نظر آیت الله جوادی آملی درباره سریال امام علی(ع)
اصل هنر و جمال در نظام الهي هست و آنچه که مسئوليت شما در حوزه است اين است که هنر معقولي را ارائه کنید./ بین "هنر نازل" و "هنر متنزّل" فرق زيادي است؛ آنچه که امروز در کشور ما وجود دارد هنر نازل است؛ ولي آنچه که اثر هنری را ماندگار می کند هنر متنزّل است؛ هنر متنزل، هنری است که زمینی نیست؛ بلکه از جايي ديگر آمده و مي‌تواند مردم را به همانجا بالا ببرد./ سريال امام علي(ع) روضه‌خواني است؛ اما با اين سريال‌ها نمي‌شود «سلوني قبل ان تفقدوني» و معانی بلند نهج البلاغه را به تصوير کشید.
پایگاه خبری تحلیلی هم اندیشی : هنرمندان و شرکت کنندگان در دومین جشنواره فیلم حوزه ـ اشراق ـ بعد از ظهر امروز سه شنبه با «حضرت آیت الله العظمی جوادي آملي» ديدار کردند.
آیت الله جوادی آملی در ابتدای این دیدار که تعدادی از مدیران مرکز فرهنگی هنری دفتر تبلیغات اسلامی و مسؤولان انجمن های هنری حوزه نیز در آن شرکت داشتند، با اشاره به گزارش ريیس دفتر تبلیغات و رییس مرکز فرهنگی هنری این دفتر فرمودند: گزارش این برادران عزيزمان اميدبخش بود. از خداوند خواهانم که سعي بليغ شما را شامل الطالف حضرت وليعصر(عج) قرار دهد.
ایشان سپس به بیانی کوتاه درباره فلسفه هنر در اسلام پرداختند و تأکید کردند: اصل هنر و جمال و جلال در نظام الهي هست و آنچه که مسئوليت شما در حوزه است اين است که هنر معقولي را ارائه کنید.
این استاد صاحب نظر در هنر و ادبیات با بيان اينکه بين "هنر نازل" و "هنر متنزّل" فرق زيادي است، افزودند: آنچه که امروز در کشور ما وجود دارد هنر نازل است؛ ولي آنچه که اثر هنری را ماندگار می کند هنر متنزّل است.
آیت الله جوادی آملی سپس در توضیح هنر متنزل فرمودند: هنر متنزل، هنری است که زمینی نیست؛ بلکه از جايي ديگر آمده و مي‌تواند مردم را به همانجا بالا ببرد.
ایشان سپس از "شعر حافظ شیرازی" به عنوان مثالی برای هنر متنزل یاد کردند و گفتند: شعر مرحوم حافظ هنر متنزل است؛ حال آنکه شعر مرحوم منوچهری دامغانی هنر نازل است. هر دو از گل و ارغوان و ارغنون میگویند، اما حافظ از این مظاهر به عنوان نمادی از عالم بالا یاد می کند، در حالی که منوچهری همین ارغوان و ارغنون زمینی را به مخاطب هدیه می کند.
این فیلسوف بزرگ اسلامی ادامه دادند: هنرمند اگر توانست معقول را محسوس کند، اين هنر است.انسان تا عقلي نباشد، دستش خالي است و اگر دستش خالي شد، بايد از مواد زميني کمک بگيرد و هنرش، نازل میشود. اگر هنر حافظ متنزل است و از بالا آمده، به این دلیل است که هنرش را از "یمن دعای شب و ورد سحری" داشت.
آیت الله جوادی آملی با اشاره به فیلم های سینمای ایران و جهان خاطرنشان کردند: سینمای نازل به ازدواج و قتل و غارت می پردازد یا انسانهای را میخنداند و موضوع آن کوي و برزن است؛ ولي هنر متنزل انسان را ملکوتي مي‌کند.
