گفتگو هم اندیشی با سجاد صفار هرندی
افکارسروش انجمن های اسلامی را منحرف کرد/ مطالبه گری شاخصه مهم جنبش دانشجویی
15 آذر 1391 ساعت 23:56
سجاد صفار هرندی:علت انحراف انجمن های اسلامی دانشجویان پیروی از افکار افرادی همچون سروش وپیاده نظام شدن برای جریانات سیاسی بود بود.
سرویس علمی فرهنگی هم اندیشی، تاریخ جنبش دانشجویی از فراز و فرود های فراوان سرشار است. جنبشی که همیشه به عنوان یکی از عناصر هویتی دانشگاه درایران مطرح بوده است .
۱۶آذر، روز دانشجو نام گرفته است. روزی که یاد آور کشتار دانشجویان معترض به خوی استکباری مستکبران و عوامل داخلی آن بوده است.
به همین مناسبت گفتگوی مشروح خبرنگار سرویس علمی فرهنگی هم اندیشی با سجاد صفار هرندی از فعالان دانشجویی و مسئول سابق بسیج دانشجویی دانشگاه تهران و علوم پزشکی تهران دانشجوی دکتری رشته جامعه شناسی دانشگاه تهران صورت گرفته که در ادامه می آید:
هم اندیشی: به عنوان اولین سوال بفرمائید که جنبش دانشجویی از سال ۳۲ تا مقطع انقلاب اسلامی چه تاثیراتی از انقلاب داشت و چه تاثیراتی بر انقلاب گذاشت ؟ بر جنبش دانشجویی در این سالها چه گذشت؟
اگر بخواهیم یک مرور سریع بر جنبش دانشجویی درایران داشته باشیم ،موج اول خیزش جنبش دانشجویی درایران همان سالهای اولیه تشکیل جنبش دانشجویی درایران یعنی دهه بیست و سی بوده که تاحد زیادی از نهضت ملی شدن نفت و جریانات چپ گرا و حزب توده متاثر بوده است. نقطه عطف این دوره از جبش دانشجویی ۱۶آذر سال ۳۲ است که هنوز هم به عنوان برگ زرینی در تاریخ جنبش دانشجویی و دانشگاه می درخشد.
این یک حرکت ضد آمریکایی و ضد استبدادی درایران بود. این جریانات تا دهه ۴۰ ادامه داشت. از دهه ۴۰به بعد شاهد حضور گروه های دینی در دانشگاهها و شاهد پررنگ تر شدن آنها هستیم که البته در قالب های مختلف و سیستم های مکتبی و عقیدتی متفاوت حضور داشتند که باعث می شود جنبش دانشجویی صبغه دینی بیشتری بگیرد و جریانات انجمن اسلامی هاکه قبلا به وجود آمده بود تقویت می شوند.
هم اندیشی:در مقطع انقلاب اسلامی این جریانات چه ویژه گی هایی داشتند؟
در مقطع انقلاب اسلامی هم ما با یک دوره جدیدی از رونق و جهش در جریانات دانشجویی روبرو هستیم. جریان های متعدد و متکثر درصحنه حاضر بودند. ازجمله این جریانات، جریانات انقلابی و مکتبی بودند که به تدریج خود را به عنوان دانشجویان مسلمان پیرو خط امام به فضای دانشگاه و فضای سیاسی کشور شناساندند. افتخار بزرگی که در این دوره به وجود آمد ،تسخیر لانه جاسوسی بود که در بُعد بین المللی هم اثر گذار شد.
دردوره جنگ هم دانشگاه یکی از کانون های اصلی حمایت از جبهه ها بود و یکی از کانون های اصلی فرستادن و جمع شدن نیروها برای اعزام به جنگ بود.
با پیشرفت فرآیند انقلاب اسلامی و عمیق تر شدن آن درگیریهای مکتبی و ایدئو لوژیک و درگیری نیروهای برانداز و ضد انقلاب را شاهد هستیم که عقبه اینها در دانشگاه هم فعال بوده اند. در انقلاب فرهنگی جریان دانشجویی انقلابی که همان انجمن های اسلامی در آن مقطع بود، موفق شدند که دانشگاه را از لوث جریانات ضد دینی و ضد انقلابی پاک سازی کند.
هم اندیشی: پس از پایان جنگ جنبش دانشجویی چه مسیری را درپی میگیرد؟
به فاصله کوتاهی بعد از جنگ حضرت امام خمینی(ره) در۲آذر تشکل مبارک بسیج دانشجو و طلبه را با هدف حفاظت از مرزهای عقیدتی اسلام و سایر اهدافی که درفرمانشان آمده است تاسیس می کنند. بعد از دوره جنگ شاهد یک سری تغییر و تحول در دانشگاه شاهد هستیم. از جمله این تحولات، می توان از دگر دیسی و تحول جریان انجمن اسلامی که قبلا از اصلی ترین حامیان نظام بود یاد کرد و بعداز آن از هم پیمان شدن آنها با جریانات مخالف نظام و دور شدن از مبانی عقیدتی و فکری انقلاب که درنهایت هم به اضمحلال و نابودی دفتر تحکیم وحدت در اواخر دهه۷۰ انجامید نام برد.
