هم اندیشی - شاهزاده سعودی در اندیشه انتقام از روسیه است

بندر بن سلطان، رئيس دستگاه اطلاعات عربستان سعودي، در جريان سفر چند هفته ‌پيش خود به مسکو به ولاديمير پوتين، رئيس جمهور روسيه گفت، شبه نظاميان تحت کنترل عربستان در قفقاز تنها در صورتي در بازي‌هاي المپيک زمستاني در سوچي اختلال ايجاد نخواهند کرد که روسيه حمايت خود از سوريه را کنار بگذارد. گفته مي‌شود پوتين اين پيشنهاد را رد کرد.

پایگاه خبری تحلیلی هم اندیشی: طبق گزارش‌ها، پوتين پاسخ داده است: «ما مي‌دانيم که شما از گروه‌هاي تروريستي چچن براي يک دهه حمايت کرده‌ايد. و اين حمايت که اکنون صادقانه در مورد آن سخن مي‌گوييد، به هيچ وجه با اهداف مشترک مبني مبارزه با تروريسم که به آن اشاره کرديد، همخواني ندارد.»

دلايل زیادی وجود دارد که بندر و خاندان آل سعود از روسيه (و همچنين اخيرا امريکا) خشمگين باشند. نقشه‌هاي عربستان سعودي عليه شيعيان و محور مقاومت در خاورميانه بواسطه سياست‌هاي روسيه در قبال سوريه، ايران و ديگر کشورها تضعيف شده است. بندر قصد داشت از طريق حمله امريکا و اقدامات گروه‌هاي تروريستي در سوريه، دولت بشار اسد را سرنگون کند تا بدين ترتيب حزب الله را منزوي و ويران کرده و واشنگتن را به سمت مقابله با تهران سوق دهد.

با وجود اين، بندر آشکارا درک درستي از روسيه، ايران و حزب الله و عزم آنها براي حمايت از متحد سوري و خنثي کردن نقشه‌هاي شاهزاده سعودي نداشت. روسيه ناوگاني قدرتمند را در شرق مديترانه مستقر کرد و روشن ساخت که قصد دارد از سوريه حمايت و محافظت کند.

بدین ترتیب، بندر مي‌تواند از طريق ابزارهاي تروريستي خود از کشور روسيه انتقام بگيرد. بدون ترديد اين ديوانگي است اما تهديدهاي وي عليه روسيه (و اکنون امريکا) خود شاهدي است بر ديوانگي و حماقت وي و همچنين افکار عمومي جهان را به اين نتيجه رسانده که رژيم سعودي خود مشکلي واقعي براي منطقه و جهان محسوب مي‌شود.

گروه‌هاي تندرو و بازي‌هاي المپيک زمستاني

گروه‌هاي تروريستي وابسته به عربستان سعودي و ديگر کشورها ساليان سال است که در قفقاز شمالي فعال هستند. به گفته شيخ احمد بدرالدين حسون، مفتي اعظم سوريه که اخيرا از دانشگاه اسلامي مسکو ديدار کرده است، «حدود ۲ هزار تندرو از روسيه به سوريه رفته‌اند». وي گفت «در بين آنها، افرادي از چچن و داغستان در قفقاز و همچنين تاتارستان از مرکز روسيه بوده‌اند.»

روزنامه لبناني الصفير به نقل از گرگوري چاويدوف، مدير سايت قفقاز اوزيل گزارش داد: «تندروهاي روس در جنگ جاري در سوريه تجربه به دست آورده‌اند. آنها روش جنگيدن در شهرها را ياد گرفته‌اند. تروريست‌هاي قفقاز تا قبل از اين از چنين تجربه‌اي بهره نبرده بودند. و زماني که آنها به کشور خود بازگردند و به سازماندهي نيروهاي خود بپردازند، قطعا تهديدي بزرگ به شمار خواهند رفت.» وي افزود «با وجود همه تلاش‌هايي که براي تامين امنيت بازي‌هاي المپيک زمستاني صورت گرفته است، سوچي به طور جدي در معرض حملات گروه‌هاي تندرويي است که در نبردهاي خياباني سوريه شرکت کرده‌اند.»