ایشان با اشاره به اينکه هنر ديني سه عنصر "عقلانيت"، "تخيل قوي" و "حس قوي" لازم دارد، ادامه داد: گاهی حکيمی هست که معاني معقول را خوب مي‌فهمد؛ اما اگر بخواهد آن را بيان کند، بخوبی نمي‌تواند. لذا حضرت موسي(ع) به خداوند عرض کرد که من حرف خوب مي‌زنم ولي خوب حرف نمي‌زنم؛ اما برادرم هارون هم، خوب حرف مي‌زند و هم حرف خوب مي‌زند؛ من فصیح هستم اما هارون او از من "افصح لساناً" است. بنابراین تقاضا کرد که او را معاون وی در تبلیغ و بیان دین قرار دهد.
این استاد عالی حوزه علمیه قم تأکيد کردند: هنر از ديرزمان مورد پذيرش اسلام بوده است؛ اما اگر ديديد کسي حرف خوب مي‌زند ولي اثر ندارد، به دلیل این است که خوب حرف نمي‌زند و تصوير خوبی ارائه نمي‌کند.
آیت الله جوادی آملی با اشاره به اینکه معارف کتاب و سنت را اگر بخواهيم محسوس کنيم، به حلقه رابط ـ یعنی "وهم"، "خيال" و "تخيل قوي" نیاز داریم ـ عنوان کردند: کار قدرت واهمه جزءپردازي است. انسان عاقل برای عرضه هنری خوب، قوه‌ای مي‌خواهد که موهومات و تصاوير را خوب جفت‌وجور کند و با هم بياورد.
وي با بيان اينکه تخيل، کار هر کسي نيست و خيلي‌ها ندارند گفتند: معاني هم بايد آن‌قدر قوي باشند که به قوه مخيله آورده شوند. کار هنرمند، ضبط صور و معاني است و هم بايد توليد داشته باشد که اين کار هر کسي نيست. سرمايه اصلي در هنر ديني، عقليات خوب است.
ایشان به سريال امام علي(ع) هم اشاره ای داشتند و فرمودند: این سریال، روضه‌خواني است و جنگ جمل را به تصوير میکشد؛ اما با اين سريال‌ها نمي‌شود «سلوني قبل ان تفقدوني» و معانی بلند نهج البلاغه را به تصوير کشید.
این استاد حوزه علمیه با ذکر خاطره اي از کرامت نفس يک روحاني سالخورده آذری، به ذوق هنری وی در نقد بیتی از شعر معروف «مرحوم شهریار» هم اشاره کردند و فرمودند:
شهريار در شعر "علي اي هماي رحمت" نباید می گفت:
برو اي گداي مسکين در خانه علي زن / که نگین پادشاهی دهد از کرم گدا را
بلکه باید می سرود:
مرو اي گداي مسکين به در سراي مولا / که علي هميشه مي‌زد در خانه گدا را
آیت الله جوادی آملی افزودند: هنرمند بايد ابزار حسي داشته باشد. عمده، حس متخيله است. اگر تخيل نباشد، انسان، هنرمند خوبي نيست. معقول را محسوس کردن، کار هنر ديني است که اگر اين نباشد، حداقل اين است که در فيلم خيال‌پردازي شده است.
ایشان خاطرنشان کردند: باید مطالب عقلي، اخلاقيات و قداست‌ها به‌گونه‌اي در سینما به تصویر کشیده شود که اگر شخص فيلم را ديد، به قداست معنوي برسد و در اين کار نه افراط، نه تفريط و نه به قصد خنداندن باشد. هدف از هنر باید اين باشد که انسانها را بالا ببريم؛ اين، هدف هنر ديني است.
این مجع تقلید شیعیان جهان در پايان سخنان خود با قدردانی از زحمات مدیران مرکز فرهنگی هنری دفتر تبلیغات اسلامی و عوامل دومین جشنواره فيلم حوزه ـ اشراق ـ دعا کردند اميدوارم که شما جامعه را از راه هنر متدين کنيد.
