هم اندیشی - موارد سوءاستفاده آمریکا از NPT

بر اساس مقاله‌ای که «فارین پالسی» منتشر کرده است با افزایش فشارها بر روی ایران به دلیل برنامه هسته‌ای، ایران به عنوان یکی از گزینه‌های پیش رو قصد بازنگری در عضویت خود در پیمان عدم گسترش جنگ افزارهای هسته ای یا ان پی تی را دارد.

به گزارش هم اندیشی، به نقل از ندای انقلاب، "پیتر جنکینز" در این خصوص می نویسد: اخیرا این فرصت را پیدا کردم که با سفیر سابق ایران در آلمان جناب آقای موسویان گفتگویی داشته باشم و این گفتگو زمانی صورت گرفت که فکر نوشتن مقاله «پنج گزینه پیش روی رییس جمهور تازه ایران» در ذهن ایشان در حال شکل گرفتن بود. ایشان در زمان گفتگو بسیار بدبین به نظر می رسیدند که بسیار با آن چیزکه من پیشتر از ایشان سراغ داشتم متفاوت بود.

ایشان در این گفتگو از اینکه اوباما جسارت سیاسی پیدا کرده و در برابر کنگره و اسراییل بایستد و مسئله هسته‌ای ایران را حل کند و به ایران اجازه داشتن برنامه صلح‌آمیز هسته‌ای بدهد و تحریم‌ها را به تناسب لغو کند ابراز ناامیدی کردند.

با توجه به سخنان موسویان می‌توانم بگویم که تاکید او بر امکان خروج ایران از پیمان عدم گسترش جنگ‌افزارهای هسته‌ای یا NPT به معنی اشاره‌ای است به دولت آمریکا که هر چه سریعتر این مشکل را حل کند و به آنها یادآور می‌شود که اگر همچنان این مشکل را کش بدهند هزینه‌ها چگونه می‌تواند افزایش یابد.

این سخنان همچنین به گمان من اشاره‌ای است به اینکه آمریکا، انگلیس، و فرانسه از سال ۲۰۰۱ از NPT سوء استفاده کرده‌اند و این کار بسیار کوته‌نظرانه و اشتباه بوده است. اما پیش از آنکه بیشتر به این موضوع بپردازیم اجازه دهید چند نکته‌ای در مورد ایران و خروج احتمالیش از NPT بگویم.

موسویان می‌گوید NPT برای ایران سودی نداشته است. ولی آیا براستی چنین بوده است؟ NPT جهان را تبدیل به جایی کرده است که در آن تنها چهار کشور هسته‌ای و پنج کشور دارای جنگ‌افزارهای هسته‌ای وجود دارند. در سال ۱۹۷۰ یعنی زمانی که NPT به اجرا در آمد مردم می‌ترسیدند که احتمالا ۲۰ کشور به سلاح هسته‌ای دست پیدا کنند. جهان بی جنگ‌‌افزارهای هسته‌ای برای همه سودمند است از جمله خود ایران (و سوءاستفاده‌چی بزرگ اسراییل).

موسویان می‌گوید خروج ایران از NPT هزینه‌ای برایش ندارد. اما او خود بهتر می‌داند که ایران نمی‌داند واکنش آمریکا، انگلیس و فرانسه به این اقدام چه خواهد بود.

مهمتر از آن اینکه با این کار تمام زحمات رهبران ایران برای اینکه ایران را تبدیل به بازیگری مسئول در عرصه جهانی کنند به باد خواهد رفت و با این کار ایران تنها چند کشور غیر متعهد همراهی و همنوایی خواهند کرد. همچنین با این کار ایران دوستی روسیه و چین دو کشوری که مسئولیت‌های خود تحت NPT را به دقت انجام می‌دهند را از دست خواهد داد و شرایط ایران همچون شرایط اوایل دهه ۱۹۸۰ خواهد شد.

موسویان می‌گوید دنیا باید فتوای آیت‌الله خامنه‌ای را بهترین تضمین بداند که نشانه تعهد ایران به پیمان عدم گسترش است و این تعهد بسیار فراتر از NPT است.
البته سخنان موسویان در مورد اینکه آمریکا و همپیمانان غربی‌اش از NPT سوءاستفاده می‌کنند و از آن به شکل اهرم فشار استفاده میکنند منطقی‌تر است. ماده چهار NPT دارندگان فن‌آوریهای دوگانه را مجبور نکرده است که آن فن‌آوریها را در اختیار دیگر اعضای NPT بگذارند. این همان مسئله‌ای است که ایران چند بار به آن اشاره کرده است. اما در عین حال همین ماده اعضای NPT را وادار نمی‌کند که از فن‌آوریهایی که خود به دست آورده‌اند صرفنظر کنند مشروط بر آنکه آن فن‌آوریها صلح‌امیز و ایمن باشند.