دوکو اوماروف، سرکرده تروريست‌هاي قفقاز جولاي گذشته ضمن تهديد به ايجاد اختلال در بازي‌هاي المپيک زمستاني، گفت که از تمام ابزار موجود براي جلوگيري از اين بازي‌هاي زمستاني استفاده خواهد کرد. اوماروف با امير صلات الدين، فرمانده شبه نظاميان قفقاز شمالي در سوريه به توافق رسيد که اين شبه نظاميان بعد از بازگشت به روسيه تحت فرماندهي اوماروف قرار بگيرند. اوماروف قفقاز شمالي را يک کشور مستقل خوانده و نام آن را «امارت قفقاز» عنوان کرده است. کارشناس روس گفت «اگر شبه نظاميان اين کشور در پاسخ به فراخوان اوماروف به کشور بازگردند، نگراني‌هايي جدي بوجود مي‌آيد.»

از سوي ديگر، ولاديمير پوتين، رئيس جمهور روسيه در مورد بازگشت شبه نظامياني که اکنون در حال مبارزه با نيروهاي سوري هستند، ابراز نگراني کرده است. وي در مقاله‌اي که اخيرا در روزنامه نيويورک تايمز منتشر شد، نوشت: «نمي‌توانيم نگران حضور صدها تندرو از کشورهاي غربي و حتي روسيه که اکنون در سوريه هستند، نباشيم. چه کسي مي‌تواند تضمين کند که اين افراد، با تجربه‌اي که در سوريه بدست مي‌آورند، به کشور ما باز نخواهند گشت؟ اين تهديد و خطري حقيقي براي همه ماست.»

رئيس جمهور روسيه از رهبران اسلامي اين کشور خواست که به منظور مقابله با اين جنبش‌هاي راديکال و تندرو با مقامات دولتي همکاري کنند. وي گفت: «جنبش‌هاي افراطي که هرگز بين مسلمانان روسيه محبوب نبوده‌اند، به دنبال تضعيف کشور ما و ايجاد درگيري‌هايي در قلمرو روسيه هستند.»

پوتين سياست روشني را در پيش گرفته است: سياست ِ مبارزه با گروه‌هاي تندرو، بدون توجه به ديگر مولفه‌ها، در هر زمان ِ ممکن. جنگ داخلي فعلي در سوريه از سوي رئيس جمهور روسيه ادامه مبارزه وي در چچن قلمداد مي‌شود و اين امري است که به راحتي از سوي اکثر مردم روسيه قابل درک است.

ولاديمير پوتين به آژانس‌هاي اطلاعات روسيه دستور داده که تلاش‌هاي خود را براي حفظ امنيت در قفقاز شمالي افزايش داده و همچنين حکمي را صادر کرده که به موجب آن آزادي حرکت و تجمع در نزديکي تفرجگاه سوچي با محدوديت روبرو مي‌شود. پوتين گفت: «عليرغم تغييرات آشکار و مثبت، وضعيت در قفقاز شمالي با سرعت لازم رو به بهبود نيست. تهديدهاي تروريستي و ابهامات امنيتي به طور کامل از بين نرفته است.»

حمله تروريستي ۲۲ اکتبر در ولگوگراد به نگراني‌هاي روسيه در مورد تهديدهاي تروريستي شدت بخشيده است. بعد از اينکه يک بمب گذار انتحاري زن به نام نايدا آسيولوا، اهل داغستان بمبي را در ولگوگراد، مرکز روسيه منفجر کرد، ۶ نفر کشته و ۳۷ نفر زخمي شدند که حال برخي از آنها وخيم است.