در ابتدای این دیدار «حجت الاسلام دکتر واعظی» ريیس دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم و «حجت الاسلام کمساری» رییس مرکز فرهنگی هنری دفتر تبلیغات گزارشی از فعالیت های هنری این مجموعه ارائه دادند.
همچنین در پایان این دیدار «حجت الاسلام روشن سلیمانی» دبیر انجمن شعر حوزه، غزلی در وصف حضرت ابوالفضل العباس(ع) قرائت کرد که حاضران را تحت تأثیر قرار داد و مورد تحسین آیت الله جوادی آملی قرار گرفت.
ش
آیت الله جوادی آملی در ابتدای این دیدار که تعدادی از مدیران مرکز فرهنگی هنری دفتر تبلیغات اسلامی و مسؤولان انجمن های هنری حوزه نیز در آن شرکت داشتند، با اشاره به گزارش ريیس دفتر تبلیغات و رییس مرکز فرهنگی هنری این دفتر فرمودند: گزارش این برادران عزيزمان اميدبخش بود. از خداوند خواهانم که سعي بليغ شما را شامل الطالف حضرت وليعصر(عج) قرار دهد.
ایشان سپس به بیانی کوتاه درباره فلسفه هنر در اسلام پرداختند و تأکید کردند: اصل هنر و جمال و جلال در نظام الهي هست و آنچه که مسئوليت شما در حوزه است اين است که هنر معقولي را ارائه کنید.
این استاد صاحب نظر در هنر و ادبیات با بيان اينکه بين "هنر نازل" و "هنر متنزّل" فرق زيادي است، افزودند: آنچه که امروز در کشور ما وجود دارد هنر نازل است؛ ولي آنچه که اثر هنری را ماندگار می کند هنر متنزّل است.
آیت الله جوادی آملی سپس در توضیح هنر متنزل فرمودند: هنر متنزل، هنری است که زمینی نیست؛ بلکه از جايي ديگر آمده و مي‌تواند مردم را به همانجا بالا ببرد.
ایشان سپس از "شعر حافظ شیرازی" به عنوان مثالی برای هنر متنزل یاد کردند و گفتند: شعر مرحوم حافظ هنر متنزل است؛ حال آنکه شعر مرحوم منوچهری دامغانی هنر نازل است. هر دو از گل و ارغوان و ارغنون میگویند، اما حافظ از این مظاهر به عنوان نمادی از عالم بالا یاد می کند، در حالی که منوچهری همین ارغوان و ارغنون زمینی را به مخاطب هدیه می کند.
این فیلسوف بزرگ اسلامی ادامه دادند: هنرمند اگر توانست معقول را محسوس کند، اين هنر است.انسان تا عقلي نباشد، دستش خالي است و اگر دستش خالي شد، بايد از مواد زميني کمک بگيرد و هنرش، نازل میشود. اگر هنر حافظ متنزل است و از بالا آمده، به این دلیل است که هنرش را از "یمن دعای شب و ورد سحری" داشت.
آیت الله جوادی آملی با اشاره به فیلم های سینمای ایران و جهان خاطرنشان کردند: سینمای نازل به ازدواج و قتل و غارت می پردازد یا انسانهای را میخنداند و موضوع آن کوي و برزن است؛ ولي هنر متنزل انسان را ملکوتي مي‌کند.
ایشان با اشاره به اينکه هنر ديني سه عنصر "عقلانيت"، "تخيل قوي" و "حس قوي" لازم دارد، ادامه داد: گاهی حکيمی هست که معاني معقول را خوب مي‌فهمد؛ اما اگر بخواهد آن را بيان کند، بخوبی نمي‌تواند. لذا حضرت موسي(ع) به خداوند عرض کرد که من حرف خوب مي‌زنم ولي خوب حرف نمي‌زنم؛ اما برادرم هارون هم، خوب حرف مي‌زند و هم حرف خوب مي‌زند؛ من فصیح هستم اما هارون او از من "افصح لساناً" است. بنابراین تقاضا کرد که او را معاون وی در تبلیغ و بیان دین قرار دهد.
