آمریکایی‌ها دنیا را نمی‌بینند، دیوار رسانه‌ها بلند است

پایگاه خبری تحلیلی هم اندیشی: دیدار با دانا بارتلت استاد دانشگاه کارولینای شمالی در هتل محل اقامتش انجام شد. وقتی ساعت ۸:۳۰ صبح به آنجا می‌روم، حتی یک دقیقه هم منتظر آمدن او نمی‌مانم، خانم باتلت درست راس ساعت در لابی هتل حاضر می‌شود تا گفت و گو را با حضور مترجم آغاز کنیم. از هنر و رشته تخصصی‌اش یعنی طراحی پوستر می‌گوید. از فعالیت‌هایی که برای مردم مظلوم فلسطین انجام داده، از رسانه‌های غربی و انحصار خبریشان می‌گوید. بارتلت به یک نکته تاکید بسیاری دارد، آن این که؛ هرگز به رسانه‌ها اعتماد نداشته و امروز در دنیای غرب هرگز نمی‌توان واقعیت‌های جوامع بشری را با استفاده از رسانه‌های غربی بازگو کرد. بارتلت در جای جای این گفت و گو از بودنش در ایران ابراز خوشحالی می‌کند. بارتلت به دعوت دبیر کل سومین جشنواره جهانی هنر مقاومت و برای حضور در این جشنواره به ایران آمده است. آنچه در ادامه می‌خوانید حاصل ساعتی گفت‌وگو با دانا بارتلت استاد آمریکایی دانشگاه کارولینای شمالی در پراگ است.

تسنیم: لطفا خودتان را برای ما معرفی کنید و از فعالیت‌های هنری و تحصیلاتتان برایمان بگویید.

دانا بارتلت هستم. رشته طراحی گرافیک را در شعبه دانشگاه کارولینای شمالی واقع در شهر پراگ تدریس می‌کنم. در سال ۱۹۸۸ تحصیل در دانشگاه را تمام کردم. قبل از آن هم کلاس‌های طراحی معماری را دنبال می‌کردم. من دانشجوی مسنی در دانشگاه بودم و کمی دیر به دانشگاه رفتم. لیسانسم را در دانشگاه اِلونوی گرفتم و در فاصله سال‌های ۱۹۸۴ تا ۱۹۸۸ نیز در دانشگاه شهر لیدز در انگلستان فوق لیسانسم را اخذ کردم.

تسنیم:‌کیفیت آثار حاضر در سومین جشنواره جهانی هنر مقاومت را چگونه دیدید؟ آیا این آثار کیفیتی جهانی داشتند؟

این یک چیز نسبی و شخصی است. از نظر من خیلی از آثاری که در این نمایشگاه بود سطحی جهانی دارند، حال چه از نظر تکنیکی و چه از نظر مفهوم و پیامی که دارند. در بخش پوستر که تخصص من است برخی از آثار آنقدر قدرتمند بودند که در ذهن منم نقش بسته‌اند.

تسنیم: چگونه به سومین جشنواره جهانی هنر مقاومت دعوت شدید؟

از طرف آقای صادقی برای شرکت در سومین جشنواره جهانی هنر مقاومت دعوت شدم. پیش از این نیز در حدود ۹ سال پیش برای جشنواره جهانی اسلام تعدادی از آثارم را فرستادم که آن جشنواره نخستین بار بود که من به ایران آمدم.

تسنیم:‌تاکنون در چه کشورهایی نمایشگاه‌هایتان را برگزار کرده‌اید؟ موضوع آثاری که برای این نمایشگاه‌ها برگزیده‌اید چه بوده است؟

در امریکا چند نمایشگاه گرافیک برگزار کرده‌ام که یکی از این نمایشگاه‌ها مربوط به پوسترهای فلسطینی بود که در واشنگتن DC برگزار شد. یکی دیگر از نمایشگاه‌هایم نیز مربوط به طرح‌های گرافیکی‌ام بود.

تسنیم: نمایشگاه پوسترهای فلسطینی در امریکا را با حمایت چه ارگانی برگزار کردید؟

نمایشگاه پوسترهای فلسطین را در سال ۲۰۰۲ به صورت گروهی و با سرمایه شخصی برگزار کردیم. در این نمایشگاه چند اثر هم برای کنفرانس انتخاب شد که خوشبختانه اثر من هم جزء این آثار بود.

تسنیم: کارنامه شما بیانگر فعالیت‌های بسیاری در زمینه حمایت از مردم فلسطین است. در سال‌های اخیر برخی از هنرمندان دنیا تصصمیم گرفته اند که رژیم صهیونیستی را از نظر فرهنگی تحریم کنند و برای مثال کنسرت‌های موسیقی یا نمایشگاه آثارشان را در این منطقه برگزار نکنند. آیا شما هم این جریان را حمایت می‌کنید؟

کاملا این حرکت را حمایت می‌کنم. به نظر من نه تنها از نظر فرهنگی، بلکه از همه لحاظ، از جمله آموزشی، دولتی و ... باید اسرائیل را تحریم کرد، تا این رژیم مجبور به تن دادن به حقوق مردم فلسطین شود.