هم اندیشی: علت این این انحراف از سوی انجمن اسلامی دانشجویان چه بود؟
مجموعه ای از دلایل برای انحراف انجمن های اسلامی می شود ذکر کرد. یکی از این انحراف ها، انحراف درمبانی فکری و عقیدتی بود و تاثراتی که دوستان انجمن های اسلامی در آن مقطع از افکار افرادی چون عبدالکریم سروش داشتند.این مسئله موجب شد تا اینها از چارچوب های نظام فاصله بگیرند .
و از طرف دیگر ورود بیش ازحد وبی ضابطه به قلمرو سیاست و قدرت و تبدیل شدن به بازیچه و ابزار احزاب سیاسی آنها را وارد فضاهایی کرد که تبعات بعدی آن به نفع جنبش دانشجویی نبود.
این تبعیت و دنباله رو شدن باعث شد همان اتفاقی که برای جریان به اصطلاح اصلاح طلب افتاد و در نتیجه آنها از نظام فاصله و عقبه دانشگاهی(دفترتحکیم وحدت وانجمن اسلامی) آنها هم از نظام فاصله بگیرند.
هم اندیشی: به نظر می رسد از اواخر دهه ۷۰ جنبش دانشجویی وارد یک مرحله و فاز جدیدی باتوجه به شرایط جامعه شده است؟دراین مورد نظرتان چیست؟
بله، از اواخردهه ۷۰ و اوایل دهه۸۰ شاهد خیزش یک جریان دانشجویی و موج جدیدی از جریان دانشجویی هستیم که جریان دانشجویی حزب اللهی و عدالتخواه است که نوعی فضای مطالبه گری و نقادی نسبت به فضای کشور را برمبنای فرامین و دستورات مقام معظم رهبری دارد، شکل می گیرد.بسیج دانشجویی و برخی تشکل های دانشجویی دیگر در این امر سهیم بودند.
هم اندیشی: این اتفاق درسطح جامعه باعث بروز چه اتفاقی شد؟
ثمره اصلی این جریان، تحول گفتمانی و پیروزی دولت احمدی نژاد درسال ۸۴ بود و ما کماکان دنباله و عقبه این گفتمان را هنوز در داخل دانشگاه می توانیم ببینیم.
هم اندیشی: تکثر اتفاق افتاده در جریانات دانشجویی حزب اللهی مثل بسیج دانشجویی ، جامعه اسلامی دانشجویان، انجمن اسلامی مستقل ، و جنبش عدالتخواه دنشجویی به نفع جنبش دانشجویی است؟
این تکثر لزوما چیز بدی نیست .اگر همه درمبانی وجهت گیری های کلی یک باور داشته باشیم تفاوت سلیقه های اجرایی و سلیقه های خاص تشکیلاتی و فرهنگی ممکن است متفاوت باشد و موجب شکل گیری تشکل های مختلف شود. اگر فضای این تشکل ها و فضای تعامل و رقابت بین این تشکلهای حزب اللهی، فضای سالمی باشد و در عین حال همه آنها مرزها و تمایزاتشان را با جریانات بیرون نظام مشخص کنند و مواظب انحرافات و کج روی های احتمالی هم باشند این تکثر و تعدد اتفاق بدی نخواهدبود.
هم اندیشی: یکی از ویژگی های جنبش دانشجویی درطول تاریخ بعد مطالبه گری و آرمان خواهی آن بوده است بعد از انقلاب اسلامی تاچه حدی جنبش دانشجویی توانست جنبه مطالبه گری و آرمان خواهی خود را حفظ کند؟
یکی از آسیب ها وخطراتی که می تواند جریان جنبش دانشجویی حزب اللهی در تعامل با نظام داشته باشد این است که تبدیل شود به بخشی از نظام که نتواند چارچوب های خاص عدالت طلبانه و آرمان خواهانه خود را حفظ کند و گرفتار مناسبات بروکراتیک و چارچوب های خشک رسمی شود.
اما اتفاقی که درسال ۸۴پیش آمد یعنی دولتی سرکار آمد که زمینه عمده گفتمانی آن را جریان دانشجویی حزب اللهی ایجاد کرده بود اما تبدیل به پیاده نظام دولت نشد و با دولت رابطه درست و معقولی ایجاد کرد بلکه به جای خودش از چارچوب گفتمانی دولت حمایت کرد و درمقابل رقیبانی که با مبانی این گفتمان مشکل داشتند ایستاد اما درعین حال زمانی که خود دولت از برخی از این چارچوب ها عدول کرد دربرابر آن هم ایستاد و به نقد دولت پرداخت و ابایی از این نداشت که دولتی را که با حمایت خودش سر کار آمده بود، مورد جدی ترین نقد ها قرار دهد.
گفتگو از اکبر شهبازی
کد مطلب: 146476
آدرس مطلب: http://www.hamandishi.ir/news/146476/
هم اندیشی
http://www.hamandishi.ir