRI 235 و با هلی کوپتر بدون سرنشین کاری نشده بود و دراین پروژه در ایران برای اولین بار این کار انجام شد که در همان زمان آقای استرارو این را در مجله تخصصی فیلمبرداران منعکس کرد.
رضاداد با اشاره به کاری که شریفی‌راد در سکانس پایانی فیلم «محمد رسول الله (ص)» انجام داده است گفت: صحنه‌ی باران ماهی‌ها تلفیقی است از دستگاه موج‌سازی که آقای شریفی‌راد طراحی و ساخته اند و تلاش و طراحی ای که به کمک مجریان صحنه اجرا شده است و در مجموع حاصل همان‌چیزی شد که در فیلم می بینیم.
وی در تکمیل صحبت‌هایش گفت: تمام این کارهایی که در طول شش ماه قبل از تولید و بعد از آن در حین تولید انجام شد از یک پشتیبانی تحقیقی خیلی خوبی برخوردار بود و واقعا تحسین برانگیز بود. حجم کارهای که انجام شده بود تحسین خیلی‌ها را به همراه داشت. حتی مشاور خارجی جلوه‌های میدانی پروژه، پیشنهاد آقای شریفی راد در مورد نحوه اجرای سکانس دریا رااز پیشنهاد تجربه شده خودشان هم بهتر دانستند و آن سکانس همان گو نه اجراشد.
تهیه کننده اجرایی پروژه سینمایی «محمدرسول الله (ص)» ادامه داد: با مجموع کارهایی که در پروژه «محمدرسول الله (ص)» صورت گرفت می شود ادعا کرد که در زمینه‌ی این بخش از جلوه‌های ویژه میدانی به یک استاندارد جهانی هم از جهت تحقیق وطراحی فنی واجرا رسیدیم. از طرفی یکی از دستاوردهای بزرگ این پروژه این بود که این امکانات و وسایل در داخل کشور تولید شد و در اختیار سینمای کشور قرار گرفت. هر امکانی که ساخته می شد را ایشان آنقدر تست می کرد و آنقدربا آقای مجیدی هماهنگ می کرد که بتواند پاسخگوی همه نیاز های فیلم در همه صحنه ها باشد.
رضاداد درمورد ویژگیهای حرفه‌ای و اخلاقی مرحوم شریفی‌راد گفت: نظم و انضباط فوق العاده ای بر خودش و گروهش حاکم بود که با اینکه طبیعی است صحنه ها منتظر آماده شدن شرایط لازم برای اجرای جلوه های ویژ ه باشد اما به یاد نداریم یا خیلی محدود صحنه ای بوده که منتظر آماده شدن کار او مانده باشد. این یعنی اینکه او همیشه آماده بود. از دیگر ویژگی های ایشان حرفه ای گری وارتباط و تعامل سازنده او با سایر گروه ها بود . در همه صحنه ها از قبل همه جزئیات را با همه گروههای دیگر مثل گروه کارگردانی یا فیلمبردار یا بازیگر و هر بخش مرتبط دیگر هماهنگ می کردتا زمان اجرا مشکلی نباشد .
وی افزود: یکی دیگر از ویژگیهای ایشان هم این بود که دانش و توانایی اش را محدود به حوزه تخصصی خودش نمی کرد و در خصوص رفع نیازهای سایرگروه ها هم مشاوره های خوب و همکاری های خوب می کرد .
تهیه کننده اجرایی پروژه سینمایی «محمدرسول الله (ص)» خاطرنشان کرد: بی تردید می توانیم ادعا کنیم که این دستاورد نتیجه دانش و توانمندی مرحوم شریفی راد و ایجاد امکان و اعتمادی است که به ایشان شد ومراقبت هایی که آقای حیدریان اختصاصا انجام دادند که یک صرفه‌جویی جدی ارزی در این پروژه با خود به همراه آورد. اینها همه در شرایطی بود که کشور با محدودیت های زیادی مواجه بود و او با درک همه آن محدودیت ها تلاش فوق العاده ای کرد که همه چیز دقیق و مطابق استانداردهای فنی پیش برود .
رضاداد در پایان در مورد استفاده از تجهیزاتی که در این پروژه سینمایی ساخته شده است گفت: تمام این وسایل و تجهیزات در انبار شرکت سینمایی نور تابان است و برای دیگر پروژه سینمایی، قابل استفاده است. در مورد دانش و تجربیات، دوستان همکار مرحوم شریفی راد و طراحان و مجریان جلوه های میدانی سینمای ایران و فیلمسازان می‌توانند از تجربیات آنها استفاده کنند. آقای شریفی راد گنجینه و معدن تجربه های گو ناگون سینمای ایران بودند که متاسفانه سینمای ایران او را از دست داد. و اتفاقا بر سر کار مواد منفجره که بیش از همه تجربه داشت، گرفتار سانحه شد. درگذشت شریفی راد ضایعه جبران ناپذیری برای سینمای ایران بود و ما که از نزدیک در این دوسال همکاری، توانمندی‌های ایشان را درک کردیم با از دست دادن ایشان بیشتر حسرت می‌خوریم.
/خ
منبع:تسنیم
