"پهپاد از آغاز تاکنون"ــ۱|اولین پهپادهای ایرانی چگونه و چهزمانی ساخته شدند؟
تسنیم , 19 ارديبهشت 1398 ساعت 13:34
اولین پهپادهای ایرانی در دوران دفاع مقدس و با هدف شناسایی مواضع دشمن ساخته شدند که در گزارش زیر به بررسی ساخت اولین پهپادها و تشکیل اولین گردان پهپادی نیروهای مسلح پرداختهایم.
پایگاه تحلیلی خبری هم اندیشی: اگرچه از سالها پیش از جنگ، پرندههای هدایتپذیر از راه دور (پهپاد) بهعنوان ابزار اطلاعاتی در ارتشهای جهان از جایگاه خاصی برخوردار بودند، اما در ارتش ایران قبل از پیروزی انقلاب اسلامی محلی از اعراب نداشتند و گفته میشود که چند فروند از پهپادهای هدف در یکی از پایگاههای نظامی دیده شده که در دوران دفاع مقدس هیچ مأموریتی از خود نشان ندادند.
ضرورت بهکارگیری پهپادهای شناسایی دقیقاً از روزی مطرح شد که فرماندهان جبهههای جنگ با چالشی بهنام محدودیت پروازی هواپیماهای شناسایی RF4 ارتش روبهرو شدند و از عکس هوایی بهعنوان مهمترین و قابل اتکاترین وسیله کسب اطلاعات و شناخت موقعیت دشمن در صحنه نبرد، محروم شدند.
بهدنبال تحریمهای اقتصادی ــ تسلیحاتی، نیاز جبهههای جنگ به عکس هوایی و نگرانی فرماندهان از نبود وسیله جایگزین، نیروهای مؤمن، متعهد و جوان مراکز تحقیقاتی دانشگاهی بر آن شدند تا در جهت تأمین جایگزینی برای آن بهفکر چاره باشند و قرار داشتن کشور در تحریمهای اقتصادی ــ تسلیحاتی آمریکا و دنیای غرب از یک طرف و تصویب عملیات استانچ1 علیه جمهوری اسلامی، امکان دستیابی به پهپادهای نظامی را برای نیروهای مسلح ایران طولانی و یا غیرممکن ساخته بود که رزمندگان برای تأمین آن هدف مجبور به ساخت و ارتقای هواپیماهای مدل شدند.
مرکز تعمیرات و آمادهسازی پهپادها
واحد اطلاعات عملیات قرارگاه خاتم الانبیاء(ص) محوریترین قرارگاه عملیاتی سپاه که کار ساماندهی، هدایت و طرحریزی عملیاتی قوای اسلام علیه نیروهای اشغالگر بعثی را بهعهده داشت در سال 1362 گرفتار چالشی مهم در زمینه کسب اطلاعات از مواضع دشمن شد. این واحد که از روشهای گوناگون از جمله عکسبرداری هوایی توسط هواپیماهای RF4 و RF5 ارتش جمهوری اسلامی، گروههای پیاده شناسایی، شنود مخابراتی و تخلیه اطلاعاتی اسرای جنگی به کسب اطلاعات از دشمن اقدام مینمود، در سال 1362 پس از جلسه مشترک فرماندهان ارتش و سپاه و اعلام فرمانده نیروی هوایی ارتش مبنی بر وضع محدودیت پرواز برای هواپیماهای RF4 بهدلایل مختلف از جمله کمبود هواپیما و پرمخاطره بودن این نوع پروازها، فرماندهان جنگ را بهدنبال یافتن وسیله یا روش جایگزین رهنمون کرد.
اگرچه خاستگاه اولیه ساخت پرندههای بدون سرنشین با رویکرد شناسایی و عکسبرداری هوایی مشخص و روشن نیست، اما قدر مسلم این است که ابتدا شهید چمران در وزارت دفاع و سپس جهادهای دانشگاهی دانشگاه اصفهان، دانشگاه صنعتی اصفهان، دانشگاه صنعتی شریف و دانشگاه شیراز، گامهای اولیه را برای تأمین آن هدف برداشتهاند که بهلحاظ دستیابی دانشگاه اصفهان به موفقیتهایی، روند پیگیری ساخت، تولید و بهرهبرداری اطلاعاتی تا تشکیل یگان پهپاد در سپاه از آنجا آغاز شد.
نیاز قرارگاه خاتم به اطلاعات از عمق نیروهای دشمن که تأمین آن توسط نیروهای پیاده شناسایی قابل اتکا نبود از یک طرف و عدم تأمین عکسهای هوایی توسط ارتش از طرف دیگر، نیاز به این پرنده را شدیدتر کرد.
با انجام موفقیتآمیز اولین تست عملیاتی توسط این هواپیمای ساخت جهاد دانشگاهی دانشگاه اصفهان در نزدیکی جزیره ماهی، تحت نظر فرماندهان قرارگاه خاتم، امید به جایگزین شدن این پرندههای بدون سرنشین بهجای هواپیمای RF4 پررنگتر شد و بهدستور فرمانده سپاه تشکیل گردان رعد، گردانی اطلاعاتی با هدف تأمین عکس هوایی ابلاغ شد. این گردان، با استقرار در شهر اهواز و سپس در پادگانی در نزدیکی جبهههای جنگ، به گسترش ساختار و سازمان پرداخت و تلاش کرد جای عکسهای هوایی ارتش را برای فرماندهان سپاه پر کند.
نیروهای گردان رعد سپاه (اولین یگان پهپادی نیروهای مسلح که در زمان جنگ شکل گرفت)
اگرچه این گردان هیچگاه ساختاری همعرض نام خود تا پایان جنگ نیافت اما با ساخت انواع هواپیماهای بدون سرنشین هم در نوع مأموریت هم در جغرافیای عملیاتی و هم در تنوع مأموریتی گسترش یافت و به اکثر نیازهای عملیاتی حتی فراتر از عکسهای هوایی ارتش برای طرحریزی عملیات آفند و پدافند سپاه و ارتش پاسخ داد.
مزیتهای عکسهای هوایی گرفتهشده توسط پهپادهای سپاه هم بر عکسهای هوایی RF4 و هم بر شناساییهای زمینی، فرماندهان را بر آن داشت که از این عنصر نوپا اما مؤثر و راهگشا حمایت و جایگاه ویژهای در طرحریزی عملیاتی برای آن باز کنند، بهطوری که برخی از فرماندهان اجرای عملیات را موکول به دیدن عکسهای هوایی پهپادها میکردند.
کد مطلب: 406652
آدرس مطلب: http://www.hamandishi.ir/gallery/406652/1/