تسنیم:‌ایران از دید شما چگونه کشوری است؟

ایران بسیار زیباست و مردم بسیار دوست داشتنی دارد.

تسنیم:‌میان آنچه شما در طول دو بار سفر به ایران و مشاهده عینی از ایران درک کردید و آنچه رسانه‌های غربی از ایران ترسیم می‌کنند، چقدر فاصله وجود دارد؟

به طور حتم فاصله بسیاری وجود دارد. تصویری که از رسانه‌های غربی پخش می‌شود، به این بستگی دارد که دولت‌هایشان می‌خواهند چه تصویری از کشورهای دیگر برای مردمشان ترسیم کنند. پیش از آن که به ایران بیایم، نه اخبار گوش می‌دادم و نه تلویزیون می‌دیدم؛ چون معتقد بودم که این رسانه‌ها به هیچ‌وجه واقعیت را بیان نمی‌کنند. وقتی تصمیمم را برای آمدن به ایران گرفته بودم، بسیاری از دوستانم از من خواستند که برای آمدن به ایران احتیاط کنم. آنها سفر به ایران را خطرناک توصیف می‌کردند. خیلی‌ها معتقد بودند که ایران وضعیت خاصی دارد.

تسنیم:‌ اکنون که در دومین سفرتان به ایران به سر می‌برید، آیا حرف دوستانتان را قبول دارید؟ آیا آنچه رسانه‌های غربی درباره آزادی در ایران می‌گویند، درست است؟

چیزی که من دیدم کاملا با آنچه شنیدم تفاوت داشت. ایرانی‌ها مردمی با دیدی باز هستند. زنان ایران نیز بر خلاف آنچه تصور می‌شود؛ دیدی باز نسبت به مسئله حجاب دارند و حجابشان را با آزادی و نگاهی روشن پذیرفته‌اند. روز نخستی که من به ایران آمدم، این ترس را داشتم که در اینجا چگونه باید لباس بپوشم؟! در ایران، اگر زنی برای حجابش چادر را برگزیده، به طور حتم این کار را با آزادی و انتخاب شخصی برای خود انتخاب کرده است. من فکر می‌کنم که پوشش در ایران جزئی از شخصیت افراد است. ایران یک نظام اسلامی دارد و این پوشش مردم برای دینشان است. وقتی به ایران آمدم به نظر شما احترام گذاشتم و من هم مانند شما لباس با حجاب به تن کردم.

تسنیم:‌همین چند روز پیش بود که در فرانسه یکی دیگر از خانم‌های محجبه در این کشور از کارش اخراج شد و تنها دلیل این کار نیز داشتن حجاب بود. جالب این که دادگاه نیز این اقدام را تایید کرد و داشتن حجاب را بر خلاف آزادی در فرانسه دانست. می‌خواهم بدانم دیدگاه زنان اروپا درباره حجاب چگونه است؟

وقتی با یکی از خانم‌های اهل کشور چک صحبت می‌کردم؛ ایشان از تصویب قانون منع حجاب در مدارس فرانسه ابراز خوشحالی می‌کرد. من به این خانم گفتم که چرا این طور فکر می‌کنید؟ بهتر نیست به فرزندانمان یاد دهیم که با نظرهای مختلف آشنا شوند. من خودم گاهی کلاه سر می‌گذارم، آیا باید جلوی من را بگیرند!

تسنیم:‌شما در صحبت‌هایتان به این نکته اشاره کردید که رسانه‌های غربی تصویر درستی از واقعیت‌های کشورهای دیگر، از جمله فلسطین را ارائه نمی‌دهند. حال پرسش اینجا است که برای نشان دادن واقعیت به مردمان کشورهای غربی چه باید کرد؟

چیزی که خیلی مهم است این که اخباری که در امریکا پخش می‌شود بر خلاف واقعیت است. حال بیاد دید ما برای نشان دادن واقعیت چه می‌توانیم بکنیم. یکی از راه‌های بیان واقعیت برای جامعه را کلیساهای امریکا در پیش گرفته‌اند. کلیساها نماینده‌هایی به مناطق مختلف می‌فرستند تا آنها با بررسی واقعیت‌ها و دیدن عینی آنچه رخ می‌دهند، بیایند و گزارش‌هایی را به مردم ارائه کنند. این شیوه یکی از راه‌های بیان واقعیت در جوامع غربی است. با این حال از نظر من بهترین روشی که می‌توان برای بیان واقعیت در پیش گرفت؛ استفاده از رسانه‌ای به نام هنر است. از طریق برگزاری نمایشگاه‌ها، با استفاده از ابزار سینما و موسیقی و ارائه کارهای هنری می‌توان بخشی عظیمی از واقعیت‌های جامعه بشری را نشان داد. به طور حتم در دنیای امروز و با وضعیتی که رسانه‌های امروزی دارند به هیچ وجه نمی‌توان واقعیت‌ها را منعکس کرد. راه دیگری که برای نشان دادن واقعیت‌ها وجود دارد، بیان این مطلب است که؛ انسان‌ها با هم تفاوت ندارند. برای اثبات این موضوع به دیگران خود من در سفر پیشینم به ایران یک روسری و دامن خریدم و با خودم به کشور چک بردم. در آنجا و در یکی از مهمانی‌ها، دامن و روسری پوشیدم و از آنها هم خواستم که این لباس‌ها را بپوشند تا ببینند که این لباس‌ها بسیار راحت هستند و کسانی که از آنها استفاده می‌کنند با پوشیدن آنها احساس راحتی می‌کنند. در واقع آشنایی با این لباس‌ها و پوشیدنشان موجب نزدیکی و درک متقابل انسان‌ها نسبت به هم می‌شود.

