آیا فدک ملک شخصی رسول خدا بوده است؟
نشست علمی با موضوع قضیه فدک با حضور نمایندگان اهل تشیع و اهل تسنن در مرکز تخصصی شیعه شناسی برگزار شد.
پایگاه خبری تحلیلی هم اندیشی: نشست علمی با موضوع فدک با حضور حجت‌الاسلام سید یحیی مرتضوی به عنوان نماینده اهل تشیع و حمید رفیعی به عنوان نماینده اهل سنت؛ امروز ۵ آذرماه ۹۲ در مرکز تخصصی شیعه شناسی برگزار شد.
نماینده اهل تسنن در این مراسم اظهار کرد: میان مذهب شیعه و سنی اختلافات بسیار مهمتر از بحث فدک وجود دارد؛ و بحث فدک یک بحث صرفا تاریخی است، چرا در این جلسه باید به یک موضوع بی اهمیت و صرفا تاریخی پرداخت؟
نماینده اهل تشیع ابراز کرد: قضیه فدک یک بحث صرفا تاریخ نسیت؛ بلکه قضیه فدک جزو اصلی اعتقادات مذهب شیعه است؛ در ابتدا بحث به بعضی از فضایل حضرت زهرا(س) در منابع اهل تسنن می پردازم؛ در صحیح مسلم آمده است: « فاطمه(س) از بانویان بهشتی است»؛ در صحیح بخاری حدیثی از پیامبر(ص) آمده است که: «فاطمه(س) پاره تن من است هرکس او را اذیت کند، مرا اذیت کرده است؛ و هرکس او را خوشحال کند مرا خوشحال کرده است»؛ بعضی از علمای اهل تسنن حضرت زهرا(س) را برتر از خلفا و حتی عاشیه می دانند.
نماینده اهل تسنن گفت: در کتابهای شیعه در قضیه فدک اختلاف است؛ زیرا در بعضی از این کتابها فدک را ارث حضرت زهرا(س) از پیامبر(ص) میدانند و بعضی از کتابهای دیگر فدک را هبه و هدیه پیامبر(ص) به دخترش میدانند؛ و همه ما می دانیم بین احکام هبه و ارث در شریعت اسلام بسیار تفاوت وجود دارد؛ بنابراین این اختلاف میان علمای شیعه ثابت میکند که قضیه فدک یک اعتقاد و بحث بسیار مهم برای شعییان نیست.
نماینده اهل تشیع با بیان اینکه اصل قضیه فدک در منابع اهل تسنن آمده است؛ اظهار کرد: به نظر شیعیان فدک مال شخصی پیامبر(ص) بوده است؛ که در زمان زندگی خودشان فدک را به دخترش حضرت زهرا(س) هبه کرده است؛ آیه ۶ سوره حشر آمده است «سرزمینهای که هیچ اسبی بر آن رانده نشده است ملک رسول خدا(ص) است».
در بسیاری از تفاسیر اهل سنت در تفسیر این آیه داستان بخشش فدک را به حضرت زهرا(س) بیان می‌کنند؛ حتی از صحیح مسلم داستان فدک از زبان خلیفه ثانی مطرح شده است که می گوید: فدک ملک شخصی رسول خدا است که آن به حضرت زهرا(س) بخشید.
نماینده اهل تسنن با رد این نظریه؛ گفت: عدهای از علمای اهل تسنن معتقدند که این آیه در مورد بخشش زمین های بنی نظیر است و مربوط به قضیه فدک نمیشود، علمای شیعهای که به تفسیر کبیر فخر رازی استناد کردند و گفته‌اند که فخر رازی این آیه را مربوط به قضیه فدک دانسته است اشتباه می‌کنند؛ زیرا فخر رازی ذیل این آیه دو احتمال را بیان کرده است: یکی از احتمالهای این است که آیه مربوط به قضیه بنی نظیر است نه قضیه فدک.
نماینده اهل تشیع ابراز کرد: بسیاری از علمای اهل تسنن در تفسیر آیه ۶ سوره حجر؛ فدک را مال شخصی رسول خدا دانسته‌اند.