در سال ۲۰۰۳ و پس از آنکه رییس اژانس بین‌المللی انرژی هسته‌ای یا IAEA چند مورد عدم اجرای تعهدات از سوی ایران را گزارش کرد، پیش خود می‌گفتم ایران از نظر اخلاقی و سیاسی وظیفه دارد استفاده از فن‌آوریهای دوگانه را کنار گذارد. اما این منطق زمانی که موارد مشکوک از سوی ایران برطرف شدند و سازمانهای اطلاعاتی آمریکا اعلام کردند که ایران قصد دستیابی به سلاح‌های هسته‌ای را فعلا ندارد رنگ باخت.

متاسفانه این گونه سوءاستفاده‌ها از NPT در کنار دیگر اقدامات کوته‌بینانه در طول زمان حمایت کشورهای عضو سازمان کشورهای عاری از جنگ‌افزارهای هسته‌ای یا NNWS از NPT را تضعیف می‌کند:

- در سال ۲۰۰۱ دولت بوش از یکی از تعهداتی که دولت کلینتون به اعضای NPT در مورد اجرای پیمان منع آزمایش هسته‌ای داده بود عدول کرد و بودجه آنرا کاهش داد.

- سال ۲۰۰۴ بوش پیشنهاد داد که استفاده از فن‌آوریهای دوگانه صلح‌امیز توسط کشورهای غیر هسته‌ای متوقف شود اما بعد اعلام کرد پژوهش‌های مخفیانه کره‌جنوبی در مورد غنی‌سازی اورانیوم نقض IAEA نبوده است.

- سال ۲۰۰۵ دولت بوش درخواست کرد تا هند مورد استثنا قرار گیرد و بدین ترتیب چنین نشان داده شد که تدارک‌کنندگان هسته‌ای می‌توانند برای کشورهای دارای تسلیحات هسته‌ای که عضو NPT هم نیستند مواد و تجهیزات اتمی تدارک کنند البته در شرایطی خاص.

- در سال ۲۰۰۵ و در کنفرانس بررسی پیمان NPT، آمریکا و فرانسه یک صدا اعلام کردند که ماده ششم NPT باد هوا است و آمریکا از اسراییل در برابر فشار کشورهای غیر متعهد در کنفرانس ایجاد خاورمیانه عاری از جنگ‌افزارهای هسته‌ای پشتیبانی کرد.

ظاهرا اوضاع پس از ورود اوباما به کاخ سفید بهتر شده است. در کنفرانس بررسی پیمان NPT در سال ۲۰۱۰ آمریکا سند نهایی را امضا کرد که دوباره این کشور را در راستای اصولی قرار می‌دهد که NPT بر آن اساس بنیاد گذاشته شده است و آمریکا و روسیه توافقنامه‌ای را امضا کردند که نشان دهنده اراده هر دو طرف برای رفتن به سوی خلع سلاح هسته‌ای است. اخیرا نیز اوباما سخن از تمایل خود برای ادامه این مسیر کرده است.

اما زمانی که موضوع به ایران می‌رسد چیزی تغییر نمی کند. انگار که نخست‌وزیر اسراییل، دولت آمریکا و کنگره را جادو کرده است. هیچ اقدامی صورت نگرفته است که سیاست‌های کنگره در برابر ایران با توجه به مفاد NPT را مورد تجزیه و تحلیل قرار دهد. در عوض کنگره در برج عاج خود نشسته است و فرضش هم این است که پیمانهای بین‌الملی برای باقی دنیا مگر دوستان درجه یک و قدیمی آمریکا چیز خوبی است.

اکنون با انتخاب رییس‌جمهور جدید توسط ایرانیان که حداقل رهبران غربی جرات می‌کنند با او عکس بگیرند و بویژه آنکه حالا بیش از پیش معلوم گردیده که غربی‌ها برای رسیدن به صلح در سوریه (و در افغانستان از سال آینده) به ایران نیاز دارند احتمالا حال موسویان هم بهتر شده است. اما احتمالا تا زمانی که دولت آمریکا سیاست‌های کنگره در قبال ایران را به چالش نکشیده است، موسویان هم چنان دلیلی برای نگرانی خواهد داشت.

انتهای پیام /ن