هم اندیشی - ایران هسته‌ای سودای حمله به هیچ کشوری را ندارد

ایران هسته‌ای سودای حمله به هیچ کشوری را ندارد

اندیشکده رند با انتشار گزارشی مفصل به بررسی و گمانه زنی در مورد رفتار ایران پس از هسته‌ای شدن پرداخته و تأکید کرده است که ایران هسته‌ای تمایلی برای حمله به دیگر کشورها ندارد.

به گزارش هم اندیشی- تسنیم به نقل از اندیشکده رند، بر اساس گزارش تحلیلی جامعی که به قلم علی‌رضا نادر کارشناس مسائل ایران این اندیشکده تنظیم شده است، ایران هسته‌ای غیر قابل اجتناب است، لذا باید به بررسی رفتار این کشور پس از هسته‌ای شدن پرداخت. در ادامه خلاصه‌ای از این گزارش را می‌خوانیم.
دست یافتن ایران به تسلیحات هسته‌ای یک پیامد پیشینی نیست. سیاست آمریکا مبنی بر اعمال تحریم‌ها علیه ایران همگام با فشار‌های دیپلماتیک همچنان نتوانسته است ایران را از ادامه برنامه تسلیحات هسته‌ای منصرف کند. با این حال این سیاست تضمین نکرده است که بحران هسته‌ای ایران حل خواهد شد. حتی حمله نظامی اسرائیل و/یا آمریکا علیه تأسیسات هسته‌ای ایران نمی‌تواند مانع برنامه‌های ایران شود، تنها می‌تواند این فعالیت‌ها را با تأخیر مواجه سازد. بنابراین لازم است ظرفیت‌های ایران در عرصه سیاست خارج، نظامی، تعیین خط و مشی کلی و حمایت از گروه‌هایی همچون حزب‌الله پس از تحصیل تسلیحات شیمیایی به چه نحو خواهد بود. این گزارش به دنبال آن است که نشان دهد ایران پس از این کامیابی چه رفتاری را در پیش خواهد گرفت. آیا رفتار ایران منازعه جویانه خواهد بود یا خیر و این موفقیت ایران برای آمریکا و متحدین اصلی وی، از جمله کشورهای شورای همکاری خلیج فارس و اسرائیل، چه پیامد‌های خواهد داشت. مهمترین یافته‌های این پژوهش به قرار زیر است:
• جمهوری اسلامی یک دولت تجدید نظر طلب است که می‌کوشد هر آنچه را که نظم تحت کنترل آمریکا در خاورمیانه تصور می‌شود تضعیف کرده و بر هم زند. با این حال به هیچ وجه جاه‌طلبی‌های سرزمینی ندارد و به دنبال حمله، اشغال یا فتح دیگر کشورها نیست. هدف اصلی نظامی آن جلوگیری از حمله نظامی آمریکا و/ یا اسرائیل است در حالی که می‌کوشد متحدین آمریکا در خاورمیانه را تضعیف کند.
• به نظر نمی‌رسد که دست یافتن به تسلیحات هسته‌ای تغییری در منافع و استراتژی‌های اساسی ایران ایجاد کند. تسلیحات هسته‌ای به احتمال زیاد اهداف سنتی امنیت ملی ایران را تقویت می‌کند که جلوگیری از حمله نظامی آمریکا و/ یا اسرائیل از آن جمله است.
• دست یافتن به توانمندی هسته‌ای برای ایران اعتماد به نفس و اعتبار بیشتری را رقم خواهد زد، اما دیگر عناصر، مانند محیط ژئوپولیتیک منطقه‌ای و توامندی‌های سیاسی، نظامی و اقتصادی ایران، فشار بی‌سابقه‌ای را متحمل خواهند شد.
• دست یافتن به تسلیحات هسته‌ای به تنش بیشتر میان حکومت شیعی و پادشاهی‌های محافظه‌کار سنی منجر می‌شود. به هر حال ایران بعید به نظر می‌رسد که ایران از تسلیحات هسته‌ای علیه کشورهای مسلمان استفاده کند. علاوه بر این توامندی ایران برای تضعیف شورای همکاری خلیج فارس چندان زیاد نیست به ویژه با توجه به حمایت‌های بسیار این کشور از دولت کنونی سوریه.
• تسلیحات هسته‌ای شاید برای ایران یک قدرت بازدارنگی ایجاد کند اما چندان کارآمدی برای تحت فشار قرار دادن کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس ندارد، به ویژه با توجه به اقتصاد کم و بیش راکد ایران.
• جمهوری اسلامی با نگاه ایدئولوژیکی به اسرائیل می‌نگرد. با این حال باز هم بعید به نظر می‌رسد که ایران علیه اسرائیل به تسلیحات هسته‌ای متوسل شود؛ به ویژه با توجه به قدرت نظامی متعارف و هسته‌ای اسرائیل.
• حکومت جمهوری اسلامی از گروه‌هایی همچون حزب‌الله بنا به دلایل ایدئولوژیکی بهره نمی‌برد. بلکه ایران از چنین گروه‌هایی حمایت می‌کند تا منافع خود را پیش برده و توان بازدارندگی و نفوذ خود در خاورمیانه را افزایش دهد.
• یک ایران مسلح به تسلیحات هسته‌ای به هیچ وجه توان بازدارنگی هسته‌ای خود را در اختیار گروه‌هایی همچون حزب‌الله و حماس قرار نمی‌دهد. گروه‌ها منسوب به گروه‌های «نایب» ایران، اهدافی غیر از اهداف تهران دارند، به ویژه گروه‌های سنی همچون حماس. تهران نیز بعید است که تسلیحات هسته‌ای یا تکنولوژی هسته‌ای را در اختیار گروه‌های غیر ایرانی قرار دهد.
• دست یافتن ایران به تسلیحات هسته‌ای بی‌ثباتی بیشتری را در خاورمیانه ایجاد می‌کند. تبادل سهوی یا تصادفی آتش هسته‌ای میان ایران و اسرائیل، محتمل است و این بسیار خطرناک است./خ