تسنیم:‌آیا نمایشگاهی مانند آثار موجود در سومین جشنواره جهانی هنر مقاومت را می‌توان در امریکا هم برگزار کرد؟

به نظر من ایران تنها کشوری است که در حال حاضر فلسطین‌ها را حمایت می‌کند. یکی از دلایلی که از آمدنم به ایران لذت می‌برم این است که؛ کاملا شاهد تلاش ایرانی‌ها برای نشان دادن حقیقت هستم. حال اگر این تابلوها و این نمایشگاه را به امریکا ببریم و برای مردم آنجا نمایش دهیم، به هیچ وجه موفق نخواهیم بود. علت این امر هم آشنا نبودن مردم با واقعیت است. رسانه‌های غربی در مقابل دیدگان مردم امریکا دیواری کشیده‌اند که آنها به این راحتی نمی‌توانند با واقعیت روبه‌رو شوند. به همین دلیل باید آرام آرام و قدم به قدم پیش رفت. باید این چنین نمایشگاه‌هایی را در امریکا برگزار کرد تا مردم کم کم با واقعیت روبه‌رو و آشنا شوند.

تسنیم:‌ آیا نمایشگاهی با موضوع حمایت از مردم فلسطین در امریکا برگزار می‌شود؟

نمایشگاه که برگزار می‌شود و می‌توان این نمایشگاه‌ها را هم با حمایت موسسه‌ها و ارگان‌های دیگر در امریکا برگزار کرد. اما وقتی ارگان یا موسسه‌ای از نمایشگاه‌هایی با موضوع فلسطین و مقاومت حمایت کند، بلافاصله مورد هجوم لابی‌های صهیونیستی قرار می‌گیرند. حتی گاهی این لابی‌های صهیونیستی به قدری به آن ارگان یا موسسه فشار می‌آورند که موجب تعطیلی‌شان می‌شوند. البته گاهی هم این فشارها تاثیرگذار نیست و برخی ارگان‌ها کمک‌هایی در زمینه برگزاری این نمایشگاه‌ها می‌کنند. گاهی نیز خود مردم از دیدن این نمایشگاه‌ها دوری می‌کنند.

تسنیم: نظرتان درباره «هولوکاست» چیست؟ آیا بر فرض پذیرفتن درست بودن این رخداد، آیا درست است که مردم فلسطین تقاص گناه دیگران را پس دهند؟

از نظر من هولوکاست یک قضیه وحشتناک ضد انسانی است و مردم دنیا اهمیت بسیاری برای انسان‌هایی که در آن واقعه کشته شدند قائل هستند، اما پرسش اینجا است که؛ پس واقعه کشته شدن هفتاد میلیون چینی چه می‌شود؟! کارهای استالین طی ۲۵ سال چرا اهمیتی ندارد؟! چرا کسی در این باره سخن نمی‌گوید؟! از نظر من کشته شدن هر انسانی غیر انسانی و وحشتناک است. اما این که اسرائیلی‌ها می‌خواهند برای کاری که در فلسطین انجام می‌دهند، بهانه‌ای بیاورند اصلا توجیه‌پذیر نیست. این اصلا درست نیست که هولوکاست توجیهی برای جنایت‌های اسرائیل در فلسطین باشد.

تسنیم: چه دیدگاهی درباره اتفاقات اخیر سوریه دارید؟

کمی سخت است که به حقیقت ماجرا پی ببریم، زیرا درست زمانی که برنامه حمله به سوریه روی میز امریکا قرار گرفت؛ اخبار مبنی بر احتمال اشتباه سرویس‌های اطلاعاتی منتشر شد. آنها بارها گفته بودند که سوریه از بمب شیمیایی استفاده کرده، اما در روزهای آخر، خودشان اخباری مبنی بر احتمال اشتباه بودن این اخبار را اعلام کردند. در واقع خود امریکایی‌ها این احتمال را مطرح کردند که ممکن است دولت سوریه از بمب‌های شیمیایی استفاده نکرده باشد. به همین دلیل نمی‌توان به راحتی در این باره قضاوت کرد.
الف/