این استاد عالی حوزه علمیه قم تأکيد کردند: هنر از ديرزمان مورد پذيرش اسلام بوده است؛ اما اگر ديديد کسي حرف خوب مي‌زند ولي اثر ندارد، به دلیل این است که خوب حرف نمي‌زند و تصوير خوبی ارائه نمي‌کند.
آیت الله جوادی آملی با اشاره به اینکه معارف کتاب و سنت را اگر بخواهيم محسوس کنيم، به حلقه رابط ـ یعنی "وهم"، "خيال" و "تخيل قوي" نیاز داریم ـ عنوان کردند: کار قدرت واهمه جزءپردازي است. انسان عاقل برای عرضه هنری خوب، قوه‌ای مي‌خواهد که موهومات و تصاوير را خوب جفت‌وجور کند و با هم بياورد.
وي با بيان اينکه تخيل، کار هر کسي نيست و خيلي‌ها ندارند گفتند: معاني هم بايد آن‌قدر قوي باشند که به قوه مخيله آورده شوند. کار هنرمند، ضبط صور و معاني است و هم بايد توليد داشته باشد که اين کار هر کسي نيست. سرمايه اصلي در هنر ديني، عقليات خوب است.
ایشان به سريال امام علي(ع) هم اشاره ای داشتند و فرمودند: این سریال، روضه‌خواني است و جنگ جمل را به تصوير میکشد؛ اما با اين سريال‌ها نمي‌شود «سلوني قبل ان تفقدوني» و معانی بلند نهج البلاغه را به تصوير کشید.
این استاد حوزه علمیه با ذکر خاطره اي از کرامت نفس يک روحاني سالخورده آذری، به ذوق هنری وی در نقد بیتی از شعر معروف «مرحوم شهریار» هم اشاره کردند و فرمودند:
شهريار در شعر "علي اي هماي رحمت" نباید می گفت:
برو اي گداي مسکين در خانه علي زن / که نگین پادشاهی دهد از کرم گدا را
بلکه باید می سرود:
مرو اي گداي مسکين به در سراي مولا / که علي هميشه مي‌زد در خانه گدا را
آیت الله جوادی آملی افزودند: هنرمند بايد ابزار حسي داشته باشد. عمده، حس متخيله است. اگر تخيل نباشد، انسان، هنرمند خوبي نيست. معقول را محسوس کردن، کار هنر ديني است که اگر اين نباشد، حداقل اين است که در فيلم خيال‌پردازي شده است.
ایشان خاطرنشان کردند: باید مطالب عقلي، اخلاقيات و قداست‌ها به‌گونه‌اي در سینما به تصویر کشیده شود که اگر شخص فيلم را ديد، به قداست معنوي برسد و در اين کار نه افراط، نه تفريط و نه به قصد خنداندن باشد. هدف از هنر باید اين باشد که انسانها را بالا ببريم؛ اين، هدف هنر ديني است.
این مجع تقلید شیعیان جهان در پايان سخنان خود با قدردانی از زحمات مدیران مرکز فرهنگی هنری دفتر تبلیغات اسلامی و عوامل دومین جشنواره فيلم حوزه ـ اشراق ـ دعا کردند اميدوارم که شما جامعه را از راه هنر متدين کنيد.
در ابتدای این دیدار «حجت الاسلام دکتر واعظی» ريیس دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم و «حجت الاسلام کمساری» رییس مرکز فرهنگی هنری دفتر تبلیغات گزارشی از فعالیت های هنری این مجموعه ارائه دادند.
همچنین در پایان این دیدار «حجت الاسلام روشن سلیمانی» دبیر انجمن شعر حوزه، غزلی در وصف حضرت ابوالفضل العباس(ع) قرائت کرد که حاضران را تحت تأثیر قرار داد و مورد تحسین آیت الله جوادی آملی قرار گرفت.
ش
کد مطلب: 186514
مرجع : ابنا
