هم اندیشی - «فلسطين اشغالي» مستندي كه حقايق را رو كرد

هم اندیشی : لندن در آستانه افتتاحيه فستيوال فيلم فلسطين با خبر نمايش مستند جنجال‌ساز ۳۲‌سال پيش حال و هواي ديگري دارد.

به گزارش هم اندیشی ،«فلسطين اشغالي» عنوان مستند جنجالي امريكايي است كه در سال ۱۹۸۱ ميلادي به روي پرده رفت اما هنوز دقايقي از آغازش نگذشته بود كه وقوع حوادثي مشكوك ادامه نمايش آن را بر هم زد. «كوف»، مستندسازي امريكايي است كه در آثارش واقعيت را به تصوير مي‌كشد. قبول واقعيت براي بسياري سخت است. حالا اين مستند حادثه‌ساز به اميد تأثيرگذاري بر افكار عمومي جهان، بار ديگر روي پرده مي‌رود.

ديويد كوف در اوايل دهه ۸۰ ميلادي با مستند «فلسطين اشغالي‌» توفاني به راه انداخت. كوف ۷۳ ساله را در امريكا به عنوان يك مستندساز، نويسنده، سركرده انجمن‌هاي حزبي و يك شخص فعال مي‌شناسند. وي در سال ۱۹۷۶ براي فيلم «مردم باد» نامزد جايزه اسكار شد.

در سال ۱۹۸۱ اولين اكران مستند «فلسطين اشغالي‌» در سان فرانسيسكو امريكا ۱۰۰۰ مخاطب را به سينماي محل نمايش كشاند، اما ۱۰ دقيقه از آغاز فيلم نگذشته بود كه ناگهان از بلندگو اعلام شد: « احتمال خطر بمبگذاري ! لطفاً هر چه زودتر ساختمان را ترك كنيد! » پليس و نيروهاي آتش‌نشاني اطراف سينما را احاطه كردند و سرانجام فيلم در جو و فضاي خاصي به نمايش درآمد.

كوف مستندسازي است كه تا كنون در سيرالئون، غنا، كنيا، تانزانيا و لندن فعاليت‌هاي رسانه‌اي داشته و حرفه مستندسازي اين فيلمساز امريكايي همواره با جنجال همراه بوده است. كوف در اوايل دهه ۷۰ فيلمي سه‌گانه با عنوان « سرزمين مردان سياه » را درباره شرق آفريقا ساخت. او در اين فيلم به روايت استعمار رقت بار انگليس مي‌پردازد و از مائو مائو و اولين رئيس‌جمهور كنيا، جومو كنياتا مي‌گويد. اين فيلم موجي از جنجال را به راه انداخت.

كوف سپس راهي لندن شد. در آن زمان لندن مكان خوبي براي ساخت مستند بود. او در انگليس به خاطر ساخت فيلمي تحت عنوان «بريتانيكاي سياه پوستان‌» محصول سال ۱۹۷۸ شهرت دارد. كوف در اين مستند نيز انگليس را به معناي واقعي، كشوري نژادپرست معرفي مي‌كند. فيلم او در امريكا و انگليس جنجال بسياري به پا كرد.

فيلم «پنجره‌ها» محصول ۲۰۰۲ ميلادي او داستان كارگران مهاجر در امريكا را روايت مي‌كند كه در ۱۱ سپتامبر كشته شدند. آخرين مستند او با عنوان «حملات نيوهيون» درباره برخورد خشونت‌آميز اداره مهاجرت امريكا با مهاجران است.

حالا «فلسطين اشغالي» از نادر مستندهاي ساخته‌شده از سوي يك فيلمساز امريكايي است كه براي بار ديگر فرصت ديده‌شدن را از آن خود مي‌كند. اين فيلم در افتتاحيه فستيوال فيلم فلسطين لندن در هفته پيش رو به نمايش درمي‌آيد. كوف ۷۱ ساله مستند «فلسطين اشغالي» را صداي گوياي مردمي مي‌داند كه به ندرت در رسانه و فيلم‌ها مي‌توان آنها را ديد و از آنها شنيد. اين مستند جنجالي تأثيرات شهرك‌سازي اسرائيلي‌ها در روستاهاي متعلق به فلسطيني‌ها را روايت مي‌كند؛ واقعيتي كه به گفته كوف به داستان ناگفته‌اي مي‌ماند كه بايد هر چه زودتر فاش شود. تصاوير و حقايق گفته شده در اين فيلم درباره مقاومت فلسطيني‌ها به حدي است كه هر بيننده‌اي از تماشاي اين تصاوير شوكه مي‌شود.

كوف در مستندش كه هم اكنون براي اكران در عصر جديد آماده مي‌شود، با دو دسته فلسطينيان و اسرائيلي‌ها گفت و گو كرده است. در يك سو اسرائيلي‌ها در اظهارنظري خنده‌دار مي‌گويند: « حضرت ابراهيم درست در همين جا. . . در نابلس از خدا قول گرفت. . . عرب‌ها بايد اين را بپذيرند.» در مقابل فلسطيني‌ها مي‌گويند: «صهيونيسم درست در پايان قرن ۱۹ ميلادي و به عنوان يك جنبش سياسي و به نمايندگي از نظام سرمايه‌داري يهوديت و به كمك سرمايه بين‌المللي شكل گرفت.» كوف در مستندش بر صحبت‌هاي هيچ يك از دو طرف صحه نمي‌گذارد اما حقيقتي كه در بطن مستند او است، همچون تازيانه‌اي در دست برخي جوامع منجر به ضرب و شتم فيلم او در سال‌هاي دور شد.

تهديد بمبگذاري سال ۱۹۸۱ اثر تخريبي زيادي بر سينماي آن دوران گذاشت. سينماها ميلي به نمايش اين مستند نداشتند اما به گفته كوف، امروزه همه چيز تغيير كرده است. سطح درك و آگاهي افكار عمومي از حقايق جهان بالا رفته است. فيلمي چون «دوربين شكسته» محصول سال ۲۰۱۱ عماد بورنات، فيلمساز فلسطيني حتي شانس نامزدي در جشنواره اسكار را دارد و اين جالب توجه است و نيز امروزه شمار زيادي از جشنواره‌هاي فيلم فلسطين در سرتاسر جهان برگزار مي‌شود.

انتخاب «فلسطين اشغالي» به عنوان فيلم افتتاحيه فستيوال فيلم فلسطين لندن، كوف ۷۱‌ساله را متعجب كرد. حقيقت‌گويي و فعاليت‌هاي حقوق بشري در خون كوف و خانواده او است. اكنون دنيا و از نماي نزديك‌تر انگليس در انتظار واكنش‌ها به اكران جنجالي‌ترين مستند دهه ۸۰ ميلادي است.

/ش