سرگئي گربونوف، يک شهروند روس اخيرا توسط «شبه نظاميان تندرو» در سوريه اسير شد؛ شبه نظاميان تهديد کردند اگر روسيه و سوريه از طريق صليب سرخ خالد سليمان، يک بومي سعودي را با وي مبادله نکنند، اين شهروند روس را خواهند کشت. گفته مي‌شود، گربونوف توسط شبه نظاميان گروه «جيش المهاجرين و الانصار» گروگان گرفته شده است. اين گروه تحت رهبري ابو عمر الچچن است؛ گروهي که شبه نظاميان داوطلب از منطقه قفقاز اعضاي آن را تشکيل مي‌دهند.

از سوي ديگر، ادعاهاي شاهزاده بندر مبني بر اينکه عربستان سعودي گروه‌هاي تروريستي چچن را کنترل مي‌کند، سوال‌هايي جديدي را در مورد بمبگذاران مسابقه دوندگي بوستون در ۱۵ آوريل مطرح مي‌کند. برداران تزارنايف، که گفته مي‌شود اين حمله را انجام دادند، داراي وابستگي‌هاي خانوادگي با گروه‌هاي تندرو در چچن هستند. تارملان، برادر بزرگتر براي ارتباط با چنين گروه‌هايي به اين منطقه سفر کرده بود.

تهديدهاي برآمده از افغانستان

قفقاز تنها منطقه‌اي نيست که گروه‌هاي تندروي آن عليه روسيه فعال هستند. در حالي که نيروهاي ناتو آماده خروج از کشور افغانستان مي‌شوند، مسکو به شدت نگران اين موضوع است که خروج نيروهاي تحت امر امريکا از افغانستان، خطر براي روسيه و متحدان اين کشور در آسياي مرکزي را به شدت افزايش ‌دهد. وضعيتي مشابه را در دهه ۸۰ ميلادي شاهد بودیم؛ در آن زمان سازمان اطلاعات مرکزي امريکا (سيا) و بندر از «مجاهدين» که با نيروهاي شوروي در افغانستان مبارزه مي‌کردند، حمايت مي‌کردند تا طرح گسترش ايدئولوژي افراط گرايي را در مرزهاي اتحاد جماهير شوروي پيش ببرند و اين اتحاد را تضعيف سازند.

روسيه اخيرا اعلام کرده است که پيش از خروج نيروهاي تحت امر امريکا از افغانستان، نيروهاي نظامي خود را در تاجيکستان و قرقيزستان مستقر خواهد کرد. ايگور سرگون، رئيس آژانس اطلاعات نظامي جي‌آريو روسيه گفت، وضعيت جاري در افغانستان «چالشي جدي براي ثبات جهاني» به شمار مي‌رود.

روسيه پايگاه‌هاي نظامي بزرگي در آسياي مرکزي دارد و ۷ هزار نيروي اين کشور در اين منطقه مستقر هستند. ۷۰۰ سرباز روس در قرقيزستان، بويژه در پايگاه هوايي کانت اين کشور در نزديکي بيشکک، پايتخت قرقيزستان حضور دارند. نيروهاي زميني روسيه در تاجيکستان پايگاه خود را داشته و دو کشور همچنين مذکرات در مورد استفاده ارتش روسيه از پايگاه هوايي آيني را نيز آغاز کرده‌اند. با وجود اين، کارشناسان روس بر اين باورند که شبکه فعلي پايگاه‌هاي روسيه براي حفاظت از مرزهاي طولاني تاجيکستان با افغانستان در صورت وقوع يک درگيري کافي نيست.

دولت‌هاي تاجيکستان و ازبکستان با گروه موسوم به «جنبش اسلامي ازبکستان» که تحت حمايت طالبان است، در مبارزه بوده‌اند. فعاليت اين گروه بعد از متحمل شدن خسارات گسترده در جنگ افغانستان اکنون محدود به جنوب تاجیکستان شده است؛ با وجود اين گزارش‌هايي در مورد حضور اين گروه در ديگر جمهوري‌هاي آسياي مرکزي منتشر شده است.
الف/