هم اندیشی - طفل 50ساله صنعت خودرو/گرانی افسار گسیخته و پشتیبانی به نام تعرفه گمرکی

طفل 50ساله صنعت خودرو/گرانی افسار گسیخته و پشتیبانی به نام تعرفه گمرکی

پایگاه خبری تحلیلی هم اندیشی , 1 مرداد 1393 ساعت 9:57

کره‌ای‌ها حدود 10 سال قبل از ایران پا به عرصه صنعت خودروسازی گذاشتند و امروز به یک رقیب بزرگ برای صنعت خودروسازی ژاپن و آلمان و حتی آمریکا تبدیل شده‌اند و صنعت خودروسازی ما هنوز اندر خم یک کوچه است

پایگاه خبری تحلیلی هم اندیشی: چندی است که مردم ایران با گرانی غیر قابل تصوردر صنعت خودرو روبه رو هستند. به ادعای خودرو سازان، علت این گرانی افسار گسیخته، تحریم و افزایش و بی ثباتی قیمت ارز بوده است. پس از سر کار آمدن دولت جدید قیمت ارز دچار ثبات نسبی شد و بخشی از تحرم ها نیز لغوشد. ملت، منتظر کاهش قیمت خودرو بودند که ناگهان قیمت ها اعلام شد وباز هم افزایش قیمت در دستور کار قرار گرفت. اشتهای سیری ناپذیر صنعت خودروی ایران به هر بهانه ای قیمت ها را افزایش می دهد بدون هیچگونه افزایش ضریب ایمنی خودرو و یا آپشنی جدید. بعضا در بسیاری از خودرو ها کیفیت خودرو نیز کاهش می یابد.

انحصاری ترین صنعت ایران
صنعت خودروسازی بدون شک انحصاری ترین صنعت در ایران می باشد. شاید اگر از بعضی کشورهای با نظام سوسیالیستی صرفه نظر کنیم، در دنیا هیچ کشوری چنین انحصاری و در واقع حمایتی از صنعت خودروسازی فراهم نشده است

در ایران دو شرکت ایران خودرو و سایپا، 92 درصد سهم بازار را در اختیار دارند. سهم بالای بازار، موجب افزایش درجه تمرکز و درجه انحصار و در نتیجه قدرت بالای تبانی در بازار می شود. اتفاقی که در سالهای اخیر بارها مصداق های زیادی از آن دیده شد.

انحصار بالای این دو شرکت در سالهای گذشته موجب شده بود که فرمان عرضه خودرو، تمام و کمال در اختیار این دو شرکت باشد. این دو شرکت در حرکت های تبانی گونه، با افزایش یا کاهش عرضه، قیمت را در بازار بالا و پایین می کردند و علی رغم اعتراض مسئولین و رسانه ها و ... کسی یارای مقابله با آنان را نداشت.

با يك مقايسه عادي بين قيمت و كيفيت خودروهاي توليد داخل با خارج از كشور به اين نتيجه نا مبارك مي رسيم كه قيمت خودرو در ايران بسيار گرانتر از ساير كشور هاي دنياست ، دليل اصلي اين امر به چند فاكتور مهم بر مي گردد.

فساد در شرکت های خودرو سازی

اولين و مهمترين عامل گراني خودرو، سو مديريت و فساد افسارگسيخته مالي در شركتهاي خودرو ساز داخلي به ويژه شركت هاي دولتي و نيمه دولتي است.
نكته بعدي به نحوه محاسبه ماليات ها بر مي گردد، خريداران خودرو معمولا رقمي بيش از ۸ درصد ماليات خالص ارزش افزوده را مي پردازند البته آنان تنها همان ۸ درصد را در فاكتور مي بينند.

خريداران بدون آنكه خود بدانند، يكبار بابت نقل و انتقال مواد اوليه به كارخانه ماليات مي دهند و بار ديگر در زمان خريد قطعات و لوازم يدكي از سوي كارخانه، اين ها همگي ماليات هاي غير مستقيمي است كه نهايتا به خريداران تحميل مي شود.

مورد بعدي مربوط به ساير هزينه هاي تحميلي قانون گزاران به فاكتورهاي خريد است از جمله سهم آموزش و پرورش و غيره كه بعضي از آن ها هنوز هم براي عموم مردم و رسانه ها نامعلوم است.