نماینده اهل تسنن اظهار کرد: اگر فدک ار بخشش و هبه رسول خدا به دخترش بدانیم؛ باید قائل به بی عدالتی رسول خدا(ص) بشویم؛ که اهل تشیع و نه اهل تسنن به آن اعتقاد ندارد؛ چرا پیامبر(ص) ملک فدک را تنها به یک از فرزندانش یعنی حضرت زهرا(س) بخشید؟ آیا نمی توانست بخشی از آن را به دیگر فرزندانش یا دیگر اقوام خود ببخشد؟
نماینده اهل تشییع گفت: این اشکال به شأن حضرت محمد(ص) است؛ اگر ما عصمت انبیا را قبول داشته باشیم، دیگر نباید چنینی اشکالاتی به پیامبر(ص) بکنیم؛ اگر قائل شدیم که فدک ملک شخصی پیامبر(ص) بوده است و اصلا در زمان زنده بودن خودش فدک را هبه نکرده است؛ پس به چه حقی خلیفه اول در ملک فدک را تصرف کرده است؟
نمایند اهل تسن در رد این نظریه گفت: ما هنوز قبول نکردیم که فدک ملک شخصی حضرت زهرا(س) بوده است؛ هنوز هیچ مطلب ثابت نشده است؛ اهل تسنن قائل هستند که ابوبکر بعد از رسول خدا(ص) خلیفه شده است و بر خلیفه واجب است که بیت المال مسلمانان را جمع آوری کند؛ فدک هم از بیت المال بوده است و باید خلیفه درآمد فدک را خرج حکومت کند؛ بنابراین خلیفه اول در صدد جمع آوری بیت المال بوده است و در آم های فدک راه ترویج حکومت اسلامی خرج کرده است.
نماینده اهل تشیع اظهار کرد: هر دو مذهب شیعه و سنی «قاعده ید» را قبول دارند؛ یعنی ملک در دست هرکس باشد او مالکش است؛ مگر فدک بعد از رسول خدا در دست حضرت زهرا(س) نبوده است؟ خلیفه به چه حقی فدک را از دست حضرت زهرا(س) در آورده است؟
نماینده اهل تسنن ابراز کرد: ما این ادعای شیعه که می گیوند فدک سند و قوالهای برای حضرت زهرا(س) داشته است؛ قبول نداریم؛ خلیفه اول بعد از فوت رسول خدا برای درآمدهای فدک مأمور میفرستد و اعلام میکند هرکس ادعایی در مورد ملک فدک دارد؛ سند یا شاهد بیاورد.
نماینده اهل تشیع در پایان سخنانش گفت: مگر حضرت زهرا(س)، حضرت علی(ع)، جابر، سلمان فارسی را به عنوان شاهد پیش خلیفه اول نبرد؟ چرا خلیفه اول این شاهدها را رد کرد و گفت: این شاهدها در فدک صاحب نفع هستند؟
گفتنی است، ادامه مناظره در مورد فدک به جسله دیگری موکول شد.
الف/
نماینده اهل تسنن در این مراسم اظهار کرد: میان مذهب شیعه و سنی اختلافات بسیار مهمتر از بحث فدک وجود دارد؛ و بحث فدک یک بحث صرفا تاریخی است، چرا در این جلسه باید به یک موضوع بی اهمیت و صرفا تاریخی پرداخت؟
نماینده اهل تشیع ابراز کرد: قضیه فدک یک بحث صرفا تاریخ نسیت؛ بلکه قضیه فدک جزو اصلی اعتقادات مذهب شیعه است؛ در ابتدا بحث به بعضی از فضایل حضرت زهرا(س) در منابع اهل تسنن می پردازم؛ در صحیح مسلم آمده است: « فاطمه(س) از بانویان بهشتی است»؛ در صحیح بخاری حدیثی از پیامبر(ص) آمده است که: «فاطمه(س) پاره تن من است هرکس او را اذیت کند، مرا اذیت کرده است؛ و هرکس او را خوشحال کند مرا خوشحال کرده است»؛ بعضی از علمای اهل تسنن حضرت زهرا(س) را برتر از خلفا و حتی عاشیه می دانند.
نماینده اهل تسنن گفت: در کتابهای شیعه در قضیه فدک اختلاف است؛ زیرا در بعضی از این کتابها فدک را ارث حضرت زهرا(س) از پیامبر(ص) میدانند و بعضی از کتابهای دیگر فدک را هبه و هدیه پیامبر(ص) به دخترش میدانند؛ و همه ما می دانیم بین احکام هبه و ارث در شریعت اسلام بسیار تفاوت وجود دارد؛ بنابراین این اختلاف میان علمای شیعه ثابت میکند که قضیه فدک یک اعتقاد و بحث بسیار مهم برای شعییان نیست.