تاکنون بارها ماجرای تخلف در واگذاری سهام شرکت سایپا و ایران خودرو از سوی رسانه ها و نمایندگان مورد اشاره قرار گرفته؛واگذاری هایی که تنها جنبه صوری داشته و آنطور که نادر قاضی پور، نماینده ارومیه بارها گفته با هدف “مادام العمر کردن امپراطوری” مافیای خودرو صورت گرفته است.
مرکز پژوهش های مجلس نیز در گزارشی، واگذاری شرکت ایران خودرو به سه شرکت از طریق ترک تشریفات مناقصه را به صورت علنی خبر داده و اعلام کرده بود: “ماهیت خریداران سهام شرکت‌های خودروسازی سایپا، رنا و ایران‌خودرو نشان دهنده واگذاری متقاطع سهام آنها به یکدیگر است و قواعد سیاست‌های اجرایی اصل ۴۴ مبنی بر رقابتی بودن واگذاری سهام شرکت‌های دولتی در واگذاری این شرکت‌ها رعایت نشده است”.

در بخشی از گزارش تحقیق و تفحص مجلس نیز به مدیریت مالی و کنترل نظارت بر آن اشاره شده که بر اساس آن دو شرکت بزرگ ایران خودرو و سایپا از وظایف اصلی خود خارج شده و انبوهی از شرکت های اقماری را ایجاد کرده اند که بعضاَ صوری و با مدیریت های فاقد کارآمدی است.

برگی دیگر از فساد در صنعت خودرو
بهروز نعمتی، یکی از نمایندگان عضو هیات تحقیق و تفحص، در یک برنامه زنده تلویزیونی فاش کرده بود که – “سال هاست کمتر از ۵۰ نفر از قِبل صنعت خودرو سود می برند، و حاضر نیستند منافعشان را از دست بدهند و نظراتشان را به شورای رقابت هم القا می کنند.

علیرضا زاکانی نیزدر خصوص فساد در صنعت خودرو گفت: "اتفاقات رخ داده در شرکت خودروسازی سایپا یکی از بزرگترین کلاهبرداریهای سده گذشته است.
سندها گویای فاجعه ای است که به نام خصوصی سازی اقدام به اختصاصی سازی کرده اند. اموال بیت المال و امکانات مردم را در دست افرادی خاص قرار داده اند. با شرایطی که اعمال کرده اند مانند دزدان با چراغ و حقوقدانان قانون شکن اموال مردم را برده اند که این موضوع را همچنان پیگیری خواهم کرد."

تعرفه ای که خیال خودرو سازان را آسوده کرده است
نگاهی گذرا بر قیمت خودروهای خارجی موجود در بازار ایران و مقایسه آن با قیمت نمایندگی و بازارهای جهانی نشان می‌دهد که ابزار تعرفه چه کمک بزرگی به خودروسازان داخلی کرده تا با خیال راحت و بدون نگرانی از کاهش مشتری به دلیل کیفیت پایین تولیدات، مدام به فکر افزایش قیمت باشند.
چندی است که بحث افزایش قیمت خودروهای داخلی باز هم سر و صدای زیادی در محافل رسانه‌ای ایجاد کرده و انتقادات مردم نسبت به کیفیت پایین این خودروها و عدم تناسب آن با کیفیت خودروهای تولیدی افزایش یافته است؛ خودروهایی که در بازار داخل به صورت انحصاری تولید و عرضه می‌شوند و به واسطه نبود رقیب قیمتی، یکه تاز بازار شده‌اند.
یکی از دلایل اصلی این اتفاق را می‌توان سیاست‌های تعرفه‌ای دانست که به شدت کفه بازار را به نفع تولیدات داخل سنگین کرده و قیمت خودروهای وارداتی را به نحو قابل توجهی افزایش می‌دهد. بدیهی است که در چنین بازاری خودروهای وارداتی گرچه از نظر کیفیت قابل قیاس با تولیدات داخلی نیستند، اما به دلیل قیمت‌های بالایی که برای آنها در بازار داخل تعیین می‌شود، خریدار چندانی پیدا نخواهند کرد.
در چنین شرایطی مشتریان با قدرت خرید بالا و یا حتی متوسط ناچارند که از خودروهای بی کیفیت تولید شده در داخل کشور استفاده کنند؛ خودروهایی که سازندگان آنها هر از گاهی بنا به دلایل مختلف اقدام به افزایش قیمت می‌کنند و چون هنوز فاصله تا رسیدن به قیمت خودروهای وارداتی زیاد است، می‌توانند بدون نگرانی از کاهش تقاضا و بدون تلاشی جدی به منظور افزایش واقعی کیفیت تولیدات به کار خود ادامه دهند.
در اینجا بد نیست نگاهی به قیمت خودروهای خارجی موجود در بازار کشور داشته باشیم. قیمت‌هایی که در ادامه آمده چهار نرخ مختلف از خودروهایی با برندهای معتبر را نشان داده است. مروری بر این قیمت‌ها نشان می‌دهد که در صورتی که خودروسازان داخلی قرار بود بدون ابزار تعرفه به مقابله با خودروهای خارجی بروند، با چه قیمت‌هایی از سوی طرف مقابل مواجه بوده و چه رقبایی را پیش روی خود داشتند.