نماینده اهل تشیع با بیان اینکه اصل قضیه فدک در منابع اهل تسنن آمده است؛ اظهار کرد: به نظر شیعیان فدک مال شخصی پیامبر(ص) بوده است؛ که در زمان زندگی خودشان فدک را به دخترش حضرت زهرا(س) هبه کرده است؛ آیه ۶ سوره حشر آمده است «سرزمینهای که هیچ اسبی بر آن رانده نشده است ملک رسول خدا(ص) است».
در بسیاری از تفاسیر اهل سنت در تفسیر این آیه داستان بخشش فدک را به حضرت زهرا(س) بیان می‌کنند؛ حتی از صحیح مسلم داستان فدک از زبان خلیفه ثانی مطرح شده است که می گوید: فدک ملک شخصی رسول خدا است که آن به حضرت زهرا(س) بخشید.
نماینده اهل تسنن با رد این نظریه؛ گفت: عدهای از علمای اهل تسنن معتقدند که این آیه در مورد بخشش زمین های بنی نظیر است و مربوط به قضیه فدک نمیشود، علمای شیعهای که به تفسیر کبیر فخر رازی استناد کردند و گفته‌اند که فخر رازی این آیه را مربوط به قضیه فدک دانسته است اشتباه می‌کنند؛ زیرا فخر رازی ذیل این آیه دو احتمال را بیان کرده است: یکی از احتمالهای این است که آیه مربوط به قضیه بنی نظیر است نه قضیه فدک.
نماینده اهل تشیع ابراز کرد: بسیاری از علمای اهل تسنن در تفسیر آیه ۶ سوره حجر؛ فدک را مال شخصی رسول خدا دانسته‌اند.
نماینده اهل تسنن اظهار کرد: اگر فدک ار بخشش و هبه رسول خدا به دخترش بدانیم؛ باید قائل به بی عدالتی رسول خدا(ص) بشویم؛ که اهل تشیع و نه اهل تسنن به آن اعتقاد ندارد؛ چرا پیامبر(ص) ملک فدک را تنها به یک از فرزندانش یعنی حضرت زهرا(س) بخشید؟ آیا نمی توانست بخشی از آن را به دیگر فرزندانش یا دیگر اقوام خود ببخشد؟
نماینده اهل تشییع گفت: این اشکال به شأن حضرت محمد(ص) است؛ اگر ما عصمت انبیا را قبول داشته باشیم، دیگر نباید چنینی اشکالاتی به پیامبر(ص) بکنیم؛ اگر قائل شدیم که فدک ملک شخصی پیامبر(ص) بوده است و اصلا در زمان زنده بودن خودش فدک را هبه نکرده است؛ پس به چه حقی خلیفه اول در ملک فدک را تصرف کرده است؟
نمایند اهل تسن در رد این نظریه گفت: ما هنوز قبول نکردیم که فدک ملک شخصی حضرت زهرا(س) بوده است؛ هنوز هیچ مطلب ثابت نشده است؛ اهل تسنن قائل هستند که ابوبکر بعد از رسول خدا(ص) خلیفه شده است و بر خلیفه واجب است که بیت المال مسلمانان را جمع آوری کند؛ فدک هم از بیت المال بوده است و باید خلیفه درآمد فدک را خرج حکومت کند؛ بنابراین خلیفه اول در صدد جمع آوری بیت المال بوده است و در آم های فدک راه ترویج حکومت اسلامی خرج کرده است.
نماینده اهل تشیع اظهار کرد: هر دو مذهب شیعه و سنی «قاعده ید» را قبول دارند؛ یعنی ملک در دست هرکس باشد او مالکش است؛ مگر فدک بعد از رسول خدا در دست حضرت زهرا(س) نبوده است؟ خلیفه به چه حقی فدک را از دست حضرت زهرا(س) در آورده است؟
نماینده اهل تسنن ابراز کرد: ما این ادعای شیعه که می گیوند فدک سند و قوالهای برای حضرت زهرا(س) داشته است؛ قبول نداریم؛ خلیفه اول بعد از فوت رسول خدا برای درآمدهای فدک مأمور میفرستد و اعلام میکند هرکس ادعایی در مورد ملک فدک دارد؛ سند یا شاهد بیاورد.
نماینده اهل تشیع در پایان سخنانش گفت: مگر حضرت زهرا(س)، حضرت علی(ع)، جابر، سلمان فارسی را به عنوان شاهد پیش خلیفه اول نبرد؟ چرا خلیفه اول این شاهدها را رد کرد و گفت: این شاهدها در فدک صاحب نفع هستند؟
گفتنی است، ادامه مناظره در مورد فدک به جسله دیگری موکول شد.
الف/
کد مطلب: 191714
مرجع : رسا
